Ο ψυχρός πόλεμος θερμαίνεται

Τέτοιες δηλώσεις Αμερικανών και Ρώσων υψηλόβαθμων αξιωματούχων είχαν να ακουστούν από την κρίση της Κούβας του 1961, που έφερε την ανθρωπότητα στο χείλος του πυρηνικού ολέθρου.

Ένταση και φόβος έχουν δημιουργηθεί σε μία ήδη ταραγμένη παγκόσμια κατάσταση. Είναι καλό να εξετασθεί το πόσο κοντά είναι πραγματικά ο κίνδυνος.

Η ρητορική και των δύο πλευρών είναι ανησυχητική. «Εξτρεμιστικές ομάδες θα συνεχίσουν να εκμεταλλεύονται τα κενά [εξουσίας] που υπάρχουν στην Συρία για να επεκτείνουν τις επιχειρήσεις τους, οι οποίες θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν επιθέσεις εναντίον ρωσικών συμφερόντων, ίσως ακόμη και ρωσικών πόλεων. Η Ρωσία θα συνεχίσει να στέλνει πίσω στρατιώτες σε φέρετρα και θα συνεχίσει να χάνει πόρους, ίσως και αεροπλάνα».

Η ανωτέρω δήλωση ήταν επίσημη και έγινε από τον κ. John Kirby, εκπρόσωπο του State Department.

Οι Ρώσοι αντέδρασαν εξίσου σκληρά φραστικά. Η εκπρόσωπος του Ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών κα. Ζαχάροβα δήλωσε: «Και αυτές οι τρομοκρατικές πράξεις θα γίνουν από “μετριοπαθείς” [δηλ. δυτικόφιλες] ομάδες; Ακριβώς αυτές που η Ουάσινγκτον δεν μπορεί να διαχωρίσει από την Αλ-Νούσρα εδώ και έξι μήνες; Οι τρομοκρατικές επιθέσεις σε ανθρώπους όλων των εθνικοτήτων από τζιχαντιστές σε Γαλλία, ΗΠΑ και αλλού τί είναι; Άλλη περίπτωση; Παράλληλη πραγματικότητα; Αυτή η εγγαστριμυθία (!) περί “φέρετρων”, “τρομοκρατικών επιθέσεων σε ρωσικές πόλεις”, “απώλειας αεροπλάνων” ακούγεται περισσότερο σαν διαταγή “φάτε τους” παρά σαν διπλωματικό σχόλιο».

Ο εκπρόσωπος του Ρωσικού Υπουργείου Άμυνας Υποστράτηγος Ιγκόρ Κονασένκοφ πήγε πιο πέρα: «Οι δηλώσεις του Kirby είναι η σαφέστερη παραδοχή από αμερικανικής πλευράς ότι η ονομαζόμενη “αντίσταση” στον συριακό “εμφύλιο πόλεμο” είναι μία, ελεγχόμενη από τις ΗΠΑ, Τρομοκρατική Διεθνής».

Σειρά παρόμοιων δηλώσεων, με τους Αμερικανούς να δηλώνουν ότι είναι δυνατόν να απαλειφθούν άμεσα οι δυνάμεις του Άσσαντ με βομβαρδισμούς με πυραύλους και αεροπορία, και με τους Ρώσους να προσπαθούν να εμπλέξουν και την Κίνα, η οποία όμως κρατά κλειστά τα χαρτιά της στο Συριακό, έχουν αυξήσει πολύ την ένταση.

Εξετάζοντας, πέραν της ρητορικής, τις πράξεις των αντιπάλων δυνάμεων είναι εμφανές ότι ο ορίζοντας σκοτεινιάζει.

Η Αμερική εφαρμόζει την θεωρία του Καθηγητή Διεθνών Σχέσεων του Yale, Spykman, περί Rimland το 1944. Η θεωρία αυτή εκτιμούσε ότι η γεωγραφική περιοχή που περιέβαλε την τότε ΕΣΣΔ (Rimland), είχε μεγάλη σημασία λόγω του δημογραφικού της βάρους(π.χ. Ινδία), των φυσικών της πόρων (π.χ. Μέση Ανατολή) και της βιομηχανικής ανάπτυξης (π.χ. Ευρώπη). Ο Spykman θεωρεί αυτή την σημασία αποφασιστική για τον έλεγχο της Heartland (ΕΣΣΔ τότε και Ρωσία μαζί ίσως και Κίνα τώρα).

Στην θεωρία αυτή στηρίχτηκε η Γεωστρατηγική που ονομάστηκε Ψυχρός Πόλεμος.

Ανωτέρω φαίνεται η Rimland και Heartland τότε, κατά Spykman. Είναι χρήσιμο να γίνει αντιληπτό ότι τα όρια είναι ασαφή, κυρίως στην περιοχή Σιβηρίας – Κίνας.

Την γεωστρατηγική αυτή συνέχισε με τροποποιήσεις ο γκουρού της αμερικανικής Γεωστρατηγικής Z. Brzezinski, ο οποίος το 1998 ανέπτυξε το δόγμα ότι χωρίς την Ουκρανία η Ρωσία παύει να είναι ευρασιατική δύναμη. Ο Brzezinski επηρεάζει ισχυρά ακόμη και σήμερα την αμερικανική Γεωστρατηγική, ιδίως των νέο-συντηρητικών στους οποίους θεωρείται (;) ότι ανήκει η κα. Χίλαρι Κλίντον.

Η Προεδρία Ομπάμα και στα οκτώ χρόνια της διάρκειας της, είχε μία γεωστρατηγική ανάσχεσης της Ρωσίας, όπου, η αντίσταση εναντίον της, ενισχύεται αρκετά για να υπάρχει, αλλά όχι αρκετά για να νικήσει και πάντως χωρίς ουσιώδη άμεση εμπλοκή των αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων.

Η υπό τον Πούτιν Ρωσία, ενώ έχει ΑΕΠ το ένα δέκατο (1/10) αυτού των ΗΠΑ, θέλησε να ασκήσει πολιτική σχεδόν ισότητας με αυτές. Έτσι με σειρά δυναμικών κινήσεων, που της εστοίχησαν όμως αρκετά, οριοθέτησε την δυτική επέκταση στην Ουκρανία και απέκτησε πάλι την βάση της στην Μεσόγειο στην Συρία, στην οποία επανήλθε, στηρίζοντας στρατιωτικά τον Άσσαντ.

Οι Ρώσοι ταυτόχρονα εκμεταλλεύονται, με τακτικό οπορτουνισμό, τον γεωστρατηγικό τυχοδιωκτισμό του Ερντογάν, παρ’ όλη την στρατηγική αντιπαλότητα που έχει με την Τουρκία.

Η Ρωσία έχει μεγάλο φόβο για ενδεχόμενη επίθεση των ΗΠΑ εναντίον της, κυρίως λόγω ανάπτυξης των αμερικανικών αντιπυραυλικών ασπίδων στην περιφέρεια της Ρωσίας. Η Μόσχα θεωρεί ότι η αμερικανική αντιπυραυλική δυνατότητα επιτρέπει στις ΗΠΑ πρώτο πυρηνικό χτύπημα “ατιμώρητα”, ιδίως με τους νέους πυραύλους υψηλών υπερηχητικών ταχυτήτων, διότι η αντιπυραυλική ασπίδα θα μπορέσει να καταρρίψει όσους πυραύλους θα εξαπολύσει σε αντίποινα η Ρωσία.

Το γράφημα που αναπτύσσεται κατωτέρω, το οποίο παρουσίασε το διεθνούς φήμης αμερικανικό ινστιτούτο στρατηγικής ανάλυσης Stratfor, δείχνει την ανάπτυξη της αμερικανικής αντιπυραυλικής ασπίδας που στην Ευρώπη έχει αναπτυχθεί στην Ρουμανία, πολύ κοντά στην Ρωσία.

Η Πολωνία σε συνεργασία με τις ΗΠΑ, αναπτύσσει το δικό της αντιπυραυλικό σύστημα. Στα επόμενα χρόνια όλη η Ευρώπη θα έχει αντιβαλλιστικές ασπίδες.

Έτσι τώρα η Μόσχα, προβαίνει σε εσωτερικά αντιπυραυλικά γυμνάσια με συμμετοχή 50 εκατομμυρίων πολιτών της, ακυρώνει τις συμφωνίες με τις ΗΠΑ για τον έλεγχο του οπλικής ποιότητας πλουτωνίου και την κοινή πυρηνική έρευνα και ανάπτυξη, και ουσιαστικά καταργεί τις πυρηνικές συνθήκες αφοπλισμών. Επίσης συνεργάζεται με την Κίνα για την ανάπτυξη δικής τους αντιβαλλιστικής ασπίδας, διότι έχουν παράλληλες Γεωστρατηγικές απέναντι στις ΗΠΑ.

Ταυτόχρονα, με δύο επιθετικές κινήσεις, δίνει δείγματα επικείμενου κυβερνοπολέμου εναντίον των ΗΠΑ και εγκαθιστά στο Καλίνινγκραντ πυραύλους Iskander, οι οποίοι μπορούν να φέρουν πυρηνικές κεφαλές και ο χρόνος πτήσης τους μέχρι την Βαρσοβία είναι μόνο δύο λεπτά.

Η ενεστώσα περίοδος είναι “πιο επικίνδυνη” κι από τον Ψυχρό Πόλεμο, καθώς η ένταση μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας αυξάνεται εκθετικά, αποφαίνεται ο Γερμανός ΥΠΕΞ κ. Σταϊνμάγερ σε συνέντευξή του στην Bild.

«Είναι μία φενάκη να πιστεύουμε πως πρόκειται για αναβίωση του παλιού Ψυχρού Πολέμου. Οι ενεστώτες χρόνοι είναι διαφορετικοί, πολύ πιο επικίνδυνοι”, δηλώνει ο ΥΠΕΞ της Γερμανίας.

«Ο κίνδυνος για μία ένοπλη αντιπαράθεση είναι σημαντικός. Ο κίνδυνος αυτός ποτέ δεν ήταν τόσο σοβαρός από δεκαετιών και ποτέ άλλοτε δεν ήταν τόσο ισχνή η εμπιστοσύνη μεταξύ Δύσης και Ανατολής», τονίζει ακόμη περισσότερο ο έμπειρος διπλωμάτης, τώρα μεσολαβητής του ΟΑΣΕ στην Ουκρανία, κ. Ίσινγκερ.

Όλα αυτά όμως θα εξαρτηθούν από τις γεωστρατηγικές αποφάσεις που θα πάρει η ηγετική ομάδα του νέου αμερικανού Προέδρου. Το πιθανότερο είναι ότι θα είναι η κα. Κλίντον.

Είναι παρακινδυνευμένο να προεξοφλήσουμε την πολιτική που θα ακολουθήσει παρά τα αρκετά μέχρι τώρα δείγματα πού έχουμε. Η νέα της θέση διαφέρει πολύ από τις προηγούμενες. Οι μέχρι τώρα εμπειρίες της πρέπει να έχουν μεγάλη διδακτική αξία.

Οι Ρώσοι βέβαια θα θελήσουν να την “δοκιμάσουν”, όπως κάνουν με κάθε νέο αμερικανό Πρόεδρο. Όμως η ρωσική οικονομία δεν αντέχει πολυμέτωπο και μακρύ αντιπαραθετικό αγώνα. Στο Κρεμλίνο θυμούνται ότι λόγω ανταγωνισμού των εξοπλισμών κατέρρευσε η ΕΣΣΔ .

Επίσης οι ΗΠΑ γνωρίζουν ότι ο πραγματικός τους αντίπαλος είναι η Κίνα, της οποίας το ΑΕΠ πλησιάζει το αμερικανικό και σε μερικά χρόνια θα το ξεπεράσει. Η Κίνα ήδη αμφισβητεί την αμερικανική κυριαρχία στον Ειρηνικό και αυξάνει ραγδαία τις στρατιωτικές της δαπάνες και την υψηλή τεχνολογία της.

Λογικά προκύπτει ότι ΗΠΑ και Ρωσία έχουν συμφέρον να συνεννοηθούν. Όμως η Ιστορία διδάσκει ότι η ρητορική έχει την δική της δυναμική και δημιουργεί την δική της πραγματικότητα. Η κλιμάκωση είναι εύκολη. Η αποκλιμάκωση όμως γίνεται μόνο με ήττα, κατάρρευση ή εξάντληση.

* Περισσότερα άρθρα στο kassandros.gr