Γιατί οι νεκροί της Κένυας δεν θα γίνουν ποτέ πρωτοσέλιδο

Η είδηση για την τρομοκρατική επίθεση της οργάνωσης Αλ Σαμπάμπ στο Πανεπιστήμιο της Γκαρίσα στην Κένυα πέρασε στα ψιλά. Για τα κυρίαρχα ΜΜΕ, οι 148 νεκροί -κυρίως φοιτητές- δεν άξιζαν πάνω από μερικά δευτερόλεπτα τηλεοπτικού χρόνου.

Η αλήθεια είναι ότι αυτές οι ειδήσεις πάντα περνούν στα ψιλά, όσο μεγάλος κι αν είναι ο αριθμός των θυμάτων. Ο λόγος είναι ότι στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης υπάρχει ένας άγραφος κανόνας για την κάλυψη που θα παρέχουν σε κάθε γεγονός:

Ένας νεκρός στην Ελλάδα, ίσον εκατό νεκροί στην Ευρώπη, ίσον εκατό χιλιάδες στην Αφρική.

Η απίστευτα κυνική αυτή εξίσωση ήταν ένα από τα πρώτα μαθήματα που πήρα, πολλά χρόνια πριν, από μια έμπειρη δημοσιογράφο και παρουσιάστρια, τότε, κεντρικού δελτίου ειδήσεων. Όπως ήταν φυσικό, είχα δυσκολευτεί να αποδεχτώ ότι η ενημέρωση μπορεί να βασίζεται σε τέτοιου είδους αρχές. Αλλά «έτσι είναι τα πράγματα», μας έλεγε -καθόλου περήφανη- η καθηγήτρια. «Όσο πιο μακριά από εμάς συμβαίνει, τόσο λιγότερο “πουλάει”».

Η εξίσωση αποδεικνύεται συνεχώς στην πράξη. Ας θυμηθούμε μόνο τα γεγονότα των τελευταίων εβδομάδων: η ανακάλυψη της σωρού του άτυχου Βαγγέλη Γιακουμάκη «έπαιξε» περίπου το ίδιο με τη συντριβή του αεροπλάνου της Germanwings, που στοίχισε τη ζωή σε 150 ανθρώπους. Τόσοι, περίπου, ήταν και οι νεκροί στην Κένυα, αλλά φυσικά η κάλυψη των ΜΜΕ ήταν πολύ πιο περιορισμένη.

Στην πραγματικότητα, μπορεί ακόμη και οι 100.000 νεκροί του κυνικού κανόνα να μην αρκούν για να στρέψουμε το βλέμμα μας έξω από την ευρωπαϊκή μας «γειτονιά»: θυμάται κανείς αναφορές από τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης στον λεγόμενο Δεύτερο Πόλεμο του Κογκό, που από το 1998 έως το 2008 είχε 5,4 εκατομμύρια θύματα; Ή -για να μην πάμε τόσο πίσω στο χρόνο και τόσο μακριά από εμάς- πότε ήταν η τελευταία φορά που είδαμε στα πρωτοσέλιδα τον συνεχιζόμενο εμφύλιο πόλεμο στη Συρία;

Το θέμα όμως εδώ δεν είναι να διαπιστώσουμε, για άλλη μία φορά, τον κυνισμό των κυρίαρχων ΜΜΕ. Αλλά να αποδεχτούμε ότι πλέον είμαστε συνένοχοι.

Εδώ και χρόνια, δεν είμαστε μόνο δέκτες ειδήσεων, αλλά και πομποί: αν δεν ήταν το Facebook, πολλοί από εμάς δεν θα είχαμε ακούσει τίποτα για την τραγωδία της Γκαρίσα. Αλλά και στα social media, οι σχετικές αναφορές ήταν ελάχιστες, διάσπαρτες ανάμεσα στα ατελείωτα συνηθισμένα ποστ για τον εθνικό μας μικρόκοσμο. Γιατί δεν αναμεταδώσαμε τις φωτογραφίες και τα άρθρα για τους νεκρούς της Κένυας όπως κάναμε, π.χ., για το Charlie Hebdo;

Ας είμαστε ειλικρινείς: δεν φταίνε -πια- μόνο τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης. Ίσα-ίσα, τώρα που έχουμε τη δύναμη να επιλέξουμε ποια είδηση «πουλάει», μόνοι μας επιβεβαιώνουμε τον κυνικό κανόνα: όσο πιο μακριά από εμάς, τόσο λιγότερο «αγοράζουμε». Κάποτε οι νεκροί της Κένυας δεν γίνονταν πρωτοσέλιδο γιατί έτσι αποφάσιζαν τα κυρίαρχα ΜΜΕ. Τώρα δεν γίνονται επειδή το αποφασίζουμε εμείς.