Το νέο πρόσωπο της Κίνας

Η Κίνα είναι γνωστή μέχρι τώρα σε μας ως το τεράστιο εργοστάσιο που παράγει όλα τα καταναλωτικά προϊόντα της Δύσης. Αυτό, χωρίς να έχει γίνει αντιληπτό από την Δύση, άλλαξε.

Το ορόσημο της αλλαγής, αν χρειάζεται ορόσημο, συνέβη τον περασμένο μήνα. Η Κίνα ξεπέρασε σε εισαγωγές αργού πετρελαίου τις αδηφάγες για ενέργεια ΗΠΑ και έγινε παγκοσμίως η χώρα με τις μεγαλύτερες εισαγωγές πετρελαίου. Σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, η Κίνα εισήγαγε τον Απρίλιο κατά μέσο όρο 7.4 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου την ημέρα ενώ οι ΗΠΑ εισήγαγαν 7.2 εκατομμύρια βαρέλια. Αυτό είναι ακόμη περισσότερο εντυπωσιακό αν ληφθεί υπ’ όψιν ότι το 2007 η Κίνα εισήγαγε μόλις 3.2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Πρέπει επίσης να ληφθεί υπ’ όψιν ότι πάνω από το μισό του πετρελαίου που εισάγει η Κίνα σήμερα προέρχεται από τρεις μόνο χώρες της Μέσης Ανατολής το Ιράκ, το Ιράν και την Σαουδική Αραβία.

Η συνεχώς αυξανόμενη ανάγκη για ενέργεια είναι ένας μόνο δείκτης του σφρίγους της αναδυθείσης Κίνας. Η ηγεσία της χώρας αντιλαμβάνεται ότι η κύρια εγγύηση της παραμονής της στην εξουσία είναι η συνέχιση της αύξησης της ευημερίας των Κινέζων. Αυτό κατά πρώτον σημαίνει την εξασφάλιση της απρόσκοπτου ροής της ενέργειας από την Μέση Ανατολή και τους άλλους τόπους προς την Κίνα και κατά δεύτερον την εκμετάλλευση των πολύ μεγάλων αποθεμάτων σε υδρογονάνθρακες που έχει η θάλασσα της Νότιας Κίνας.

Και για τα δύο απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ύπαρξη πολύ ισχυρού Ναυτικού. Η Κίνα αναπτύσσει τέτοιο Ναυτικό το οποίο με τα έξι υπέρ-αεροπλανοφόρα που ναυπηγεί, με τους πολύ εξελιγμένους πυραύλους εναντίον αεροπλανοφόρων που ήδη διαθέτει και με τις υπόλοιπες πολύ αξιόλογες ναυτικές μονάδες που έχει ήδη εν ενεργεία και τις οποίες αυξάνει συνεχώς, την επόμενη δεκαετία θα διαθέτει το ισχυρότερο ναυτικό στον Ειρηνικό και ένα από τα ισχυρότερα του κόσμου. Ακόμη και οι νέες ακταιωροί της Κινεζικής Ακτοφυλακής με εκτόπισμα 12.000 τόνων είναι δέκα φορές μεγαλύτερες από τις υπόλοιπες ακταιωρούς παγκοσμίως.

Η Κίνα όμως δεν σχεδιάζει το μέλλον της ως πολεμική δύναμη. Αναπτύσσει τις ένοπλες δυνάμεις της για να στηρίξουν την οικονομική και εμπορική της παγκόσμια επέκταση. Το οικονομικό/εμπορικό σχέδιο της Κίνας είναι η δημιουργία νέων “οδών της μετάξης” όπου σε όλη την διαδρομή αυτών θα διατίθενται κινεζικά προϊόντα τα οποία θα ανταλλάσσονται, όπου αυτό είναι εφικτό, με προϊόντα που έχει ανάγκη η Κίνα, κυρίως ενέργεια και πρώτες ύλες.

Η Κίνα έχει συσσωρεύσει πλούτο. Έχει συναλλαγματικά αποθέματα ύψους 4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, σημαντικό μέρος των οποίων είναι σε χρυσό και ο κρατικός επενδυτικός φορέας διαχειρίζεται 650 δισεκατομμύρια δολάρια σε επιτυχείς επενδύσεις σε όλο τον κόσμο.

Η πρόσφατη κινεζική μεγάλη επιτυχία ήταν η ίδρυση της Ασιατικής Επενδυτικής Τράπεζας Υποδομών (ΑΙΙΒ) όπου παρ’ όλη την αμερικανική αντίθεση, παραδοσιακοί σύμμαχοι των ΗΠΑ όπως η Βρετανία, η Γερμανία, η Αυστραλία και η Νότιος Κορέα, αλλά και πολλοί άλλοι, 57 κράτη συνολικά, έσπευσαν να γίνουν μέτοχοι.

Η Κίνα πλέον, με επενδύσεις για ενέργεια στην Ασία και την Αφρική κυρίως με εξαγωγική παρουσία σε όλο τον κόσμο και με την άτυπη ηγεσία των BRICS που της εξασφαλίζουν ενέργεια και πρώτες ύλες, είναι η εξελισσόμενη Μεγάλη Δύναμη του πλανήτη.

Οι εταιρείες της είναι έντονα καινοτόμες με ορθολογικές διαδικασίας ένταξης και εκμετάλλευσης κάθε καινοτομίας η οποία, αφού πιστοποιηθεί στην εσωτερική αγορά, αναπτύσσεται κατόπιν παγκοσμίως.

Ιδιαίτερα καινοτόμο είναι το κινεζικό σχέδιο για την ανάπτυξη της θαλάσσιας οδού της μετάξης όπου δια της διπλωματικής/νομισματικής/οικονομικής συνεργασίας με τα κράτη που συνορεύουν με την θάλασσα της Κίνας, με τον Ινδικό Ωκεανό, τον Περσικό Κόλπο και την Μεσόγειο, έως και την Ευρώπη, η Κίνα δημιουργεί μια τεράστια λεωφόρο εμπορικών/οικονομικών συναλλαγών καθ’ όλο το μήκος της. Η ελεύθερη διακίνηση αγαθών είναι ευεργετική για όλους τους ευρισκόμενους σε κάποιο σημείο αυτής της διαδρομής με προεξάρχουσα βέβαια την ίδια την Κίνα η οποία εκμεταλλεύεται το σύνολο της διαδρομής.

Η Κίνα σταδιακά αμφισβητεί τον ρόλο του αποκλειστικού αντασφαλιστή του παγκοσμίου οικονομικού συστήματος από τις ΗΠΑ. Για τον σκοπό αυτό προωθεί το νόμισμά της ως παγκόσμιο νόμισμα και αυτό γίνεται όλο και περισσότερο αποδεκτό.

Βεβαίως υπάρχουν και προβλήματα. Όσο μεγαλώνει το ΑΕΠ της τόσο μειώνεται ο ρυθμός ανάπτυξης της γιατί σε απόλυτους αριθμούς τα πρόσφατα οικονομικά επιτεύγματα είναι σημαντικά μεγαλύτερα των παλαιοτέρων. Η ανάγκη να αποφύγει σημαντική υποτίμηση του νομίσματος της για να διατηρήσει την διεθνή αποθεματική του αξία δυσκολεύει τις εξαγωγές της και την αναγκάζει σε αύξηση της παραγωγικότητας με σκληρά μέτρα. Το τραπεζικό της σύστημα αρχίζει να έχει προβλήματα στην εξυπηρέτηση των δανείων του διότι οι υποδομές για τις οποίες δόθηκαν τα δάνεια δεν έχουν πάντα δυνατότητα εξυπηρετήσεως των.

Όμως η κινεζική οικονομία συγκρινόμενη με τις οικονομίες της Δύσης ανθεί εκεί που οι περισσότερες δυτικές είναι υπερχρεωμένες και ελλειμματικές. Το στοίχημα είναι τώρα αν θα προλάβουν οι Κινέζοι να στρέψουν την παραγωγή τους στην εσωτερική κατανάλωση πριν συρρικνωθούν πολύ οι εξαγωγές τους, ώστε να κρατήσουν την απασχόληση σε υψηλό επίπεδο.

Η Κίνα με το μίγμα οικονομικής ευρωστίας, διπλωματικής δεινότητας και στρατιωτικής ισχύος εξελίσσεται στην πρώτη παγκόσμια δύναμη της επόμενης δεκαετίας.

Αυτό δημιουργεί ένα στρατηγικό δίλημμα στις ΗΠΑ. Στις διεθνείς σχέσεις το δίλημμα αυτό λέγεται ” Η παγίς του Θουκυδίδη” όπου η άνοδος των Αθηνών αμφισβήτησε την ηγεμονία της Σπάρτης και οδήγησε στον Πελοποννησιακό Πόλεμο.

Η Ιστορία δίνει περισσότερα παραδείγματα όπου αυτή η αμφισβήτηση της ηγεμονίας οδήγησε σε πόλεμο και λιγότερα όπου το ζήτημα λύθηκε ειρηνικά. Ανεξάρτητα από την ύπαρξη θερμοκέφαλων εθνικιστών και στις δύο χώρες, οι πυρηνικοί εξοπλισμοί ακυρώνουν τουλάχιστον την άμεση προσφυγή στην ολοκληρωτική βία. Η αργή και μεθοδική εξέλιξη της Κίνας δίνει χρόνο στις ΗΠΑ να αφομοιώσουν την νέα κατάσταση. Εντάσεις είναι βέβαιο ότι θα

υπάρξουν. Επειδή όμως διακυβεύεται περισσότερο το κύρος και λιγότερο ζωτικά συμφέροντα, μερικά μάλιστα εκ των οποίων συμπλέουν, ελπίζεται ότι η κΚινεζική άνοδος θα είναι πολιτικά διαχειρίσιμη.

* Περισσότερα άρθρα στο www.kassandros.gr