Κι όμως, ο Βύρωνας Θεοδωρόπουλος δεν ήταν ποτέ ο πλακατζής της παρέας

Ο Βύρωνας Θεοδωρόπουλος είναι από τους πιο ταλαντούχους stand-up comedians της Ελλάδας. Το αστείο του για τη διαδρομή του λεωφορείου 140 έχει αγγίξει τις καρδιές όλων των Αθηναίων και συνεχίζει να χαρίζει απλόχερα γέλια σε βραδιές stand-up comedy, οι οποίες τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν όλο και περισσότερο.

Λίγες μέρες πριν τη solo παράστασή του, «Τούνδρα Τάιγκα Στέπα», στο νέο Passport Κεραμεικός (Κεραμεικού 58 & Μαραθώνος), μιλάει στο Βάτραχο για το stand-up comedy στην Ελλάδα, το κοινό του και τον καίριο ρόλο του χιούμορ σε ολόκληρη την ιστορία της ανθρωπότητας.

Αναζητώντας την ιστορία πίσω από τη μεταμόρφωση του «μαθηματικού» σε stand-up comedian, o Βύρωνας θυμάται: «Από τις πρώτες φορές που είδα μεγάλα stand-up shows στο εξωτερικό χτύπησε κάτι μέσα μου και είπα “Εντάξει, αυτή είναι η καλύτερη δουλειά του κόσμου”. Για καιρό είχα άλλες υποχρεώσεις και άλλη κατεύθυνση. Δεν πίστευα πολύ στον εαυτό μου – περισσότερο πίστευα οτι θα μπορούσα να γράψω και να τα παίξει κάποιος άλλος. Είναι από αυτές τις ιδέες που περνούν από το μυαλό σου με δίχτυ ασφαλείας, χωρίς να υπάρχει λόγος και χωρίς να βοηθάει καθόλου. Από την πρώτη φορά που είδα το live του Robbin Williams στο Broadway το 2001 και το 20λεπτο του Pablo Fransisco που είχε κυκλοφορήσει εκείνη την εποχή, διαπίστωσα οτι είναι μια φοβερή δουλειά να κάνει κανείς, αν και δεν είχα καμία ιδέα για το πώς γίνεται. Έτσι αυτή η ιδέα έμεινε ανενεργή για κάποιο διάστημα, με κάποια brainstorming που έκανα με φίλους. Όταν είδα την αγγελία για το διαγωνισμό από το Πολύτροπο Τέχνης το 2011, είπα “Ή τώρα ή ποτέ”».

Προ εκπλήξεως μας βρήκε μάλιστα και η εξομολόγησή του οτι ποτέ δεν ήταν ο πλακατζής της παρέας: «Έλεγα πού και πού κανένα καλό, αλλά σε γενικές γραμμές όχι. Ποτέ δε μου είπε κανείς “Είσαι τόσο αστείος, πρέπει να κάνεις stand-up comedy”. Αντιθέτως πολλοί, ειδικά όσοι με γνώριζαν καλύτερα, αναρωτήθηκαν πώς μου ήρθε να κάνω stand-up comedy».

Είναι γεγονός οτι το stand-up comedy έχει καταστεί ιδιαίτερα δημοφιλές στο ελληνικό κοινό τα τελευταία χρόνια και σε αυτό συνετέλεσε σημαντικά και το Διαδίκτυο, με τα viral videos από κανάλια αποκλειστικά αφιερωμένα στην τέχνη του stand-up comedy. Για το Βύρωνα η έκρηξη αυτή είναι πολυπαραγοντική: «Αφενός υπάρχει πολύ περισσότερος κόσμος που ασχολείται. Μόνο φέτος υπάρχουν τουλάχιστον 30 νέα παιδιά – ή και άτομα μεγαλύτερης ηλικίας – που άρχισαν να ασχολούνται με αυτό. Αφετέρου, στο Διαδίκτυο ο κόσμος εξοικειώθηκε πάρα πολύ με τη φόρμα».

Εκτός από τα αναρτώμενα videos, σημαντικό ρόλο έπαιξε και η έκφραση μέσω των κοινωνικών δικτύων: «Η έκρηξη των social media και της διαμόρφωσης του προσωπικού avatar έφερε τον κόσμο στη θέση να προσπαθεί και να θέλει να γίνει αστείος. Το χιούμορ πλέον έχει μια πολύ πιο ζωντανή αίσθηση από αυτή που είχε στα 90s. Οι προσλαμβάνουσες τότε ήταν ο πλακατζής της παρέας, ο πλακατζής της άλλης παρέας, τα ανέκδοτα που κυκλοφορούσαν και οι διάφορες γραφικές φιγούρες.

Πλέον όταν θέλει κάποιος χρήστης του Twitter ή του Facebook να επικοινωνήσει κάτι, ο βασικός κώδικας που χρησιμοποιεί είναι το χιούμορ – είτε παράγοντας, είτε αναπαράγοντας ένα αστείο. Έτσι τού είναι πλέον πιο εύκολο να παρακολουθήσει ένα μετα-αστείο ή μια πιο σουρρεαλιστική ιδέα από παλιότερα.

Επομένως, ο συνδυασμός της διάχυσης της πληροφορίας και της ανάγκης του κόσμου να είναι αστείος με την ύπαρξη μιας φόρμας πολύ πιο προσβάσιμης από την επιθεώρηση, μας δίνει την εικόνα που έχουμε τώρα για το stand-up comedy. Μεγάλο ρόλο παίζει και το γεγονός οτι είναι μια φθηνή παράσταση».

Με αφορμή τη συζήτηση αυτή για το χιούμορ και το ρόλο του στην αποφόρτισή μας ακόμα και υπό τις πιο αντίξοες συνθήκες, όπως αυτές που χαρακτηρίζουν σήμερα την κοινωνικοπολιτική επικαιρότητα, ο Βύρωνας διαπιστώνει πως «το χιούμορ είναι βασικός μηχανισμός άμυνας. Αποτελεί έναν τρόπο να διαχειρίζεσαι τους φόβους σου, από τον προϊστορικό άνθρωπο μέχρι σήμερα. Η ίδια η κωμωδία, το ίδιο το γέλιο, παράγεται με την ένταση και την αποφόρτιση. Οποιαδήποτε τραγωδία κι αν σκεφτούμε στη ζωή μας, την επόμενη μέρα υπάρχει κάποιο αστείο. Κάποια αστεία είναι για να την ξορκίσουν και κάποια άλλα είναι απλά κακόβουλα».

Η αλήθεια είναι οτι ο κωμικός λόγος στα social media είναι ιδιαίτερα δημοφιλής και έχει το δικό του λόγο στην άσκηση κριτικής στα τεκταινόμενα. Σελίδες που σατυρίζουν από την καθημερινότητά μας μέχρι μείζονος σημασίας κοινωνικοπολιτικά ζητήματα, έχουν καταλάβει για τα καλά το news feed όλως μας. Ο Βύρωνας ωστόσο παρουσιάζει μια άλλη πλευρά αυτής της «μόδας», που ενδεχομένως να μην είχαμε σκεφτεί: «Σελίδες όπως το “Βασανίζομαι” και “Ο τοίχος είχε τη δική του υστερία”, που έχουν τρελό following, είναι μια συρραφή ανεκδότων και one-liners χωρίς κάποια καλλιτεχνική υπόσταση από πίσω. Είναι κωμικά, δε διαφωνεί κανείς σε αυτό, αλλά είναι εύπεπτα. Η θεματολογία με την οποία καταπιάνονται δε χρησιμοποιεί το χιούμορ ως άμυνα, αλλά συχνά αποτελεί μια επανάληψη σεξιστικών προτύπων και χλιαρών πολιτικών απόψεων. Δεν παύει ωστόσο να είναι μια εξαιρετική συλλογή ανεκδότων. Παλιά έπαιρνες τον Τσάκωνα σε γραμμή 090 για να ακούσεις ένα αστείο της προκοπής».

Σε μια κουβέντα που επιστρέφει συνεχώς για τα όρια της σάτιρας και το αν υπάρχουν θέματα, τα οποία δε μπορεί ή δεν πρέπει να θίξει ένας κωμικός, ο Βύρωνας βάζει ξανά τα πράγματα στη θέση τους: «Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κανένα θέμα που δεν πρέπει να αγγίξεις. Αυτό ωστόσο δεν είναι κάτι που γνωρίζεις από την αρχή. Αν η γωνία με την οποία θίξεις ένα θέμα είναι λάθος, το κοινό θα σου το πει. Μπορείς για παράδειγμα να κάνεις αστεία με νεκρά μωρά. Δεν είναι σοκαριστικό. Τα ανέκδοτα με την Αννούλα κυκλοφορούν εδώ και 20 χρόνια. A priori λοιπόν μπορείς να γράψεις ό,τι γουστάρεις»

Στο μεταξύ τι συμβαίνει όμως με τη διαιώνιση προτύπων και τη συντήρηση προκαταλήψεων μέσα από το χιούμορ και τη διακωμώδηση καταστάσεων; Μπορεί το stand-up comedy να εντείνει αυτό το φαινόμενο ή να το αντιστρέψει; «Δε νομίζω οτι κάποιος φεύγει από μια παράσταση stand-up comedy και λέει, για παράδειγμα, “Α, θα πάψω να είμαι σεξιστής”. Αυτό επαφίεται και στην προσωπική καλλιέργεια του καθενός. Το stand-up comedy μπορεί να θίξει κάποια πράγματα με μεγαλύτερη ευκολία, ωστόσο κατά τη διάρκεια ενός set μπορεί να αναπαράξει ένα κυρίαρχο μοντέλο και δευτερόλεπτα μετά να το γκρεμίσει. Από την άλλη δε γίνεται να παίρνεις τόσο στα σοβαρά τον εαυτό σου. Μπορείς σίγουρα να κάνεις μια μικρή παρατήρηση στα κείμενά σου και να διορθώσεις μια “Α” πορεία. Το να περιμένει κανείς να τον αλλάξει ένας stand-up comedian, είναι λάθος δικό του».

Μέσα στην ευχάριστη και διασκεδαστική ατμόσφαιρα που επικρατεί στα stand-up comedies, υπάρχουν φυσικά, εκτός από τα γέλια, και οι άβολες στιγμές. «Νομίζω οτι ως η πιο άβολη στιγμή ισοβαθμούν όλες οι στιγμές που είπα ένα αστείο και το κοινό δε γέλασε. Είναι διαφορετικά άβολο να μη γέλασε σε ένα νέο αστείο και διαφορετικά σε ένα δουλεμένο αστείο. Το πιο άσχημο που μου έχει συμβεί είναι να χάσω την ψυχραιμία μου και αυτό να φανεί. Τότε είναι πολύ σημαντικό να διαβάσεις αν ο κόσμος καταλαβαίνει οτι σε έχει πειράξει κάτι εκτός παράστασης, αν κάποιος μιλάει συνέχεια ή δυνατά ή παρεμβαίνει συνεχώς στην παράσταση».

Ο τίτλος της πρώτης solo παράστασης του Βύρωνα Θεοδωρόπουλου είναι «Τούνδρα Τάιγκα Στέπα» και για αυτόν εξηγείται ο ίδιος περαιτέρω: «Είναι ένα από τα πρώτα μου αστεία. Τα κείμενά μου έχουν προκύψει μέσα από δουλειά και παραστάσεις, αλλά δεν υπάρχει κάποια ιδεολογική συνοχή μεταξύ τους ώστε να υπάρχει ένας τίτλος που να τα ενοποιεί όλα. Είναι τρεις αστείες λέξεις στη σειρά και δημιουργεί μια περιέργεια ώστε να δει κάποιος αυτά τα κείμενα ζωντανά».

Αξίζει να αναφερθεί οτι η παράσταση που θα παρακολουθήσουμε στο Passport Κεραμεικός, την Κυριακή 17 Απριλίου, θα ηχογραφηθεί και θα κυκλοφορήσει αργότερα σε ένα ολοκληρωμένο – σίγουρα απολαυστικό – album. Σε μια προσπάθεια να ξεδιαλύνουμε το τοπίο πίσω από αυτήν την ιδέα, μάθαμε πολλά περισσότερα για το χώρο του stand-up comedy: «Η stand-up κωμωδία, κυρίως στο εξωτερικό, κινείται πάρα πολύ. Αυτά τα videos που βλέπουμε, ωριαία ή μιαμισάωρα, είναι τα specials ενός κωμικού. Ως συνοδευτικό αυτού του special, η ίδια παράσταση ηχογραφείται και κυκλοφορεί ως album. Πολύ συχνά κυκλοφορούν περισσότερα albums από videos. Για παράδειγμα ο Bill Cosby έχει μόνο δυο videos με 40 χρόνια καριέρα και δυο albums. Από την άλλη πλευρά, έχω μια βαθιά καλλιτεχνική μουσική καταβολή, οπότε ο στόχος του υλικού φορέα και του CD είναι πάντα στο μυαλό μου. Επίσης το βρίσκω πιο ρομαντικό και ένα ωραίο δώρο από εμένα στο κοινό και από το κοινό σε εμένα, μιας και θα το γράψουμε μαζί».

Οι πόρτες του Passport (Κεραμεικού 58 & Μαραθώνος) θα ανοίξουν στις 20:00 και η παράσταση θα ξεκινήσει στις 21:00 με ένα σύντομ καλωσόρισμα από το Λάμπρο Φισφή, ενώ η τιμή του εισιτηρίου θα κυμαίνεται στα 8€. Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση και τα εισιτήρια θα βρείτε εδώ.