Κούρεμα τέλος, κοτσίδα το χρέος

Οι γερμανοί ψηφοφόροι έστειλαν ένα ξεκάθαρο μήνυμα την Κυριακή: ζητούν συνέχιση της ίδιας πολιτικής σε Γερμανία και Ευρώπη. Το ενδεχόμενο “κουρέματος” του ελληνικού χρέους απομακρύνεται, παρά τη συνεχιζόμενη φημολογία. Ήρθε η ώρα να δούμε ποιοι διακινούσαν τα σχετικά σενάρια στην Ελλάδα και γιατί.

Η Άνγκελα Μέρκελ δεν κέρδισε απλά στις γερμανικές εκλογές. Θριάμβευσε αγγίζοντας την αυτοδυναμία – κάτι που οι Χριστιανοδημοκράτες δεν έχουν καταφέρει από το 1957. Το μήνυμα των ψηφοφόρων ήταν σαφές: συνέχιση της ίδιας πολιτικής σε Γερμανία και Ευρώπη.

Στην Ελλάδα περιμέναμε με αγωνία το κλείσιμο της κάλπης. Τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης και μεγάλη μερίδα του πολιτικού κόσμου (κυρίως, αλλά όχι μόνο από το κυβερνητικό στρατόπεδο) καλλιεργούσαν επί μήνες προσδοκίες για αλλαγή της ευρωπαϊκής πολιτικής της Γερμανίας. Οι διάφορες “δημοσιογραφικές πληροφορίες” και οι “διαρροές” ανέφεραν ότι, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, οι γερμανικές εκλογές θα οδηγήσουν αναπόφευκτα σε νέο “κούρεμα” του ελληνικού χρέους.

“Η Μέρκελ και ο Σόιμπλε το έχουν πάρει ήδη απόφαση ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο και ότι το ‘κούρεμα’ είναι η μόνη λύση”, έλεγαν όσοι διακινούσαν τα σχετικά σενάρια. “Απλώς το αποκρύπτουν μέχρι τις εκλογές, γιατί φοβούνται ότι θα δυσαρεστήσουν τους ψηφοφόρους τους. Εξάλλου”, συνέχιζαν οι πάσης φύσεως αυτόκλητοι αναλυτές, “ποιος ξέρει; Μπορεί μία σημαντική αύξηση της δύναμης των Σοσιαλδημοκρατών και ο σχηματισμός ενός νέου ‘μεγάλου συνασπισμού’ να αναγκάσει την καγκελάριο να βάλει νερό στην μπύρα της”.

Στην πραγματικότητα, η σύγχρονη σιδηρά κυρία της Ευρώπης μιλούσε με απόλυτη ειλικρίνεια όταν απέκλειε οποιοδήποτε ενδεχόμενο “κουρέματος”. Επί χρόνια έδινε μάχη ώστε η Γερμανία να μη χάσει (αν δεν κερδίσει) από την ελληνική κρίση – γιατί να κατέθετε τώρα τα όπλα συναινώντας σε τεράστιες απώλειες; Η απάντηση “διότι δεν υπάρχει άλλη λύση” είναι αφελής: διαγραφή μέρους του χρέους θα υπάρξει μόνο εάν και όταν η ελληνική οικονομία φτάσει στο χείλος της καταστροφής και έχουν εξαντληθεί όλες οι άλλες εναλλακτικές. Το ίδιο θα ίσχυε ανεξαρτήτως εκλογικού αποτελέσματος και θα ισχύει όποια και αν είναι η σύνθεση της νέας γερμανικής κυβέρνησης. Οι Σοσιαλδημοκράτες μιλούν για ανάγκη αναπτυξιακής πολιτικής και αντιμετώπισης της ανεργίας στην Ελλάδα, όχι όμως για “κούρεμα”.

Δεν τα ήξεραν αυτά όσοι καλλιεργούσαν ψευδαισθήσεις για μία ανώδυνη απομείωση του χρέους; Φυσικά. Αλλά κέρδιζαν χρόνο για τους ίδιους και κυρίως για την κυβέρνηση, που δεν ήθελε ή δεν μπορούσε να κάνει τίποτα πέρα από τη συνέχιση της πολιτικής των οριζόντιων μέτρων. Το ενδεχόμενο “κουρέματος” ήταν μέρος μιας στρατηγικής προπαγάνδας που μετέθετε τις αποφάσεις για ουσιαστική λύση του προβλήματος του χρέους σε άλλους – και βέβαια στο μέλλον. “Τα χέρια μας είναι δεμένα μέχρι τις γερμανικές εκλογές” ήταν το μήνυμα που εξέπεμπαν σε αρμονία όλα τα φερέφωνα.

Οι γερμανικές εκλογές ήρθαν, η Άνγκελα Μέρκελ θριάμβευσε και φρόντισε να “αδειάσει” όσους πίστευαν στα κουρέματα εξ ουρανού με μία από τις πρώτες δηλώσεις της μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων: “θα συνεχίσουμε να ασκούμε πίεση στην Ελλάδα”, είπε κοφτά, χωρίς να αφήσει κανένα περιθώριο αμφιβολίας για τις προθέσεις της.

Δεν αποκλείεται το οικονομικό επιτελείο να αντιδράσει τροποποιώντας ελαφρώς τις “ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες”. Συνεχίζουμε να ελπίζουμε σε “κούρεμα”, θα πουν, αλλά από το Μάιο, όταν θα έχει επιβεβαιωθεί η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος. Ας είναι, μπορούμε να περιμένουμε μέχρι την άνοιξη του 2014 για να καταλάβουμε το αυτονόητο: εύκολες και ανώδυνες λύσεις για το χρέος δεν υπάρχουν.