Μια κοινωνία με σκυμμένο το κεφάλι

Γυρνούσαμε στο σπίτι αργά το βράδυ, κουρασμένοι και κακόκεφοι. Συζητούσαμε για τις δουλειές και τα αφεντικά, τα μεροκάματα που κόβονται, τα ένσημα που μπαίνουν λειψά ή καθόλου, τις υπερωρίες που δεν πληρώνονται.

Ο ταξιτζής άκουγε σιωπηλός. Όταν φτάσαμε, γύρισε και μας είπε, ευγενικά αλλά σε έντονο ύφος: «Ακούω αυτά που συζητάτε κι έχετε δίκιο σε πολλά. Αλλά θα σας πω κάτι και με συγχωρείτε. Είμαι 50 χρονών με ένα παιδάκι. Δούλευα 25 χρόνια οδηγός σε μια εταιρία μέχρι που με απολύσανε. Δυο χρόνια παρακαλούσα για μια οποιαδήποτε θέση με 400 ευρώ και δεν με έπαιρνε κανείς. Κι έτσι αναγκάστηκα να κάνω αυτή τη κωλοδουλειά».

Η φωνή του ραγίζει. «Οι εργοδότες πλέον κάνουν ό,τι θέλουν γιατί τους αφήσανε και τα κάνουν. Κι αν εσύ πεις “δεν μου φτάνει το μεροκάματο” ή “δεν μπορώ να δουλεύω τόσες ώρες”, θα σου δείξουν την πόρτα και θα πουν “να περάσει ο επόμενος”. Δίκιο έχετε λοιπόν, αλλά θα σας δώσω μια συμβουλή: μέχρι να γίνει το “μπαμ”, σκύψτε το κεφάλι και δουλέψτε όπου μπορείτε με όσα σας δίνουν».

Δεν είναι εύκολο να βρεις κάτι να απαντήσεις σε αυτόν τον άνθρωπο, δεν μπορείς να του πεις έτσι απλά ότι έχει άδικο – γιατί τελικά, ίσως δεν έχει. Μία ολόκληρη κοινωνία έχει σκύψει το κεφάλι, ένας ολόκληρος λαός διακατέχεται από αυτή την αίσθηση ματαιότητας που ισοπεδώνει κάθε όνειρο για ένα διαφορετικό αύριο.

Θα μπορούσε να είναι αλλιώς; Η πολυπόθητη ανάπτυξη για τους μεν σημαίνει απλώς ότι θα βρίσκεται ευκολότερα η δουλειά των 400 ευρώ, σε μία άνευ όρων “απελευθερωμένη” αγορά εργασίας, ενώ για τους δε φαίνεται να ταυτίζεται με μία ανέφικτη επιστροφή στο παρελθόν. Όσοι υποτίθεται ότι προσπαθούν για τη συγκρότηση μιας εναλλακτικής πρότασης και δεν τα έχουν καταφέρει μετά από έξι χρόνια ύφεσης, στα μάτια του κόσμου έχουν καταντήσει γραφικοί.

Κι έτσι, η μόνη ελπίδα για χιλιάδες ανθρώπους παραμένει μια κοινωνική έκρηξη στο αόριστο μέλλον, ένα μαγικό “μπαμ” που κανείς δεν ξέρει πότε θα έρθει, ποιοι και πώς θα το κάνουν. Αλλά αυτός που έχει κουραστεί να σφίγγει τα δόντια και να σκύβει το κεφάλι μπορεί να ακολουθήσει οποιονδήποτε ακούγεται πειστικός πουλώντας ελπίδα. Μπορούν να σηκωθούν και πάλι τα κεφάλια, πριν δοθεί το σύνθημα για το “μπαμ” από τη λάθος πλευρά;