Πέντε γυναίκες – σύμβολα του 21ου αιώνα

8 Μάρτη 1857: μεγάλη διαδήλωση διαμαρτυρίας από γυναίκες εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας στη Νέα Υόρκη, που διεκδικούν καλύτερες εργασιακές συνθήκες. Μπορεί κάθε 8 Μάρτη να γιορτάζεται σαν ημέρα της γυναίκας, αλλά γυναίκες υπάρχουν 365 μέρες το χρόνο και κάποιες από αυτές διεκδικούν τα αυτονόητα κάθε μέρα.

Ισότιμη εργασία, εκπαίδευση, δικαιοσύνη, ίσα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα είναι μερικές από τις διεκδικήσεις των γυναικών που δεν σταματάνε ακόμα και στον 21^ο αιώνα.

Γυναίκες – σύμβολα του 20^ου αιώνα υπάρχουν πολλές: Ιντίρα Γκάντι, Μαρί Κιουρί, Ρόζα Παρκς, Βιρτζίνια Γουλφ, Σιμόν ντε Μποβουάρ… Υπάρχουν όμως και οι γυναίκες του 21^ου αιώνα που συνεχίζουν να αγωνίζονται για τη δικαιοσύνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ο Βάτραχος παρουσιάζει πέντε σημαντικές γυναικείες παρουσίες του 21^ου αιώνα που έχουν στιγματίσει με το λόγο και το έργο τους τη σύγχρονη κοινωνία.

Aung San Suu Kyi

Ίσως η διασημότερη πολιτική κρατούμενη των τελευταίων χρόνων, η Αούνγκ Σαν Σου Κι αποτελεί εμβληματική μορφή της Βιρμανίας και του αγώνα της ενάντια στο δικτατορικό καθεστώς που υπάρχει στη χώρα από το 1989. Από τότε λόγω της συμμετοχής της στις λαϊκές εξεγέρσεις και την ανοιχτή εναντίωσή της ενάντια στο πραξικόπημα, της επιβλήθηκε κατ’ οίκον περιορισμός.

Στις εκλογές του 1990 η Αούνγκ Σαν Σου Κι εξελέγη πρωθυπουργός της Βιρμανίας, ηγούμενη του Εθνικού Συνδέσμου για τη Δημοκρατία. Το στρατιωτικό καθεστώς όμως αρνήθηκε να παραδώσει την εξουσία θέτοντας εκτός νόμου το κόμμα της Σαν Σου Κι. Το 1995 απελευθερώθηκε για να της επιβληθεί πάλι κατ’ οίκον περιορισμός το 2000. Δεκαπέντε ολόκληρα χρόνια συνολικά περνά στην ουσία φυλακισμένη μέχρι την απελευθέρωσή της το 2010 και την εκλογή της ως βουλευτής της βιρμανικής βουλής το 2012. Κατά τη διάρκεια όλων αυτών των χρόνων που βρισκόταν υπό την επίβλεψη του δικτατορικού καθεστώτος της Μιανμάρ, τιμήθηκε με το Βραβείο Ζαχάρωφ για την Ελευθερία της Σκέψης για την ελευθερία της σκέψης και το 1991 με το βραβείο Νόμπελ ειρήνης.

Waris Dirie

Η Waris Dirie γεννήθηκε στη Σομαλία και στην ηλικία των δεκατριών δραπέτευσε από το σπίτι της για να μην παντρευτεί, όπως είχε οριστεί από την οικογένειά της, έναν αρκετά μεγαλύτερο σε ηλικία άντρα. Κατάφερε και με τη βοήθεια άλλων συγγενών της και έφτασε στο Λονδίνο. Το 1987 την ανακάλυψε ο φωτογράφος Terence Donovan και άρχισε η καριέρα της ως μοντέλο.

Το 1997 μίλησε για πρώτη φορά δημόσια για την κλειτοριδεκτομή που υπέστη στα μόλις πέντε της χρόνια. Η ίδια θέλησε να μοιραστεί αυτή την εμπειρία της και να αγωνιστεί ενάντια σε αυτή την απάνθρωπη πρακτική στην οποία έχουν υποβληθεί περίπου 120-150 εκατομμύρια γυναίκες στον κόσμο. Εκείνη τη χρονιά που έσπασε τη σιωπή της έγινε και πρέσβειρα του ΟΗΕ στον αγώνα ενάντια στην πρακτική του γυναικείου γεννητικού ακρωτηριασμού. Αργότερα στο βιβλίο της «Λουλούδι της ερήμου» (που είναι η μετάφραση του σομαλικού ονόματός της) περιγράφει αυτή τη σκληρή παράδοση των αφρικανικών φυλών και τη δικιά της εμπειρία ως παιδί. Η Dirie θέλησε να δώσει φωνή σε όσες γυναίκες έχουν υποστεί αυτή τη βάναυση πρακτική και να αγωνιστεί για να σταματήσει αυτή η απάνθρωπη αφρικανική παράδοση.

Pussy riot

Το γυναικείο πανκ ροκ συγκρότημα διαμαρτυρίας Pussy riot έγινε γνωστό και στο εξωτερικό όταν τραγούδησε μέσα στον καθεδρικό ναό του Σωτήρα Χριστού στη Μόσχα ενάντια στον Πούτιν. Τα θέματα των αυτοσχέδιων καλλιτεχνικών ακτιβισμών τους είναι η γυναικεία χειραφέτηση, τα δικαιώματα της LGBTQ κοινότητας και η εναντίωσή τους απέναντι στην πολιτική του Πούτιν που τον θεωρούν δικτάτορα. Η δράση τους αποτελεί ένα από τα σήματα κατατεθέντα στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Ρωσία.

Τον Φεβρουάριο του 2012 τρία μέλη του συγκροτήματος ύστερα από την ακτιβιστική τους αυτή δράση στο ναό της Μόσχας συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν για «χουλιγκανισμό υποκινούμενο από θρησκευτικό μίσος». Η φυλάκισή τους και η κακή μεταχείρισή τους στη φυλακή τις μετέτρεψαν σε πολιτικές κρατούμενες. Τον Δεκέμβρη του 2013 αποφυλακίστηκαν και τους δόθηκε αμνηστία από τη ρωσική Δούμα. Η ακτιβιστική τους δράση συνεχίζεται, με πιο πρόσφατη αυτή κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων στο Σότσι.

Amina Tyler

Τον Μάρτιο του 2013 η δεκαεννιάχρονη Τυνήσια Amina Tyler, μέλος της ουκρανικής φεμινιστικής ομάδας FEMEN, ανεβάζει στα social media μια topless φωτογραφία της γράφοντας στο στήθος της στα αραβικά «το σώμα μου ανήκει μόνο σε μένα και δεν είναι πηγή τιμής για κανέναν άλλο». Η κίνησή της αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στη συντηρητική μουσουλμανική κοινωνία της Τυνησίας. Μετά από δύο μήνες που κρυβόταν, συνελήφθη από τις τυνησιακές αρχές και οδηγήθηκε σε δίκη, αντιμετωπίζοντας ποινή φυλάκισης. Δέχθηκε επιθέσεις από τη μουσουλμανική κοινότητα για την «αποτρόπαια» αυτή πράξη της, αλλά είχε τη στήριξη των FEMEN που διαδήλωσαν topless έξω από το δικαστήριο στην Τυνησία.

Η Amina είναι από τις λίγες γυναίκες της Μέσης Ανατολής που προβάλλουν δημόσια την αντίθεσή τους στην αντιμετώπιση των γυναικών από το μουσουλμανικό καθεστώς κι όχι άδικα, αν λάβουμε υπόψη την μεταχείριση που είχε από τις αρχές και τη μουσουλμανική κοινότητα.

Malala Yousuf

Ίσως ένα από τα πιο πολυσυζητημένα πρόσωπα των τελευταίων δύο χρόνων, αφού σε ηλικία μόλις 15 ετών προτάθηκε για το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης και τιμήθηκε με το Βραβείο Ζαχάρωφ. Η μικρή Malala Yousuf γεννήθηκε στο Πακιστάν και ζούσε σε μια περιοχή που είχαν καταλάβει οι Ταλιμπάν και είχαν απαγορεύσει στα κορίτσια να πηγαίνουν στο σχολείο. Η Malala σε ηλικία 11-12 χρονών άρχισε να γράφει σε blog με ψευδώνυμο περιγράφοντας την καθημερινότητά της και υπερασπιζόμενη το δικαίωμα των κοριτσιών στην εκπαίδευση.

Το 2012 όταν η ταυτότητά της έγινε γνωστή, δέχθηκε δολοφονική επίθεση από τους Ταλιμπάν και μεταφέρθηκε σε κρίσιμη κατάσταση σε νοσοκομείο της Αγγλίας. Το τραγικό αυτό περιστατικό και ο αγώνας της για τη μόρφωση των κοριτσιών την έκανε σύμβολο της καμπάνιας του ΟΗΕ. Βέβαια δεν έλειψαν και οι στιγμές που η νεαρή μαθήτρια από το Πακιστάν έγινε αντικείμενο εκμετάλλευσης από τα media λόγω της υπερπροβολής της – ειδικά από τα αμερικανικά που χρησιμοποίησαν την ιστορία της ως ένα ισχυρό όπλο για τον πόλεμό τους ενάντια στους Ταλιμπάν. Παρ’ όλα αυτά η Malala παραμένει ένα κορίτσι που από πολύ μικρή έχει μάθει να αγωνίζεται για τα δικαιώματά της και των υπόλοιπων ανθρώπων.