Η Βρετανία της Θάτσερ στον κινηματογράφο

Στις 13 Οκτωβρίου του 1925 έρχεται στον κόσμο η Μάργκαρετ Θάτσερ, η πολιτικός που δίχασε τη Μεγάλη Βρετανία όσο λίγοι. Το αγγλικό σινεμά, πάντως, έχει τις χειρότερες αναμνήσεις από τη “Σιδηρά Κυρία”. Με αφορμή τα 88 χρόνια από τη γέννησή της, θυμόμαστε πέντε ταινίες που ασκούν έντονη κριτική στο συντηρητισμό και τις ακραίες πολιτικές της δεκαετίας του ’80.

Τα 12 χρόνια της διακυβέρνησης της Μάργκαρετ Θάτσερ υπήρξαν αν μη τι άλλο διχαστικά για τους Βρετανούς. Ακόμα και σήμερα, στο άκουσμα του ονόματός της άλλοι πίνουν νερό και άλλοι ανατριχιάζουν. Το έργο της δεν είναι άγνωστο. Η Θάτσερ εφάρμοσε πρώτη και με σκληρότητα νεοφιλελεύθερες πολιτικές (σαρωτικές ιδιωτικοποιήσεις, την περιστολή δαπανών και επιδομάτων και τη στροφή από τη βιομηχανία στις υπηρεσίες) που θεωρούνται υπεύθυνες -από τους πολέμιούς της- μέχρι και για το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης του 2008.

Η «Σιδηρά Κυρία» μισήθηκε από πολλούς, τόσο τα χρόνια που βρισκόταν στην εξουσία όσο και μετά. Ανάμεσα σε αυτούς, και οι κινηματογραφιστές της εποχής – ένα μεγάλο και προβεβλημένο κομμάτι του αγγλικού σινεμά έχει τις χειρότερες αναμνήσεις από εκείνη την περίοδο. Ο σκηνοθέτης Κεν Λόουτς, για παράδειγμα, λίγο πριν το τέλος της περιόδου της διακυβέρνησης Θάτσερ είχε δηλώσει  με εμφανή ειρωνεία : «Πώς να την τιμήσουμε, όπως της αξίζει; Να ιδιωτικοποιήσουμε την κηδεία της». Και δεν ήταν ο μόνος. Αρκετοί ακόμη σκηνοθέτες έδειξαν με πάθος το μίσος τους για τον θατσερισμό και την Θάτσερ μέσα από τις ταινίες τους.

Με αφορμή τα 88 χρόνια από την γέννηση της Μάργκαρετ Θάτσερ, το thefrog.gr θυμάται πέντε ταινίες που γυρίστηκαν τα χρόνια εκείνα της δεκαετίας του ΄80 και κατακεραυνώνουν τον συντηρητισμό  και την ακρότητα των πολιτικών της Θάτσερ.

Ωραίο μου Πλυντήριο του Στίβεν Φρίαρς (1985)

Μια από τις ωραιότερες βρετανικές ταινίες όλων των εποχών, το «Ωραίο Μου Πλυντήριο» υπήρξε η πιο ανατριχιαστική περιγραφή της θατσερικής Αγγλίας. Η ομοφοβία, ο ρατσισμός, η δύσκολη ζωή της Πακιστανικής κοινότητας, ο νεοφασισμός είναι μερικά από τα προβλήματα που θίγει ο Φρίαρς μέσα από μια ομοφυλοφιλική σχέση αγάπης. Η ταινία αν και του ’80, είναι επίκαιρη όσο ποτέ.

The Last of England του Ντέρεκ Τζάρμαν (1988)

Βλάσφημο, αιρετικό, πανκ, αλλά και ποιητικό, το φιλμ The Last of England είναι μια ταινία-επίθεση ενάντια σε ό,τι είχε να κάνει με τη θατσερική Αγγλία και μια πολιτική διαμαρτυρία για έναν κόσμο που θυσίασε τα όνειρα του στη βιομηχανική εποχή για να τα ξανασυναντήσει σε μορφή εφιάλτη στη δεκαετία του ’80.

Αν και όλη η φιλμογραφία του δεν ήταν παρά μια επίθεση όχι μόνο στην Μάργκαρετ Θάτσερ αλλά και σε όλα όσα εξέφραζε η ίδια και η πολιτική της, η συγκεκριμένη παραμένει ακόμη και σήμερα μια από τις πιο προσωπικές ταινίες του Ντέρεκ Τζάρμαν και ταυτόχρονα μια  έκρηξη οργής που στρεφόταν προς οτιδήποτε είχε να κάνει με τον θατσερισμό.

High Hopes του Μάικ Λι (1988)

Μια από τις πρώτες μεγάλες επιτυχίες του Μάικ Λι με βραβεία στη Βενετία και στα Ευρωπαϊκά Βραβεία ήταν το High Hopes. O ίδιος το είχε περιγράψει ως μια ταινία για το πόσο δύσκολο είναι να είσαι σοσιαλιστής. Μέσα από τους αγαπημένους του ήρωες της εργατικής τάξης και καθώς αυτοί προσπαθούν να βρουν απάντηση στο «αν υπάρχει ευτυχία», ο Λι ζωγραφίζει το χάρτη μιας Μεγάλης Βρετανίας σε απόλυτη σύγκρουση ακόμη και ανάμεσα στα μέλη της ίδιας τάξης. Ο σκηνοθέτης ανοίγει το βλέμμα του σε έναν κόσμο που δεν θα συμπαθούσε με τίποτα την Μάργκαρετ Θάτσερ και τους συντηρητικούς, αλλά μπορεί να τους ψήφιζε πιστεύοντας σε μια αλλαγή.

Riff Raff του Κεν Λόουτς (1991)

ΟΙ αριστερές του καταβολές του Λόους ήταν εκ διαμέτρου αντίθετες  με τη συντηρητική πλευρά της Βρετανίας, κάτι που αποτύπωσε όχι μόνο τα χρόνια της Θάτσερ αλλά και σε όλες τις ταινίες που έκανε μεταγενέστερα αναφερόμενος στην εποχή της και τα κατάλοιπα της θητείας της.

Με την ταινία Riff Raff ο Λόουτς έρχεται να αντιπαρατεθεί σκληρά με την Θάτσερ μέσα από το χιούμορ. Η ιστορία των ηρώων του, οικοδόμοι στο επάγγελμα που εργάζονται με φόντο τις απολύσεις και το ανύπαρκτο σύστημα υγείας και ασφάλισης, θυμίζει πολύ την Ελλάδα του σήμερα.

Το φιλμ βραβεύτηκε ως η καλύτερη ευρωπαϊκή ταινία εκείνης της χρονιάς.