Τουρκία: η χώρα-κλειδί για τη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Ευρώπη

Το Intermarium, το περίφημο σχέδιο της Δύσης για περικύκλωση της Ρωσίας, τελειώνει στην Τουρκία.

Οι μεγάλες ανακατατάξεις στην παγκόσμια ισορροπία δυνάμεων, τόσο στην Ανατολική Ευρώπη όσο και στη Μέση Ανατολή, πρέπει οπωσδήποτε να λαμβάνουν υπ’ όψιν τους την Τουρκία, χωρίς την όποια η εφαρμογή οποιασδήποτε πολιτικής γίνεται δύσκολη αν όχι αδύνατη.

Το απώτερο σχέδιο της Δύσης είναι να περικυκλώσει την Ρωσία με μια αλυσίδα κρατών που θα αρχίζει από την Φινλανδία και τις Βαλτικές Χώρες στην Ευρώπη και θα προχωρεί μέσω Γεωργίας και Καυκάσου στην Ασία. Αυτή είναι η περίφημη στρατηγική του Intermarium, της ξηράς μεταξύ των δυο θαλασσών, της Βαλτικής και του Ευξείνου Πόντου, η όποια θα επεκτείνεται και μέχρι την Κασπία, πάντα με σκοπό κυκλώσεως της Ρωσίας.

Αυτό αναπτύσσει ο στρατηγικός γκουρού των ΗΠΑ George Friedman εδώ και αρκετό καιρό και οι πράξεις μέχρι τώρα τον επιβεβαιώνουν. Ο Friedman θεωρεί την περιοχή από την Ουκρανία, την Γεωργία και το Αζερμπαϊτζάν έως την Συρία και το Ιράκ, ως ένα, ενιαίο θέατρο επιχειρήσεων με κέντρο τον Εύξεινο Πόντο.

Αναγνωρίζει δυο κυρία σημεία πίεσης της Ρωσίας, την Ουκρανία και την περιοχή της Τσετσενίας και του γειτονικού Νταγκεστάν, περιοχή νότιο-δυτικά εφαπτόμενη της Κασπίας.

Θεωρεί ότι η Τσετσενία, της οποίας πολίτες μάχονται με το Ισλαμικό Κράτος, έχει δυνατότητες ισχυρής παρενόχλησης της Ρωσίας στο μέλλον και ότι τελικά το Ισλαμικό Κράτος θα είναι εχθρός της Ρωσίας.

Η Ουκρανία, παρ’ όλες τις πρόσφατες προσπάθειες ειρήνευσης θα είναι ισχυρό σημείο πίεσης, τουλάχιστον μέσω της δυτικής Ουκρανίας, αν βέβαια η χώρα αυτή επιβιώσει πολιτικά και κυρίως οικονομικά.

Ο ακρογωνιαίος λίθος, χωρίς τον όποιον η πολιτική αυτή είναι ευάλωτη, είναι η Τουρκία.

Τουρκία και Εύξεινος Πόντος

Η Τουρκία είναι η μεγάλη δύναμη στον Εύξεινο Πόντο μετά την Ρωσία, επίσης είναι η χώρα από την όποια διέρχεται ο ομφάλιος λώρος που τροφοδοτεί το Ισλαμικό Κράτος με μαχητές και εφόδια και ταυτόχρονα είναι η χώρα που στηρίζει το ιρακινό Κουρδιστάν.

Η κυριαρχία δυτικών δυνάμεων στον Εύξεινο Πόντο είναι αδύνατη. Οι μόνες χώρες που είναι φιλικές προς τις ΗΠΑ είναι η Ρουμανία και η Γεωργία, διότι η Βουλγαρία που ελπίζει στον South Stream και εξαρτάται κατά 100% από το ρωσικό φυσικό αέριο δεν πρόκειται βέβαια να αντιπαρατεθεί με την Μόσχα.

Και η μεν Γεωργία, που έχασε την Οσσετία σαν αποτέλεσμα της πολιτικο-στρατιωτικής της ελαφρότητας στο να αντιπαρατεθεί με την Μόσχα, δεν έχει ούτε τα μέσα ούτε την πρόθεση να αποτολμήσει να ξαναενοχλήσει την Ρωσία όταν οι αγωγοί πετρελαίου και αερίου στο έδαφός της είναι εντός βολής ρωσικού πυροβολικού. Η δε Ρουμανία διαθέτει μερικές υπερήλικες φρεγάτες που δεν επιβιώνουν ούτε δεκάλεπτο από την ρωσική αεροπορία. Το μόνο που μπορεί να παράσχει η Ρουμανία είναι βάσεις του ΝΑΤΟ το οποίο και πιθανώς θα συμβεί αν δεν γίνει σεβαστό το πνεύμα της συμφωνίας Ρωσίας-ΝΑΤΟ όπως ζητά η κ. Μέρκελ.

Η είσοδος ξένων ναυτικών δυνάμεων ελέγχεται από την συνθήκη του Μοντρέ και η Τουρκία δεν θα κάνει το λάθος να αφήσει να περάσουν από τα Στενά ξένοι στόλοι χωρίς να δοθούν και υψηλές εγγυήσεις προστασίας της και πολύ υψηλό αντίτιμο, αδύνατα και τα δυο τώρα.

Συνεπώς η όποια πρόθεση για περιπέτειες στον Εύξεινο Πόντο προϋποθέτει την συναίνεση της Τουρκίας που είναι μάλλον αδύνατη, γιατί η γειτνίαση με την Ρωσία είναι για την Τουρκία μόνιμη, ενώ η σύνταξη με άλλα κράτη περιστασιακή.

Η παρενόχληση της Ρωσίας στον Καύκασο προϋποθέτει την συνεργασία του Αζερμπαϊτζάν. Με την Αρμενία εξοπλισμένη από την Ρωσία και έτοιμη για νέες επιχειρήσεις εναντίον του Αζερμπαϊτζάν και το σιϊτικό Ιράν έτοιμο να δράσει στο σιϊτικό Αζερμπαϊτζάν αν εμφανιστούν σουνίτες Τσετσένοι, η επιχείρηση αυτή είναι δύσκολη. Πολύ δε περισσότερο γιατί οι διελεύσεις Τσετσένων πρέπει να γίνουν μέσω Τουρκίας, η όποια δεν έχει κανένα λόγο να διαταράξει την κατάσταση στον Καύκασο και στην Κασπία όταν οι αγωγοί αυτής της περιοχής διέρχονται από τουρκικά εδάφη και της εξασφαλίζουν την ενέργεια μαζί με εισοδήματα, τώρα μάλιστα που προσπαθεί να αυξήσει τον αριθμό τους με τον μεγάλο αγωγό ΤΑΝΑΡ και όταν όλες οι χώρες της περιοχής είναι σπουδαίοι πελάτες της τουρκικής οικονομίας.

Για να ολοκληρώσουμε την θεώρηση της Τουρκίας και του Intermarium θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι η Ρωσία είναι κύριος προμηθευτής ενέργειας της Τουρκίας αλλά και κύριος πελάτης της σε σειρά προϊόντων, βιομηχανικών, αγροτικών και τουριστικών. Η Τουρκία επ’ ουδενί επιθυμεί να διαταράξει αυτή τη σχέση που έγινε ακόμη πιο κερδοφόρα μετά τις αντικυρώσεις της Ρωσίας, οι οποίες κατέστησαν την Τουρκία προνομιούχο προμηθευτή της σε μεγάλη γκάμα προϊόντων που υποκατέστησαν τα ευρωπαϊκά και αμερικάνικα.

Τουρκία και Μέση Ανατολή

Ερχόμαστε λοιπόν τώρα στην περιοχή όπου παραδοσιακά η Τουρκία διαδραματίζει μείζονα ρόλο από τον 14ο αιώνα, την Μέση Ανατολή. Εκεί η σύμπλευση της Τουρκίας με τις ΗΠΑ είναι απολύτως επιλεκτική.

Η Τουρκία συνορεύει με την Συρία, το ιρακινό Κουρδιστάν και το Ιράν. Στην αντιπαράθεση της με την Συρία, σύμμαχο του Ιράν, επέτρεψε στους τζιχαντιστές και στα τεράστια εφόδιά τους να περνούν από τα εδάφη της, να εκπαιδεύονται σε στρατόπεδα της επικράτειάς της και να νοσηλεύονται στις δικές της παραμεθόριες πόλεις, υπάρχουν δε ενδιαφέρουσες φήμες που φέρουν την επιμελητεία του Ισλαμικού Κράτους -αν όχι και την διοίκηση- να ασκείται από κτήρια της Άγκυρας.

Η στήριξη που έδωσε η Τουρκία για την δημιουργία του ανταρτοπόλεμου στη Συρία, την γιγάντωση του και την επιτυχή επιχειρησιακή λειτουργία του Ισλαμικού Κράτους υπήρξε καθοριστική. Βέβαια με πολύ υψηλό υλικό αζημίωτο. Αυτό όπως είναι φυσικό ενόχλησε πολύ την Συρία, πράγμα που δεν ενδιαφέρει τους Τούρκους, αλλά και το Ιράν, που τους ενδιαφέρει πάρα πολύ.

Επειδή όμως στην Ανατολή, εχθρός και φίλος είναι ασαφείς έννοιες, τίποτε δεν εμποδίζει τους Ιρανούς να συνεργάζονται οικονομικά με τους Τούρκους, πουλώντας τους, μεταξύ άλλων, αρκετά δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου κάθε χρόνο. Ταυτόχρονα οι Τούρκοι εξυπηρετούν τους Ιρανούς στην παράκαμψη των κυρώσεων και επίσης τους παραδίδουν σχεδόν όλη την παραγωγή χρυσού της Τουρκίας ύψους 4 δις δολαρίων ετησίως, σε αντάλλαγμα αερίου και πετρελαίου, πράγμα που επιτρέπει στους Ιρανούς να παρακάμπτουν το τραπεζικό εμπάργκο στις συναλλαγές τους με την Ινδία.

Οι Ιρανοί γνωρίζουν ότι με την άρση των κυρώσεων οι αγωγοί αερίου θα περάσουν από την Τουρκία και οι δυο χώρες προσβλέπουν σε ιδιαιτέρως επωφελή συνεργασία στον τομέα αυτό. Για κανένα λοιπόν λόγο η Τουρκία δεν θα ήταν διατεθειμένη να ανταγωνιστεί ανοικτά το Ιράν, τώρα μάλιστα που αυτό ξαναφτιάχνει τις γέφυρες του με τη Δύση ενώ το Ισλαμικό Κράτος αρχίζει να ενοχλεί την ίδια την Τουρκία.

Το παιχνίδι της Τουρκίας με το Ισλαμικό Κράτος και το ιρακινό Κουρδιστάν είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον. Η Τουρκία υπήρξε κομβικός παράγων στη γένεση και εξάπλωση του Ισλαμικού Κράτους και ταυτόχρονα εξέπληξε τους πάντες πρωτοστατώντας στις προσπάθειες του Ιρακινού Κουρδιστάν για αναβάθμιση και αυτονόμηση.

Το Ιρακινό Κουρδιστάν εξάγει το πετρέλαιό του μέσω Τουρκίας, η όποια επίσης αγοράζει πετρέλαιο από τις πετρελαιοπηγές που έχει καταλάβει το Ισλαμικό Κράτος, το οποίο έχει ταυτόχρονα ομήρους 49 Τούρκους διπλωμάτες και τις οικογένειες τους. Αυτό βέβαια είναι η χρυσή δικαιολογία για τους λόγους για τους οποίους φέρεται με το γάντι στο Ισλαμικό Κράτος, αντιλαμβανόμενη ότι εξέθρεψε ένα τέρας στα σύνορά της.

Η αλήθεια είναι πιο συνθέτη. Η Τουρκία επιχειρεί να κάνει ένα παιχνίδι δύσκολου ισορροπισμού με την ίδια επικυρίαρχο μεταξύ σουνιτών και σιϊτών, Κούρδων και Ιρακινών, Ιρανών και Αμερικανών. Το παιχνίδι αυτό που ασκούν έμπειροι Τούρκοι διπλωμάτες με ικανότατη ηγεσία και βοήθεια από την ΜΙΤ, είναι τουλάχιστον αφελές να πιστεύεται ότι μπορεί να επηρεαστεί από την αμερικανική διπλωματία των υποσχέσεων.

Σε αυτό τον πόλεμο δι’ αντιπροσώπων που εξελίσσεται, η Τουρκία δεν έχει κανένα συμφέρον να γίνει άλλος ένας αντιπρόσωπος, διότι επιθυμεί να παίξει ως κύριος παράγων.

Η τουρκική εξωτερική πολιτική εφαρμόζει πάντα επιτυχώς αυτό που στην διπλωματία λέγεται “αρχή της πόρνης”, δηλαδή ότι το τίμημα της πράξεως προεισπράττεται. Το τίμημα για να συγκρουστεί η Τουρκία με την Ρωσία είναι απλησίαστο. Το τίμημα για να συγκρουστεί η Τουρκία είτε με την Συρία είτε με το Ισλαμικό Κράτος είναι σημαντικά εδάφη.

Σημειώνεται ότι η περιοχή της Αλεξανδρέττας ήτο Συριακή μέχρι το 1936 οπότε οι Γάλλοι την παραχώρησαν στην Τουρκία για να συνταχθεί μαζί τους στον επερχόμενο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι Τούρκοι εισέπραξαν την Αλεξανδρέττα αλλά δεν μπήκαν στον Πόλεμο.

Τι τίμημα πρέπει να τους δοθεί τώρα για να αντιπαρατεθούν είτε με το σουνιτικό είτε με το σιϊτικό κατεστημένο; Και τεράστιο πρέπει να είναι και είναι αμφίβολο εάν η Τουρκία, αφού το εισπράξει, θα το τιμήσει.

Το Intermarium σαν σχέδιο των ΗΠΑ τελειώνει στην Τουρκία.

* Περισσότερα άρθρα στο www.kassandros.gr