Μια δυσμορφία στην ζωή μας

Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι διανύσαμε μια μακρά περίοδο πριν την οικονομική κρίση, όπου ξοδεύαμε χωρίς να δίνουμε αρκετή σημασία αν υπερβαίναμε τα όρια μας. Ξαφνικά αποκτήσαμε πρόσβαση σε πιστωτικές κάρτες και εύκολα δάνεια με αποτέλεσμα να χάσουμε την αίσθηση των πραγματικών οικονομικών μας δυνατοτήτων αλλά και της άξιας του χρήματος. Αυτό διαστρέβλωσε σε μεγάλο βαθμό την πραγματική αξία των υπηρεσιών που λαμβάναμε και η καταναλωτική μας συνείδηση ήταν ανύπαρκτη.

Παρατηρώντας τώρα από μια σχετική χρονική απόσταση είναι εύκολο να καταλήξουμε ότι η παρελθούσα εύκολη πρόσβαση στα δανεικά οποιασδήποτε μορφής ήρθε και βρήκε έναν Έλληνα ηθοποιό και μια κοινωνία που στήθηκε πρόχειρα για να φιλοξενήσει την παράσταση που αυτός ο ηθοποιός θα πρωταγωνιστούσε. Μόνο που δεν μιλάμε για μια παράσταση κάποιου μεγάλου θεάτρου όπου εξυμνείται η τέχνη της υποκριτικής, αλλά για ένα τσίρκο όπου μόλις τελείωσε το freak show, φεύγουμε από την λάμψη της σκηνής και επιστέφουμε στο φτωχό τροχόσπιτο μας. Αυτό το βράδυ, που ξεκίνησε με την οικονομική κρίση, είχαμε την ευκαιρία να κοιτάξουμε στον καθρέπτη την δυσμορφία μας και είτε να απαλλαγούμε από αυτή είτε να βυθιστούμε στην αποκρουστικότητα της.

Σε αυτή την απεχθή κατάσταση, για την οποία συντελέσαν πολλές διαφορετικές αιτίες, φαίνεται ότι κάποιοι επιμένουν να θέλουν να μας γυρίσουν. Ερασιτέχνες που αποκλειστικό σκοπό έχουν να σου πάρουν όσα περισσότερα χρήματα μπορούν τώρα. Δεν τους απασχολεί το αύριο, η εικόνα της επιχείρησης, του τόπου όπου δραστηριοποιούνται, του συνόλου των συναδέλφων τους και εν τέλει όλης της χώρας. Αναφέρομαι φυσικά σε αυτούς που αισχροκερδούν σε βάρος του Έλληνα και ξένου τουρίστα και επισκέπτη. Είναι εξοργιστικό μετά από όσα βιώσαμε και βιώνουμε να συναντάς αυτά τα «απολιθώματα» μιας φαινομενικά τόσο μακρινής εποχής.

Δεν επιτρέπεται πλέον να είμαστε χαλαροί απέναντι σε τέτοιες περιπτώσεις. Δεν επιτρέπεται η καταναλωτική μας συνείδηση να ανέχεται τέτοιους «τύπους». Θα αναφερθώ σε ένα αντιπροσωπευτικό περιστατικό που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την κατανόηση της ομοιόμορφης καταναλωτικής αντίδρασης μιας άλλης κοινωνίας που ίσως μας εμπνεύσει ή τουλάχιστον υποδείξει μια μορφή αντίδρασης.

Πριν από μερικά χρόνια, πριν την οικονομική κρίση, έπινα έναν καφέ με έναν Ισπανό φίλο, σε ένα τουριστικό καφέ στο κέντρο της Μαδρίτης. Όταν ήρθε η ώρα να πληρώσουμε, κοίταξα την απόδειξη και είδα ότι ο καφές μου στοίχιζε ενάμισι ευρώ. Θεώρησα απολύτως φυσικό να αφήσω δύο ευρώ, γνωρίζοντας ότι ένα μεγάλο πουρμπουάρ δεν είναι σύνηθες. Μόλις το είδε ο φίλος μου, πήρε τα δύο ευρώ και έβαλε στη θέση τους ενάμισι ευρώ. Γύρισε και μου είπε: “Επειδή το μαγαζί αυτό είναι τουριστικό, έχει πολύ υψηλές τιμές. Αυτός ο καφές θα έπρεπε να κοστίζει ογδόντα λεπτά. Γι’ αυτό λοιπόν, οι ντόπιοι, ποτέ δεν αφήνουμε πουρμπουάρ σε αυτούς γιατί νιώθουμε ότι μας εκμεταλλεύονται. Να το κάνεις και εσύ. Ίσως αν το κάνουν και οι ξένοι να πάρουν το μήνυμα και να κατεβάσουν τις τιμές”.

Σήμερα, σε μια ολόκληρη χώρα που πασχίζει να σταθεί στα πόδια της και ελπίζει σε ένα βιώσιμο και συνεχώς αυξανόμενο τουρισμό, είναι καθημερινές οι καταγγελίες για ξενοδοχεία, εστιατόρια, καφέ και μπαρ για αισχροκέρδεια. Δεν ξέρω ποιος τους είπε ότι μια καλή χρονιά από άποψη αριθμού τουριστών είναι αυτόματα και εγγύηση και για την επόμενη χρονιά και για την επόμενη και ούτω καθεξής. Δεν μπορώ σε καμία περίπτωση να κατανοήσω που βρίσκουν το θράσος στην περίοδο που διανύουμε, να εκμεταλλεύονται ευκαιριακές συγκυρίες και να παρασέρνουν έναν ολόκληρο κλάδο και την εικόνα μιας ολόκληρης χώρας στον γκρεμό της ερασιτεχνίας τους.

Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις και μόνο ο κάθε ένας μας ξεχωριστά και όλοι μαζί, όπως αυτοί στην Μαδρίτη που για πενήντα λεπτά ομοιόμορφα αντιδρούν στην εκμετάλλευση, πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτά τα φαινόμενα. Θα πρέπει επιτέλους αυτοί να γίνουν επαγγελματίες και εμείς πολύ αυστηροί στο πού ξοδεύουμε τα λεφτά μας και που επιλέγουμε να πάμε.

ΥΓ. Να σημειώσω ότι το θέμα του άρθρου είναι η αισχροκέρδεια και η εκμετάλλευση ευκαιριακών καταστάσεων από ερασιτέχνες. Σε καμία περίπτωση εναντίον των ακριβών υπηρεσιών ή υπέρ των φτηνών. Τα ακριβά είναι το ίδιο καλοδεχούμενα με τα φτηνά. Το θέμα είναι να παίρνεις ό,τι πληρώνεις και αν δεν το παίρνεις να αντιδράς με καταναλωτική συνείδηση. Το παράδειγμα από την Μαδρίτη θέλει να τονίσει αυτή την καταναλωτική συνείδηση. Σε καμία περίπτωση την τιμή του καφέ όπου εκεί εξυπηρετεί μια εντελώς διαφορετική χρήση από ό,τι εδώ. Το λαϊκίστικο παράδειγμα του ακριβού καφέ στην Ελλάδα δεν το αποδέχομαι και θεωρώ ότι είναι γελοίο και καθόλου αντιπροσωπευτικό.