Ένας κόσμος χωρίς πετρέλαιο;

Το ντοκιμαντέρ “A Crude Awakening – The Oil Crash” είναι μια εξαιρετική ανάλυση για ένα από τα πιο σημαντικά αγαθά του σύγχρονου καπιταλισμού, το πετρέλαιο.

Ξεκινά με την διαπίστωση πως η τεράστια οικονομική ανάπτυξη σε όλο τον πλανήτη τα τελευταία 200 χρόνια, καθώς και η έκρηξη του πληθυσμού αυτή την περίοδο, είχε ως βάση και ως δεδομένο την προσφορά άφθονου και φθηνού πετρελαίου. Τα τελευταία χρόνια όμως, έχει επέλθει μια τεράστια αλλαγή στην παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου, καθώς στις περισσότερες πηγές τα αποθεματικά συνεχώς μειώνονται και σε πολλές περιπτώσεις, εξαντλούνται. Περνάμε σταδιακά, ή κατά πολλούς, έχουμε περάσει ήδη, από την εποχή του φθηνού και άφθονου, στην εποχή του ακριβού και δυσεύρετου πετρελαίου.

Την ίδια στιγμή εξαρτιόμαστε όλο και περισσότερο από χώρες-παραγωγούς με εξαιρετικά ασταθή πολιτική κατάσταση (Ρωσία, Βενεζουέλα, Ιράν, Ιράκ, Νιγηρία) και σε αρκετές περιπτώσεις, εμπόλεμη.  Παράλληλα, η ζήτηση για το πετρέλαιο αυξάνεται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, ειδικά σε χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία, όπου το όνειρο της απόκτησης αυτοκίνητου είναι ολοένα και πιο κοντά για αμέτρητους ανθρώπους.

Για περισσότερο από 100 χρόνια, μέχρι την δεκαετία του 1950, οι ΗΠΑ ήταν ο μεγαλύτερος παραγωγός και εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο- αυτός ήταν ένας από τους βασικούς λόγους για την ανάδειξή τους σε υπερδύναμη. Η κορύφωση τις παραγωγής ήταν περίπου το 1970 και από τότε μειώθηκε δραματικά διότι με απλά λόγια, το πετρέλαιο «στέρεψε». Το ίδιο φυσικά συμβαίνει και μπορεί να συμβεί σχεδόν σε όλο τον κόσμο.

Σήμερα οι ΗΠΑ κατέχουν λιγότερο από το 2% των αποθεματικών πετρελαίου ενώ καταναλώνουν το 25% της παγκόσμιας παραγωγής. Αυτή η ανισσόροπα δημιουργεί τεράστιες πιέσεις στην εξωτερική τους πολιτική και φυσικά η εισβολή στο Ιράκ ήταν το λογικό επακόλουθο, καθώς η Μέση Ανατολή είναι ίσως η μονή περιοχή στον κόσμο όπου δεν έχει γίνει πλήρης εκμετάλλευση όλων την πηγών και υπάρχουν κάποια περιθώρια παραγωγής και στο μέλλον. Ούτε αυτό φυσικά δεν είναι βέβαιο, διότι ήδη Σαουδική Αραβία, Ιράν, Κουβέιτ και άλλες χώρες παράγουν σημαντικά λιγότερο από ό,τι παλαιοτέρα και δεν υπάρχει αντικειμενικός τρόπος μέτρησης των αποθεμάτων. Η κάθε χωρά δηλώνει ό,τι αριθμό θέλει, για πολιτικούς και οικονομικούς λόγους. Όσο περισσότερα αποθέματα δηλώσεις, τόσο περισσότερο επιτρέπεται να παράγεις σύμφωνα με τους κανόνες λειτουργίας του OPEC.  Πολλοί ειδικοί προειδοποιούν ότι η τωρινή παράγωγη στον Περσικό Κόλπο δεν είναι βιώσιμη. Την ίδια στιγμή, όλες οι προβολές για την παγκόσμια οικονομία το 2030 βασίζονται σε τεράστιες ποσότητες παραγωγής ακριβώς σε αυτές τις χώρες.

Σύμφωνα με πολλές εκτιμήσεις, βρισκόμαστε στο ζενίθ της παγκόσμιας παράγωγης εδώ και κάποια χρόνια. Είναι σαν να βρισκόμαστε στην κορυφή του βουνού. Το ζητούμενο είναι μια ομαλή κάθοδος. Όλα όμως δείχνουν ότι η κάθοδος, κάθε άλλο παρά ομαλή θα είναι.

Αλέξανδρος Τρανταλλίδης

* Δείτε το ντοκιμαντέρ εδώ.