Φεύγοντας από την Ελλάδα

Στον δρόμο προς την επίτευξη των προσωπικών μας στόχων, σχεδόν πάντα εμφανίζονται εμπόδια τα οποία και πρέπει να υπερβούμε αν θέλουμε να συνεχίσουμε την πορεία προς την κατάκτηση των φιλοδοξιών μας. Ένα τέτοιο μεγάλο εμπόδιο είναι και η εγχώρια οικονομική κρίση. Ο τρόπος με τον οποίο θα επιμείνουμε στην πορεία μας και θα αντιμετωπίσουμε τις όποιες δυσκολίες, δεν διδάσκεται και σε καμία περίπτωση δεν συνοδεύεται από κάποια εγγύηση επιτυχίας. Ο πιο δημοφιλής, ήταν πάντα και παραμένει, η έξοδος από την χώρα. Είναι άραγε μια σωστή επιλογή;

Η «ξενιτιά» είναι μια μελαγχολική λέξη. Όχι τυχαία. Έχει κληροδοτήσει μια συνοδεία αρνητικών συνειρμών. Χώρισε οικογένειες, έρωτες και κοινωνίες. Ήταν μια λύση ανάγκης η οποία επιβλήθηκε λόγω των συνθηκών. Μία μορφή εξαναγκασμού προερχόμενη από την πίεση για εύρεση εργασίας. Ένας αόρατος απαγωγέας των νέων και πιο δραστήριων Ελλήνων οι οποίοι θα κατέληγαν να δουλέψουν πολύ σκληρά για να βοηθήσουν την οικογένειά τους. Έτσι, η έννοια της «ξενιτιάς» πορεύθηκε έως την εποχή μας, όπου την ξανασυναντήσαμε, σε μεγάλο βαθμό, μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης του 2009. Οι εικόνες του λικνιζόμενου μαντιλιού από το κατάστρωμα, αντικαταστάθηκαν από μια αγκαλιά στην είσοδο των Duty Free και από καθημερινές διαδικτυακές συναντήσεις μέσω Skype.

Οι νέοι μας, εξοπλισμένοι αυτή τη φορά στο μεγαλύτερό τους ποσοστό με τίτλους σπουδών, αποχωρίστηκαν την πατρίδα τους, την οικογένειά τους, τους φίλους τους και πήγαν σε μία άλλη χώρα, με την ελπίδα να καταφέρουν να βρουν μία αξιοπρεπή εργασία με προοπτική. Το εύλογο για κάθε νέο εργαζόμενο, θα ήταν να έχει αυτή την ευκαιρία και στη χώρα του. Η επιθυμητή προοπτική είναι να εξελιχθεί σε ένα δραστήριο μέλος της κοινωνίας του, συνδράμοντας έτσι και αυτός στην ανάπτυξή της.

Αυτή η συνδρομή του πολίτη, ιδίως κάθε νέου, στην κοινωνία του, είναι αδιαμφισβήτητος στόχος για την ανάπτυξη κάθε χώρας. Όμως, στις μέρες μας, οι σχετιζόμενοι παράμετροι με τις συνέπειες από τη διαρροή εργασιακού δυναμικού στο εξωτερικό, είναι εντελώς διαφορετικοί από ό,τι κάποτε και τα παλιά στερεότυπα δεν υφίστανται πλέον.

Για παράδειγμα, η έννοια της απόστασης δεν έχει καμία σχέση με αυτή που είχε πριν 100 ή ακόμα και 50 χρόνια. Το να επισκέπτεσαι μια άλλη χώρα, ακόμη και κάποια από τις πιο απομακρυσμένες, είναι κάτι σχετικά εύκολο και προσβάσιμο για τον καθένα. Έτσι ο σύγχρονος μετανάστης μπορεί να έχει μια συχνότερη επαφή με τους ανθρώπους του και αυτοί μαζί του. Το ίδιο και η επικοινωνία. Το γράμμα, το τηλεγράφημα και η σπάνια τηλεφωνική επικοινωνία, δεν ισχύουν πλέον. Μέσω του διαδικτύου, είσαι ανά πάσα στιγμή σε οπτικοακουστική επαφή με το σπίτι σου.

Είναι αμφιλεγόμενο το κατά πόσο θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε μετανάστευση, με την πραγματική έννοια του όρου, την εύρεση εργασίας κάπου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αν λάβουμε υπόψη μας ότι αυτή η ομάδα κρατών μοιράζεται πανομοιότυπες κοινωνίες και οδεύει προς μία όλο και πιο στενή συνεργασία. Σε κάποια χρόνια σίγουρα η μεταφορά από την Ελλάδα στη Γερμανία δεν θα θεωρείται «μετανάστευση» αλλά «μετακόμιση». Όπως τώρα όταν φεύγουμε από την μια πόλη και πάμε σε μία άλλη.

Η μετακίνηση από μία εταιρεία σε κάποια άλλη ή από την μία εργασία σε κάποια καλύτερη, το λεγόμενο «job-hopping», είναι ευρέως  διαδεδομένο και σύνηθες πλέον. Το ότι βρήκες μία καλή δουλειά στην Αμερική δεν σημαίνει ότι -εφ’ όσον το επιδιώξεις βέβαια- δεν μπορείς να βρεις μία καλύτερη αργότερα στην Αγγλία ή ακόμη και στην χώρα σου, όταν αυτή ξεπεράσει πλέον την όποια δύσκολη φάση στην οποία βρίσκεται.

Οι μελοδραματικοί τόνοι που υιοθετούν οι πολιτικοί μας όταν αναφέρονται σε αυτό το ζήτημα εμπεριέχουν υπερβολή και άγνοια. Η χώρα, όταν φτάνει στο σημείο να μη μπορεί να δώσει εργασία στον πληθυσμό της και ειδικά στη νεολαία της, έχει ένα τεράστιο, τόσο οικονομικό όσο και κοινωνικό, πρόβλημα. Η μείωση των ανέργων μέσα από τη μετανάστευσή τους είναι ένα προσωρινό διορθωτικό μέτρο στην κατάντια της και μπορεί να επιφέρει κάποια άμεσα αποτελέσματα ελάφρυνσης της ανεργίας. Σίγουρα είναι καλύτερο για την οικονομία, ένας νέος να εργάζεται στη Γερμανία από το να παραμένει άνεργος στη χώρα του. Θα ήταν υποτιμητικό για τη νοημοσύνη μας να μη σκεφτούμε ότι υπάρχει και αυτή η πλευρά του νομίσματος. Πέρα από αυτή τη βραχυπρόθεσμη θετική επίδραση της μείωσης της ανεργίας και την πιθανή εισροή κεφαλαίων στη χώρα, ίσως να υπάρχουν και μακροπρόθεσμα θετικά στοιχεία, αν λάβουμε υπόψη μας ότι αυτός ο εργαζόμενος θα εξειδικευτεί και ίσως επιστρέψει κάποια στιγμή, μεταφέροντας αυτή την εμπειρία και εκπαιδεύοντας με τη σειρά του ένα νέο προσωπικό χωρίς να χρειαστεί αυτό να ταξιδέψει.

Σίγουρα όμως, βλέποντας την κατάσταση από την ανθρώπινη διάσταση, το να αποχωρίζονται οι γονείς το παιδί τους όπως και ο ίδιος ο νέος την οικογένεια του και τους ανθρώπους του, δεν είναι σε καμία περίπτωση κάτι ευχάριστο ή επιθυμητό για οποιονδήποτε λόγο. Ειδικά όταν αυτό συμβαίνει εξαναγκασμένα από εξωτερικές συνθήκες και δεν είναι μία προσωπική επιλογή. Όμως δεν είναι το τέλος του κόσμου. Αυτοί οι νέοι μαζί με αυτούς που παρέμειναν εδώ, εξακολουθούν να είναι οι αχθοφόροι του ελπιδοφόρου μέλλοντος στη χώρα. Οι περισσότεροι ξενιτεμένοι θα επιστρέψουν και θα συμβάλουν και αυτοί με θετικές επιρροές στο σκάλισμα της μεταγενέστερης κοινωνίας.

Το ίδιο θάρρος χρειάστηκαν εκείνοι που έφυγαν, με αυτούς που αποφάσισαν να κάτσουν. Ο κάθε ένας αντιμέτωπος με διαφορετικές δυσκολίες αλλά εν τέλει και οι δυο πλευρές καταλήγουν σε ένα κοινό συμπέρασμα. Να μη δουν ξανά αυτή τη χώρα να σπρώχνει τους πολίτες της σε αναγκαστικές επιλογές.