Ο Jean – Luc Godard «τώρα» στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος

Την Πέμπτη, 5 Ιουνίου, πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία η έναρξη του αφιερώματος της Ταινιοθήκης της Ελλάδος στον εξαιρετικό σκηνοθέτη Jean – Luc Godard, το οποίο θα διαρκέσει μέχρι και τις 18 του μηνός.

Το σήμα εκκίνησης έδωσε η προβολή της ταινίας La Chinoise (Η Κινέζα) στο θερινό κινηματογράφο του κτιρίου της Λαΐδας.

Ο Βάτραχος μίλησε με τη Διευθύντρια Προγράμματος του αφιερώματος Τώρα Γκοντάρ (Maintenant Godard) και Γενική Γραμματέα της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, Μαρία Κομνηνού, σχετικά με την παρουσίαση του συγκεκριμένου αφιερώματος, τα στοιχεία που καθιστούν το Jean – Luc Godard έναν από τους μεγαλύτερους δημιουργούς στην ιστορία του κινηματογράφου και την τροφή για σκέψη που προσφέρει απλόχερα μέσα από το έργο του τα τελευταία πενήντα χρόνια.

Όπως αναφέρει η Μαρία Κομνηνού σχετικά με την οργάνωση ενός τόσο μεγάλου αφιερώματος με το υλικό και τη δομή που το συναντάμε, «για μια ταινιοθήκη ο Godard είναι, όπως θα λέγαμε, “must”. Όταν μάλιστα η ταινιοθήκη έχει μια πρόσβαση σε χρηματοδότηση, όπως συμβαίνει για τη δράση κινηματογραφοφιλίας στη νέα εποχή, η οποία χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ, δε γίνεται να μην προσπαθήσει να προβάλλει, με έναν τρόπο πολύ συστηματικό, έναν από τους κορυφαίους δημιουργούς του 20^ου και του 21^ου αιώνα, όπως ο Jean – Luc Godard. Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος πάντα πρόβαλλε το έργο του, αλλά αυτή τη φορά της δίνεται η δυνατότητα να κάνει μια συνολική προβολή, με 52 ταινίες, και μάλιστα όχι από αυτές που βρίσκονται εύκολα. Εκτός από τις λίγες κόπιες με τις φθορές τους, οι περισσότερες ταινίες έρχονται απευθείας από τη Γαλλία, από τις εταιρείες παραγωγής. Είναι μια αναγκαία στροφή σε έναν πολύ μεγάλο διανοητή και κινηματογραφιστή. Ο Godard δεν είναι σημαντικός μόνο για τους σπουδαστές και τους φίλους του κινηματογράφου. Η εμβέλειά του είναι πολύ μεγάλη, συζητείται ακόμη από φιλοσόφους, κοινωνικούς επιστήμονες και επικοινωνιολόγους».

Ο Jean – Luc Godard, αυθεντικός εκπρόσωπος του γαλλικού Νέου Κύματος και ενεργός μέχρι σήμερα στο χώρο του κινηματογράφου με τελευταία ταινία τον Αποχαιρετισμό στη γλώσσα (2014) που θα προβληθεί την Παρασκευή 13 Ιουνίου στα πλαίσια του αφιερώματος, είναι σίγουρα ένα πρόσωπο με πολλές πτυχές, όλες ικανές να προσφέρουν στοιχεία που τον ξεχωρίζουν και τον καθιστούν ιδιαίτερη καλλιτεχνική προσωπικότητα, άξια να παρακολουθήσει και να μελετήσει κανείς. «Ο Godard είναι σαν τον καιρό των τελευταίων ημερών! Είναι αντιφατικός. Αυτό του δίνει και μια αιώνια νεότητα. Μισεί τον αμερικανικό κινηματογράφο και συνάμα τον λατρεύει. Από την πρώτη του ταινία, Με κομμένη την ανάσα, μέχρι την Περιφρόνηση ή τον Τρελό Πιερό. Υπάρχει μια σχέση λατρείας – μίσους με τον κινηματογράφο του Hollywood». Φυσικά δε μπορεί να σταθεί κανείς μόνο σε αυτό: «Ένα άλλο στοιχείο είναι ότι είναι ανανεωτής, είναι πειραματικός, αλλά ταυτόχρονα έχει γυρίσει ταινίες με το υψηλότερο επίπεδο τεχνικής γνώσης, με τις καλύτερες μηχανές, τους καλύτερους φωτογράφους, οι οποίες έχουν μια τελειότητα στη μορφή. Ακόμη, καθ’ όλη την κινηματογραφική του πορεία περνάει φάσεις – μια φάση έντονης πολιτικοποίησης, μια φάση πειραματικής μορφής με την ομάδα Dziga Vertov και επιστρέφει στη μυθοπλασία με ταινίες όπως Όνομα Κάρμεν και Σας χαιρετώ, Μαρία. Στην τελευταία φάση της δουλειάς του βέβαια, με τον Αποχαιρετισμό στη γλώσσα, είναι πιο έντονο το πειραματικό στοιχείο. Παρόλα αυτά δεν του λείπει η θέλησή του να απευθυνθεί και σε ένα ευρύτερο κοινό, πράγμα το οποίο μαρτυρά και η χειρονομία του να πάει στο Φεστιβάλ των Καννών. Τον ενδιαφέρει πάντα το διεθνές κοινό των κινηματογραφόφιλων».

Μεγάλο κεφάλαιο στη ζωή αλλά και στο κινηματογραφικό έργο του Jean – Luc Godard γράφουν και οι γυναίκες που πέρασαν από τη ζωή του. Με μια γρήγορη ματιά άλλωστε διαπιστώνει κανείς πως δε θα ήταν ο ίδιος χωρίς αυτές. Η Μαρία Κομνηνού, έχοντας σαφώς προχωρήσει σε μια περαιτέρω ανάλυση της γυναικείας φιγούρας στο έργο του, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Οι γυναίκες για τον Godard είναι σύντροφοι και μούσες συγχρόνως, ξεκινώντας από την Anna Karina που σημάδεψε μια πολύ γόνιμη και σημαντική περίοδο της καριέρας του, την Anne Wiazemsky, σύντροφο και σύζυγό του την περίοδο του 1968, την Anne-Marie Mieville, η οποία δεν εμφανίζεται στις ταινίες αλλά ήταν σύντροφός του. Όσον αφορά στις γυναίκες, έχει καταφέρει να δημιουργήσει ένα πορτρέτο της σύγχρονης γυναίκας, η οποία, όπως αναφέρει και η Laura Mulvey, γίνεται και αντικείμενο του βλέμματος. Ενώ κριτικάρει κάτι τέτοιο, ταυτόχρονα το αναδεικνύει». Το στοιχείο αυτό δήλωνε την έντονη παρουσία του και στην προβολή της ταινίας Αρσενικό Θηλυκό που είδαμε στην προβολή του Σαββάτου 7 Ιουνίου, την οποία προλόγισε η ιστορικός κινηματογράφου και ειδικός στη φεμινιστική θεωρία, Ιωάννα Αθανασάτου.

Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφέρουμε ότι το αφιέρωμα φιλοξενεί εξαιρετικούς καλεσμένους, οι οποίοι προλογίζουν κάποιες από τις προβολές των ταινιών, ενώ την Πέμπτη 12 Ιουνίου θα πραγματοποιηθούν Συζητήσεις Στρογγυλής Τραπέζης με ελεύθερη είσοδο, στις οποίες θα συμμετέχει και o νέος κινηματογραφιστής και στενός συνεργάτης του Jean – Luc Godard, Fabrice Aragno, καθώς και πολλοί ακόμη Έλληνες σκηνοθέτες και θεωρητικοί.

Αν κάποιος αναρωτιέται ποια θα ήταν τα «δυο ή τρία πράγματα που μπορεί να μάθει από αυτόν», η απάντηση έρχεται από τη Μαρία Κομνηνού χωρίς δεύτερη σκέψη: «Ο Godard έχει ωραίες ιστορίες, έρωτα και προδοσίας, όπως το εμβληματικό Με κομμένη την ανάσα ή την Alphaville. Από την άλλη πλευρά, για τον πιο προβληματισμένο θεατή, υπάρχουν ταινίες που προχωρούν σε μια κριτική της καπιταλιστικής κοινωνίας, ανατέμνουν το Μάη του ’68 όπως η προφητική Κινέζα ή έχουν έντονο δοκιμιακό χαρακτήρα, όπως Η μουσική μου ή ο Σοσιαλισμός. Τέλος, υπάρχουν ταινίες που συνδυάζουν αυτά τα δυο, όπως το Week-end.»

Ένα θετικό μήνυμα είναι σίγουρα ότι, ακόμα και σε δύσκολους καιρούς, υπάρχει άμεση ανταπόκριση σε τέτοιου είδους καλέσματα της Τέχνης: «Ο κόσμος ανταποκρίνεται και έχουμε, όπως λέμε, και τους παλιούς και τους καινούργιους, όπως έγινε και στην έναρξη του αφιερώματος. Βλέπουμε ανθρώπους που ανήκουν “στη γενιά του Μαρξ και της Coca-Cola”, αλλά βλέπουμε και πολύ νεώτερους που έρχονται να μυηθούν στο φαινόμενο Godard».

Όσοι δεν έχετε επισκεφθεί ακόμα αυτό το σπάνιο και ενδιαφέρον αφιέρωμα, έχετε τη δυνατότητα να το κάνετε μέχρι και την Τετάρτη 18 Ιουνίου, παρακολουθώντας την ταινία ή τις ταινίες που σας ενδιαφέρουν ή ακόμα και παίρνοντας μέρος στις συζητήσεις. Περισσότερα για το πρόγραμμα και τα εισιτήρια μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα godard.tainiothiki.gr.

Όσο για την περίοδο μετά το τέλος του αφιερώματος, η Ταινιοθήκη της Ελλάδος ετοιμάζει συνεχώς καινούργια αφιερώματα και αφορμές για να τιμάται και να ανανεώνεται ο χώρος και η ιστορία του κινηματογράφου. Tο Σεπτέμβριο θα υπάρξει μεγάλο αφιέρωμα στον κινεζικό κινηματογράφο σε συνεργασία με το Υπουργείο Κινηματογράφου της Κίνας, τον Οκτώβριο θα γίνει ένα αφιέρωμα στο ντοκιμαντέρ που οργανώνεται με το Exile Room και το Νοέμβριο το 8^ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου.