Ο Αλέξης και οι λέξεις

Το ότι η κυβέρνηση προσπαθεί να εξισορροπήσει τις πιέσεις από το εξωτερικό χρησιμοποιώντας διαφορετική γλώσσα στο εσωτερικό είναι κατανοητό. Αλλά -κυριολεκτικά- ολόκληρος ο κόσμος ακούει και είναι έτοιμος να παρεξηγήσει το παραμικρό. Ο Αλέξης πρέπει να διαλέγει πολύ πιο προσεκτικά τις λέξεις.

Παρασκευή βράδυ, σε ένα γραφείο ξένων ανταποκριτών στο κέντρο της Αθήνας. Όλοι είναι στραμμένοι στους τηλεοπτικούς δέκτες. Ο πρωθυπουργός παρουσιάζει στο υπουργικό συμβούλιο τα πρώτα νομοσχέδια που θα φέρει η κυβέρνηση προς ψήφιση στη Βουλή.

Οι μεταφραστές κρατούν πυρετωδώς σημειώσεις από αυτό που μοιάζει περισσότερο με διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό, παρά με ομιλία στο υπουργικό συμβούλιο. Ο Αλέξης Τσίπρας επαναλαμβάνει ότι «τα Μνημόνια τελείωσαν τόσο τυπικά, όσο και ουσιαστικά» και επιμένει ότι επιτεύχθηκε «επέκταση της δανειακής σύμβασης χωρίς την επέκταση των μνημονιακών δεσμεύσεων που μέχρι χθες τη συνόδευαν».

Βέβαια, για τους ανταποκριτές των διεθνών ΜΜΕ δεν υπήρξε ποτέ «δανειακή σύμβαση» διακριτή από τα «Μνημόνια»: υπάρχει μόνο «η συμφωνία διάσωσης» (“bail-out agreement”) ή «το πρόγραμμα», και αυτό είναι που παρατάθηκε για τέσσερις μήνες. Παρ’ όλα αυτά, η εισαγωγή του πρωθυπουργού δεν τους εκπλήσσει: έχουν καταλάβει, ήδη από την περίοδο της διαπραγμάτευσης για τη συμφωνία του Eurogroup, ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει άλλη επιλογή από το να χρησιμοποιεί -για να το θέσουμε ευγενικά- ελαφρώς διαφορετική φρασεολογία όταν απευθύνεται στο εγχώριο ακροατήριο από αυτήν που επιστρατεύει στις συνομιλίες στο εξωτερικό.

Μία λέξη, όμως, προκαλεί γενικό συναγερμό. «Είπε μόλις ότι θα ζητήσει επίσημα κούρεμα του χρέους;»- η ίδια ερώτηση ακούγεται σχεδόν ταυτόχρονα από δύο δημοσιογράφους, και λίγο αργότερα στο τηλέφωνο από το εξωτερικό. Όχι, η λέξη «κούρεμα» δεν είχε ακουστεί σε καμία περίπτωση. Η ακριβής φράση του πρωθυπουργού ήταν: «Καταφέραμε να καταλήξουμε με τους εταίρους σε μια συμφωνία-γέφυρα τετράμηνης διάρκειας ώστε να επαναδιαπραγματευθούμε με ειλικρίνεια και χωρίς εκβιασμούς την ίδια την ουσία της δανειακής σύμβασης, θέτοντας επί τάπητος το αίτημά μας για απομείωση του ελληνικού χρέους».

«Και πού διαφέρει η “απομείωση” από το “κούρεμα”; Ζητά μείωση της ονομαστικής αξίας του χρέους, έτσι δεν είναι;», επιμένουν οι ξένοι συνάδελφοι, που δεν πείθονται από καμία πιθανή μετάφραση της λέξης: ο Αλέξης Τσίπρας δεν είπε «αναδιάρθρωση», ούτε «ελάφρυνση» (έννοιες λίγο-πολύ αποδεκτές και συζητήσιμες από όλους). Κι ενώ τα εγχώρια ΜΜΕ προσπερνούσαν τη φράση, για να εστιάσουν στα πρώτα νομοσχέδια της κυβέρνησης, στο εξωτερικό αναρωτιόντουσαν αν η ελληνική κυβέρνηση δοκιμάζει για άλλη μια φορά την υπομονή των εταίρων της.

Δεν υπάρχει περιθώριο για τη δημιουργία πολλών ακόμη ανάλογων παρεξηγήσεων. Ολόκληρος -κυριολεκτικά- ο κόσμος ακούει και είναι έτοιμος ανά πάσα στιγμή να παρεξηγήσει το παραμικρό. Γι’ αυτό και η τακτική της «διπλής γλώσσας» για εγχώριο και ξένο ακροατήριο πρέπει να τελειώσει σύντομα.