Why wild wild West

Γιατί αντιδρούν οι Αμερικανοί σε μία ενδεχόμενη απαγόρευση ή έστω σε έναν περιορισμό της οπλοκατοχής; Αν παραμείνουμε στην εύκολη «επιφάνεια», θα κατηγορήσουμε την βιομηχανία όπλων με τα φίλα προσκείμενα διάφορα λόμπι της. Έχω την εντύπωση ότι θα έχουμε απλά αγγίξει την κορυφή από ένα παγόβουνο.

Είμαστε μάρτυρες για άλλη μια φορά μιας παρανοϊκής μαζικής δολοφονίας αθώων στις ΗΠΑ. Πριν λίγες μέρες στην Ουάσιγκτον, σε κτίριο του Αμερικάνικου Πολεμικού Ναυτικού δολοφονήθηκαν 13 άνθρωποι, θύματα ενός πρώην πεζοναύτη.

Ο 34χρονος δράστης Άαρον Αλέξις είχε συχνές εξάρσεις θυμού και ιστορικό χρήσης όπλων και βίαιης συμπεριφοράς. Παρόλο το ιστορικό του δράστη, το on-line σύστημα για τον έλεγχο ασφάλειας των πελατών που διέθετε το κατάστημα, από όπου αγόρασε το όπλο με το οποίο διέπραξε το έγκλημα, δεν εμφάνισε καμία απαγόρευση ή περιορισμό ή ειδοποίηση για την πραγματοποίηση της αγοράς. Ο λόγος ήταν ότι το ιστορικό με τις παράνομες πράξεις του δράστη είχαν διαπραχτεί σε άλλη  Πολιτεία των ΗΠΑ και έτσι δεν εμφανιζόταν στο συγκεκριμένο σύστημα.

Η νομοθετική βάση ελέγχου των όπλων στις Ηνωμένες Πολιτείες περιλαμβάνει το Εθνικό Νόμο για τα όπλα του 1934 (National Firearms Act), τον Νόμο για τον έλεγχο των όπλων του 1968 (Gun Control Act) και τον Νόμο για την πρόληψη της βίας του 1993 (Brady Handgun Violence Prevention Act). Αυτοί οι νόμοι αφορούν την ομοσπονδιακή νομοθεσία. Από εκεί και πέρα κάθε αμερικανική πολιτεία και επικράτεια θεσπίζει το δικό της δίκαιο για την οπλοκατοχή και οπλοχρησία. Σε πολλές περιπτώσεις, πολιτειακοί νόμοι όπλων μπορεί να είναι σημαντικά λιγότερο περιοριστικοί από τους ομοσπονδιακούς νόμους όπλων ή και το αντίθετο. Οι ομοσπονδιακές, πολιτειακές και τοπικές αρχές ρυθμίζουν την νομοθεσία. Οι ιδιοκτήτες όπλων υπόκεινται στους σχετικούς νόμους της Πολιτείας στην οποία είναι και όχι αποκλειστικά στην Πολιτεία της μόνιμης κατοικίας τους (ή από εκεί που απέκτησαν το όπλο ή την άδεια οπλοκατοχής).

Η συζήτηση για τον έλεγχο των όπλων στις Ηνωμένες Πολιτείες, αν ήταν γράφημα θα είχε μια κυματοειδή μορφή με εξάρσεις και υφέσεις κατά τη διάρκεια των ετών. Εξασθενεί και αναδύεται ελκυόμενη από μια σειρά περιστατικών που αφορούν μαζικές δολοφονίες από ενόπλους που στρέφονται εναντίον αθώων και ανυποψίαστων πολιτών. Η στυγνή δολοφονία των είκοσι μαθητών στην πόλη του Newtown στο Connecticut των Ηνωμένων Πολιτειών το Δεκέμβριο του 2012 προκάλεσε μια εθνική συζήτηση για νομοθεσία περί όπλων και ζητήθηκε από την κυβέρνηση Ομπάμα να περιορίσει τη διαθεσιμότητα των στρατιωτικού τύπου όπλων. Ωστόσο, η νομοθεσία που θα απαγόρευε τα ημιαυτόματα όπλα και θα διεύρυνε τους ελέγχους ιστορικού, δεν ψηφίστηκε από την Γερουσία τον Απρίλιο του 2013, παρά την εκτεταμένη δημόσια υποστήριξη.

Σε κάθε παρόμοιο περιστατικό, άμεσα και σχεδόν αυτοματοποιημένα, η καταδίκη του εγκλήματος από όλους είναι δεδομένη. Η συμπάθεια και στήριξη προς τους συγγενείς των θυμάτων διάχυτη και ειλικρινής από όλους. Η αλήθεια όμως είναι, ότι όταν «τοποθετείς» ένα όπλο στα χέρια ενός ανθρώπου, οι κίνδυνοι είναι αυξημένοι. Πόσο μάλλον ενός ανθρώπου με ιστορικό βίας και ψυχολογικά ασταθή. Αυτή η αντιπαράθεση μεταφέρεται και στα κανάλια της Αμερικάνικης τηλεόρασης μεταξύ εκπροσώπων του πανίσχυρου λόμπι υπέρ της οπλοκατοχής και υποστηρικτών της απαγόρευσης ή του περιορισμού της.

Η οπλοκατοχή θεωρείται από αρκετούς υποστηρικτές της, ότι είναι ένα αναφαίρετο δικαίωμα και ένα αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας. Αυτό το οποίο όμως εκπλήσσει και πραγματικά σε αφήνει άφωνο είναι ένα από τα βασικά επιχειρήματα του λόμπι υπέρ της οπλοκατοχής. Υποστηρίζει, ότι πρέπει να αυξηθεί η οπλοκατοχή, ώστε όταν κάποιος ξεκινά να πυροβολεί αδιακρίτως σε οποιοδήποτε χώρο, να υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες να υπάρχει εκεί κοντά κάποιος άλλος με όπλο ώστε να μπορεί να πυροβολήσει πίσω και έτσι να σταματήσει την εξέλιξη μιας μαζικής δολοφονίας. Σε συνέχεια ερωτήσεων των δημοσιογράφων για το πόσο σωστό είναι π.χ. οι δάσκαλοι ενός σχολείου να κουβαλάνε πάνω τους όπλα, οι ερωτηθέντες συμφωνούν και θεωρούν ότι ένα τέτοιο σχολείο θα ήταν πιο ασφαλές και έτοιμο να αντιδράσει.

Μου είναι πολύ δύσκολο να κατανοήσω πως μπορεί ένας λογικός άνθρωπος να υποστηρίζει ότι αν όλοι αποκτήσουμε όπλα θα αυξηθεί η ασφάλεια. Κι όμως το υποστηρίζουν δημοσίως, όπως μπορεί να διαπιστώσει κανείς παρακολουθώντας την αντιπαράθεση που λαμβάνει χώρα στην Αμερική σχετικά με το θέμα. Σε μια χώρα με πληθυσμό περίπου 316.000.000 εκατομμύριων ανθρώπων και με εκτιμώμενο συνολικό αριθμών όπλων (νόμιμων και παράνομων) που κατέχονται από πολίτες να είναι μεταξύ 270.000.000 με 310.000.000, υπάρχει η άποψη ότι η οπλοκατοχή πρέπει να αυξηθεί.

Πραγματικά, είναι αξιοπερίεργο, ακατανόητο και αξιοπρόσεκτο σε μία χώρα ανεπτυγμένη, δημοκρατική και με ηγετικό ρόλο στον υπόλοιπο κόσμο, να επιτρέπει την οπλοκατοχή από τους πολίτες της και να αντιδρά έντονα όχι μόνο στην καθολική απαγόρευση της αλλά ακόμα και σε μια πιο αυστηρή νομοθεσία. Πραγματικά όμως, αναρωτιέμαι, τη μπορεί να κάνει ένας πολίτης με ένα αυτόματο M16 που μπορεί να βάλλει με πάνω από 600 σφαίρες το λεπτό;

Είμαι αλλεργικός στις θεωρίες συνομωσίας και η «επιφάνεια» σε οποιοδήποτε θέμα, μου είναι πάντα αποκρουστική επιλογή για ενημέρωση. Αν παραμείνουμε εκεί λοιπόν, στην εύκολη «επιφάνεια», θα κατηγορήσουμε την βιομηχανία όπλων με τα διάφορα φίλα προσκείμενα λόμπι της. Έχω την εντύπωση ότι θα έχουμε απλά αγγίξει την κορυφή από ένα παγόβουνο. Η αιτία κατά την άποψη μου δεν βρίσκεται στο marketing κάποιον πανίσχυρων ιδιωτικών συμφερόντων που προωθούν τα προϊόντα τους. Είναι πλέον προφανές ότι υπάρχει κάτι πολύ πιο βαθιά ριζωμένο, ισχυρό και αμετάπειστο, που είναι η καρδιά της αίτιας της οπλοκατοχής στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η δεύτερη τροποποίηση του Συντάγματος των ΗΠΑ αναφέρει: «Μια καλά ρυθμισμένη πολιτοφυλακή, είναι απαραίτητη για την ασφάλεια ενός ελεύθερου κράτους, το δικαίωμα του λαού να κρατήσει και να φέρει όπλα, δεν θα παραβιαστεί».

Ίσως, αν βυθιστούμε στα γονιδιακά βιώματα αυτού του έθνους, να βρούμε μια φοβία περί μιας αόριστης απειλής. Αποκομμένη από τον αρχαίο κόσμο, αυτή η απομονωμένη νέα γη είναι μόνη της, εκτεθειμένη σε άγνωστους κινδύνους. Ο κάθε ένας πρέπει να επιβιώσει σε αυτόν το νέο κόσμο που μόλις αποβιβάστηκε. Δεν γνωρίζει αλλά ούτε και εμπιστεύεται το κράτος, είναι μόνος του. Αργότερα, ίσως η «απειλή» έρχεται από τους αυτόχθονες ινδιάνους που θεωρούντο απολίτιστοι και βάρβαροι και τις συμμορίες εγκληματιών που αλωνίζουν ελεύθερα στην χώρα, ύστερα από τους Βόρειους, τους Νότιους, τους Ευρωπαίους αποικιοκράτες, τους Ιάπωνες, τους Ρώσους, τους τρομοκράτες. Ίσως υπάρχει βαθιά μέσα τους μια ανάγκη για την ύπαρξη της τελευταίας γραμμής άμυνας, αυτής της πολιτοφυλακής. Ίσως, ταινίες όπου κάτι τρομερό συμβαίνει στον κόσμο και οι κυβερνήσεις πέφτουν ξαφνικά με αποτέλεσμα να επικρατεί η απόλυτη αναρχία και ο κάθε ένας πρέπει να επιβιώσει μόνος του, να είναι σενάρια γεννημένα όχι μόνο από την φαντασία αλλά από ένα μείγμα της με κάποια αρχέγονη φοβία. Αυτή την φοβία για την αόριστη και άγνωστη απειλή που από ώρα σε ώρα, από στιγμή σε στιγμή, θα εμφανιστεί.

Δεν είναι εύκολο να κατανοήσουμε διαφορετικά αυτή την ανεκτικότητα στην οπλοκατοχή. Αν φανταστούμε την Αμερική σαν έναν άνθρωπο ο οποίος δέχεται απειλές για την ζωή του, ίσως να κατανοήσουμε και την οπλοκατοχή του, ακόμα και αν αυτή προστίθεται σε μια πολύ ισχυρή προσωπική φρουρά, που σε αυτή την απλή μεταφορά θα αντιπροσώπευε τον στρατό της χώρας.

Τα τελευταία 10 χρόνια στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι συνολικοί θάνατοι που προκύπτουν από όπλα συνεχώς αυξάνονται. Το 2011 ήταν 32.163. Αυτό το νούμερο, που αντιπροσωπεύει ανθρώπους που σκοτώθηκαν από όπλα σε ένα έτος, αν το σκεφτούμε για ένα λεπτό, είναι ασύλληπτο. Η απαγόρευση των όπλων δεν θα εξαφανίσει την παράνομη οπλοκατοχή αλλά ούτε θα κάνει καλά τους ψυχοπαθείς δολοφόνους. Δεν θα είναι η λύτρωση από τις δολοφονίες. Αλλά θα βοηθήσει προς την μεγαλύτερη ασφάλεια των πολιτών. Έστω και μια ζωή να σωθεί λόγω της απαγόρευσης ή έστω της πιο αυστηρής νομοθεσίας περί οπλοκατοχής, θα είναι επιτυχία. Έστω και για μια ζωή, πιστεύω ότι πρέπει να ενηλικιωθούν, να ξεπεράσουν την όποια φοβία τους και με θάρρος να κάνουν ένα βήμα μπροστά, προς την λογική.