The Athens Zine Bibliotheque: ξεφυλλίζοντας τον κόσμο των σύγχρονων zines

Οι δημιουργοί της Athens Zine Bibliotheque μας ξεναγούν στο μαγευτικό κόσμο των μικρών ανεξάρτητων εκδόσεων, στην καρδιά της Αθήνας.

Τι είναι ένα «zine», ποια η διαφορά του από το «fanzine» και το «magazine» και πού μπορούμε να το βρούμε;  Ο Τάσος Παπαϊωάννου και η Παναγιώτα Θεοφιλάτου μιλούν στο Βάτραχο και λύνουν όλες αυτές τις απορίες, έτοιμοι να μας ξεναγήσουν στον κόσμο των μικρών και ανεξάρτητων εκδόσεων, ανοίγοντας την αγαπημένη τους βιβλιοθήκη με το όνομα «The Athens Zine Bibliotheque». Αν έχετε περάσει από τη Στοά Εμπόρων στο Σύνταγμα (Βουλής 8-10), πολλοί έχετε δει τη χρωματιστή βιβλιοθήκη των zines και αρκετοί έχετε αναρωτηθεί περί τίνος πρόκειται.

Παίρνοντας τα πράγματα από την αρχή, η The Athens Zine Bibliotheque είναι μια βιβλιοθήκη για zines και μικρές ανεξάρτητες εκδόσεις, με έδρα την Αθήνα. Οι υπεύθυνοι της δημιουργίας της, Τάσος και Παναγιώτα, μας είπαν δίνοντας περισσότερες πληροφορίες: «Δημιουργήθηκε τον Νοέμβριο του 2014 από την ομάδα μας These Are A Few Of Our Favorite Things, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Ίχνη Εμπορίου II*. Πρόκειται για την προσωπική μας συλλογή που σταδιακά αυξάνεται μέσα από ένα διαρκές ανοικτό κάλεσμα για δωρεές zines από δημιουργούς από όλον τον κόσμο. Αυτή τη στιγμή αριθμεί περί τους 500 διαφορετικούς τίτλους zines».

Επειδή συχνά μπερδευόμαστε με τα zines και τα περιοδικά και πολλές φορές – αδίκως – τα θεωρούμε ένα και το αυτό, oι δημιουργοί της The Athens Zine Bibliotheque ξεδιαλύνουν τα πράγματα για εμάς: «Εν συντομία θα λέγαμε ότι ο όρος zine βγαίνει από τον όρο magazine δηλαδή περιοδικό. Πρόκειται για αυτοεκδόσεις ή ανεξάρτητες εκδόσεις που σκοπό έχουν μόνο την έκφραση του δημιουργού (ενός ή περισσότερων) και όχι το κέρδος. Κυκλοφορούν σε λίγα αντίτυπα, μέχρι 1000 σύμφωνα με την Wikipedia, αλλά συνήθως η κυκλοφορία τους είναι σε πολύ λιγότερα αντίτυπα και αριθμημένα».  

«Ο δημιουργός είναι αυτός που είναι υπεύθυνος για όλα τα στάδια του zine, από το περιεχόμενο μέχρι την υλοποίηση της έκδοσης, την προώθηση και τη διανομή.»

«Παλιότερα υπήρχε -και επιβιώνει μέχρι σήμερα- και ο  όρος fanzine», συνεχίζουν και εξηγούν: «από τον fan (οπαδό) και το magazine, που ουσιαστικά ήταν περιοδικά που φτιαχνόντουσαν από fans π.χ. ενός συγκεκριμένου είδους μουσικής».

Χαζεύοντας τη μεγάλη και πολύ ενδιαφέρουσα συλλογή τους, δυσκολευτήκαμε να ξεχωρίσουμε κάποιο zine. Καθένα έχει τη δική του προσωπικότητα και ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ζητήσαμε λοιπόν από τους ίδιους να ξεχωρίσουν το αγαπημένο τους κι εκείνοι μας μίλησαν για το «Surprise!!! Surprise!!!»: «Μας αρέσει κυρίως λόγω του concept του. Πρόκειται για την καταγραφή μιας performance μιας ομάδας καλλιτεχνών. Οι επισκέπτες που θα επισκεφτούν την γκαλερί θα συμμετάσχουν σε ένα surprise πάρτι γενεθλίων με τούρτα και κομφετί  και οι φωτογραφίες από αυτό το πάρτι, συγχρόνως με φωτογραφίες από τα έργα των καλλιτεχνών, θα αποτελέσουν το περιεχόμενο των zines τους. Έχουμε δύο τεύχη από το εν λόγω zine στη συλλογή». Περισσότερα μπορεί να διαβάσει κανείς εδώ.

Η αλήθεια είναι πως στον κόσμο του διαδικτύου και των νέων μέσων, είμαστε συνηθισμένοι σε μια ευχέρεια έκφρασης, και πρόσληψης αντίστοιχα, νέων ιδεών και εγχειρημάτων, αλλά, από ό, τι φαίνεται, αυτός ο κόσμος δε μπορεί να αντικαταστήσει το χώρο μιας βιβλιοθήκης. Η ιδιαιτερότητα της συγκεκριμένης έγκειται ακριβώς στο γεγονός ότι «δεν πρόκειται για συνηθισμένες εκδόσεις με κύριο σκοπό την κατανάλωση και το κέρδος. Βρίσκεις πιο περίεργες και ενδιαφέρουσες θεματολογίες, εκτυπώσεις, format κτλ, σε σχέση με τα έντυπα που ήδη κυκλοφορούν, και αυτό είναι το ενδιαφέρον με αυτές.»

«Πλέον, πολλοί γραφίστες χρησιμοποιούν τα zines ως ένα εναλλακτικό μέσο για να δείξουν την δουλειά τους ή υπάρχουν καλλιτέχνες που τα βλέπουν ως μια άλλη μορφή τέχνης πιο προσιτή στο ευρύ κοινό.»

«Σε αυτές τις περιπτώσεις», εξηγούν ο Τάσος και η Παναγιώτα, «βλέπεις νέα θέματα και πιο πειραματικές προσεγγίσεις. Θα λέγαμε ότι σου ανοίγουν το μυαλό και σε κάνουν να σκέφτεσαι πιο δημιουργικά. Πολλές φορές σου δημιουργούν τη θέληση του να φτιάξεις και εσύ ένα zine με την λογική του DIY. Παράλληλα το έντυπο δύσκολα μπορείς να πεις ότι έχει πεθάνει ή ότι μπορεί να αντικατασταθεί από το Internet».

Τελικά συμφωνήσαμε στο ότι «αυτό που προσφέρει μια βιβλιοθήκη zines είναι ότι μπορείς να δεις πολλές εκδόσεις μαζεμένες, πολλές από τις οποίες είναι πλέον πολύ δύσκολο να τις βρεις. Παράλληλα, λειτουργεί ως χώρος έμπνευσης και μελέτης αυτού του φαινομένου».

Εκτός από την φιλοξενία μιας πρωτότυπης συλλογής zines, στο κατάστημα εντός της Στοάς Εμπόρων, η The Athens Zine Bibliotheque διοργανώνει workshops γύρω από το συγκεκριμένο μέσο. Μέχρι τώρα υπάρχουν ήδη δυο zines που δημιουργήθηκαν με τη συνδρομή των επισκεπτών της: «Tracing Sounds», σε συνεργασία με την ομάδα «Συνεργαστήριον» που συμμετέχει επίσης στο project Ίχνη Εμπορίου ΙΙ, και «Hate to Love You/Love to Hate you», που πραγματοποιήθηκε με αφορμή την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου.

Στα προσεχώς, η ομάδα του Τάσου και της Παναγιώτας, δυο παιδιών με μεράκι για τη συλλογή και υποστήριξη των zines, έχει προγραμματίσει την παρουσίαση μιας μικρής ανεξάρτητης έκδοσης στις 26 Φεβρουαρίου, η οποία γίνεται με τη συνεργασία δυο άλλων καταστημάτων και αφορά στο project «Εντός στοάς» του Street Design Words. Πρόκειται για μια έκδοση για τις στοές της Αθήνας που υπάρχουν εντός του τριγώνου Ερμού–Πανεπιστημίου–Αθηνάς, όπως χαρτογραφήθηκαν από την γραφίστρια Νατάσσα Παππά.

Στο πρόγραμμα υπάρχει κι ένα εργαστήριο ακόμη. Πρόκειται για ένα πείραμα, όπου οι συμμετέχοντες καλούνται να σχεδιάσουν ένα zine που θα είναι παράλληλα παιχνίδι, αλλά και το αντίστροφο. Το εργαστήριο θα υλοποιηθεί σε συνεργασία με δυο φίλες της ομάδας, σχεδιάστριες παιχνιδιών, τις Ελίνα Ροϊνιώτη και Μαριλένα Αγάθου.

Την αθηναϊκή βιβλιοθήκη των zines, τη βρίσκουμε μέχρι τέλος Μαρτίου στη Στοά των Εμπόρων, στα πλαίσια της πρωτοβουλίας Ίχνη Εμπορίου ΙΙ, ενώ υπάρχει πιθανότητα να παραταθεί η παρουσία της στο συγκεκριμένο χώρο μέχρι τον Ιούνιο. Το μέλλον άγνωστο προς το παρόν, αν και ο Τάσος και η Παναγιώτα θέλουν να συνεχίσουν τη λειτουργία της βιβλιοθήκης και σε κάποιον άλλο χώρο.

Επισκεπτόμενοι τη βιβλιοθήκη αυτή, γνωρίζουμε τον κόσμο των zines και ανακαλύπτουμε την πιο δημιουργική πλευρά δεκάδων ανθρώπων, ίσως και τη δική μας – ποτέ δεν ξέρεις, μιας και κάθε zine είναι και ένας άλλος κόσμος. Αν είστε έτοιμοι για ξεφύλλισμα, The Athens Zine Bibliotheque is the place to be!