Το νερό είναι δημόσιο αγαθό για όλους;

Η ιδιωτικοποίηση της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ, που είχε δρομολογηθεί μέσα στο 2014, πιθανόν να αποτραπεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Ωστόσο σε άλλες χώρες η διαχείριση του νερού έχει περάσει σε χέρια ιδιωτών. Το thefrog.gr εξετάζει τρεις χαρακτηριστικές περιπτώσεις.

Οι ιδιωτικοποιήσεις πολλών δημόσιων οργανισμών και της δημόσιας περιουσίας βρίσκονται στο επίκεντρο της κυβερνητικής πολιτικής των τελευταίων χρόνων. Η ιδιωτικοποίηση της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ είναι μία από τις πιο πρόσφατες περιπτώσεις στα πλαίσια του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων.

Μέσα στο 2014 είχε δρομολογηθεί η ιδιωτικοποίηση των εταιρειών ύδρευσης και αποχέτευσης, μέσω του ΤΑΙΠΕΔ. Ωστόσο, η ομοσπονδία εργαζομένων της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ κατέθεσε αίτηση ακυρώσεως της μεταβίβασης των δύο εταιρειών στο ΤΑΙΠΕΔ με το σκεπτικό ότι το νερό είναι δημόσιο αγαθό και για τον λόγο αυτό δεν μπορεί να ιδιωτικοποιηθεί.

Σύμφωνα με πληροφορίες που έχουν διαρρεύσει στον Τύπο, σε συνεδρίασή του το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφάσισε να κάνει δεκτή την αίτηση ακυρώσεως των εργαζομένων και να βάλει στοπ στην αγορά των δύο εταιρειών από ιδιώτες.

Το νερό ως δημόσιο και κοινωνικό αγαθό και η πρόσβαση όλων των πολιτών σε αυτό βρίσκεται στο επίκεντρο της επιχειρηματολογίας των υπέρμαχων της παύσης των διαδικασιών για την αποκρατικοποίηση της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις σε άλλες χώρες του κόσμου όπου η διαχείριση του νερού και η παροχή του στους πολίτες γίνεται μέσω ιδιωτικών εταιρειών. Κι αυτό με το επιχείρημα ότι οι ιδιώτες μπορούν να επενδύσουν περισσότερα και θα βελτιώσουν έτσι τις συνθήκες ύδρευσης και αποχέτευσης. Βέβαια ο κίνδυνος αύξησης του κόστους για τους πολίτες είναι αυτό που απασχολεί τους πολέμιους της παροχής νερού από ιδιώτες.

Το thefrog.gr εξετάζει τρεις περιπτώσεις χωρών όπου οι εταιρίες ύδρευσης πέρασαν στα χέρια ιδιωτών.

Αγγλία

Το 1989 η Μάργκαρετ Θάτσερ ιδιωτικοποιεί το δίκτυο ύδρευσης στην Αγγλία και την Ουαλία. Είναι από τις πρώτες χώρες της Ευρώπης που εφάρμοσαν αυτή την πολιτική όσον αφορά στο νερό. Η ποιότητα του νερού μπορεί να βελτιώθηκε άλλα με ένα «γερό» αντάλλαγμα, αφού τα πρώτα εννιά χρόνια οι τιμές αυξήθηκαν σχεδόν κατά 50%. Έτσι, παρά τη βελτίωση της ποιότητας του νερού, ο κίνδυνος να μείνουν σπίτια χωρίς νερό λόγω της αύξησης αυτής ήταν μεγαλύτερος. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν τέσσερις ιδιωτικές εταιρείες ύδρευσης, αλλά το κόστος του νερού παραμένει αρκετά υψηλό, παρότι θα περίμενε κανείς να έχει μειωθεί λόγω του ανταγωνισμού. Μέχρι σήμερα υπάρχει μεγάλη διαμάχη για το θέμα της ιδιωτικοποίησης της ύδρευσης και τις επιπτώσεις που έχει στην αγγλική κοινωνία.

Βολιβία

Κάτω από την πίεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, το 2000 η Βολιβία αποκρατικοποιεί το δίκτυο ύδρευσης στην πόλη Cochabamba και παραχωρεί τη διαχείρισή του σε μια κοινοπραξία ιδιωτικών εταιρειών. Οι κάτοικοι της Cochabamba είδαν τους λογαριασμούς τους νερού παραφουσκωμένους, μη μπορώντας να ανταπεξέλθουν.

Οι τιμές αυξήθηκαν κατά 30% με το σκεπτικό τα έσοδα να επενδυθούν στη βελτίωση του δικτύου. Η αδυναμία όμως αποπληρωμής των λογαριασμών οδήγησε στην αντίδραση των πολιτών και την τελική επανακρατικοποίηση του δικτύου νερού.

Φιλιππίνες

Το 1997 η κυβέρνηση αποφάσισε την ιδιωτικοποίηση του δικτύου ύδρευσης και παραχώρησε τη διαχείριση του δικτύου της πρωτεύουσας της χώρας σε ιδιώτες. Υπέγραψε δύο συμβάσεις παραχώρησης: μία που αφορούσε το δυτικό τμήμα και άλλη μία που αφορούσε το ανατολικό. Τα πρώτα χρόνια καμία από τις δύο εταιρίες δεν κατάφερε να υλοποιήσει τους στόχους που είχε βάλει, στη συνέχεια όμως κατάφεραν να βελτιώσουν την ποιότητα του νερού αλλά και την πρόσβαση των πολιτών σε αυτό. Το τίμημα όμως γι’ αυτό ήταν η αύξηση των τιμών που ενέτεινε την αδυναμία πληρωμής από τους φτωχότερους, αλλά και τον  αποκλεισμό από το κατοχυρωμένο δικαίωμα στο νερό ως δημόσιο και κοινωνικό αγαθό που αναγνωρίζεται από τον ΟΗΕ.