Ορέστης Ντάντος: «Ο οπαδισμός μαστίζει τη χώρα»

Από τα πράγματα που μας προσφέρουν ευχαρίστηση και διαφυγή σε τέτοιους περίεργους καιρούς είναι η κουβέντα και η συζήτηση αναμεταξύ μας. Κι όταν η κουβέντα γίνεται με ανθρώπους που μας κάνουν να μη νιώθουμε μόνοι σε αυτό το χάος, είναι ακόμα καλύτερα.

Σε τέτοιο κλίμα έγινε και η συζήτησή μας με τον Ορέστη Ντάντο, αμέσως μετά την κυκλοφορία του τρίτου δίσκου του με 11 ολοκαίνουρια κομμάτια και τίτλο του ομώνυμου κομματιού «Θα το ’κανα ξανά». Όπως παραδέχτηκε ο ίδιος, δεν κρύβεται κάποιο μεγάλο νόημα πίσω από αυτήν την επιλογή: «Η αλήθεια είναι ότι συνήθως διαλέγεις τίτλους που απλά σου κάθονται καλά. Σίγουρα μου άρεσε το μήνυμα, ότι παρά τις δυσκολίες ή ό,τι έχεις περάσει μέχρι τώρα, δε μετανιώνεις για τις επιλογές σου. Συνήθως θα ήθελες να ξέρεις νωρίτερα τα πράγματα που ξέρεις τώρα για να ευχαριστηθείς περισσότερο όσα έκανες, παρά για να αλλάξεις κάτι».

Στον τρίτο δίσκο του ο Ορέστης Ντάντος βλέπει τον εαυτό του να αλλάζει τόσο, όσο δε θα άλλαζε κάτω από οποιεσδήποτε άλλες συνθήκες: «Αυτή διαδικασία σε αλλάζει πιο πολύ απ’ όλες. Στην πραγματικότητα ψάχνεις να βρεις συνεχώς τι ήταν αυτό που σε τραβούσε εξαρχής στο να παίξεις, ενώ στο μεταξύ έχεις περάσει μια τεράστια καμπύλη ματαιοδοξίας, η οποία ανέβηκε τρομερά, έπεσε τρομερά και τώρα κάπως σταθεροποιείται. Όλοι περνάμε αυτή την καμπύλη ματαιοδοξίας – και μην ακούσεις κανέναν που θα σου πει το αντίθετο. Όσοι ασχολούνται με τη μουσική συνδυάζουν μεγάλες δόσεις αλαζονείας και έπαρσης με τρελή έλλειψη αυτοπεποίθησης και ανασφάλεια».

Πρώτο κομμάτι από το νέο δίσκο που έφτασε στα ηχεία μου ήταν το «Θα το’ κανα ξανά». Από τις πρώτες νότες του πιάνου, σκέφτηκα «Ορέστης Ντάντος» και χαμογέλασα, μιας και σήμερα ακούμε όλο και πιο σπάνια χαρακτηριστικές μελωδίες και προσωπικούς ήχους.

Από τη συζήτηση κατάλαβα ότι δεν του αρέσει να μιλά για τα μουσικολογικά στοιχεία της δουλειάς του, αλλά είναι πάντα πρόθυμος να εκτιμήσει μια κριτική: «Υπερασπίζομαι το δικαίωμα του καθενός να λέει ό,τι θέλει. Σαφώς αναγνωρίζω ότι κάποια πράγματα γίνονται κακοπροαίρετα. Θεωρώ όμως ότι ο σοφός καλλιτέχνης θα πρέπει να βρει τον τρόπο να μην τον αγγίζουν καθόλου αυτές οι συμπεριφορές. Να ακούει την κριτική, αλλά μέχρι ένα σημείο».

Έτσι τον ρώτησα αν ο ίδιος, σαν άνθρωπος που ακούει πολλή μουσική, διαβλέπει κάποια έγνοια των μουσικών να διαμορφώσουν τον προσωπικό τους ήχο σήμερα: «Αν το έχεις στο μυαλό σου σημαίνει ότι μάλλον δεν το έχεις στην πραγματικότητα. Νομίζω ότι κανένας από όσους έχουν προσωπικό ήχο δεν ξύπνησε μια μέρα και είπε “Πρέπει να έχω προσωπικό ήχο, τι θα κάνω για αυτό;”. Δε μπορώ να φανταστώ το Nick Cave να λέει “Λοιπόν, αν κάνω βραχνή τη φωνή μου, θα έχω ιδιαίτερο ήχο”. Αυτοί που έχουν κάτι ιδιαίτερο στη μουσική τους, απλά δε μπορούν να κάνουν αλλιώς».

Πριν από λίγες μέρες, στην προσωπική του σελίδα στο Facebook, δημοσίευσε ότι δεν περιμένει κανείς να ακούσει ολόκληρο το δίσκο. Συζητήσαμε για τους λόγους, με μια πικρία κι από την πλευρά των δυο: «Η πληροφορία τρέχει και η αίσθηση της ακρόασης δεν υπάρχει όπως στο παρελθόν. Δεν το λέω ούτε ως θετικό ούτε ως αρνητικό, το λέω σαν παρατήρηση και το παίρνω πλέον ως δεδομένο. Αν όμως αναζητήσουμε θετικά και αρνητικά» προσθέτει, «τότε έχουμε δυο ενδεχόμενα. Αν το ζητούμενο είναι η βαθιά συγκίνηση μέσα από την ακρόαση και το βύθισμα στο ηχογράφημα, τότε έχουμε χάσει. Αν μιλήσουμε για την ποσότητα της πληροφορίας και το γεγονός ότι οι άνθρωποι γνωρίζουν πολύ περισσότερα πράγματα και εν δυνάμει μπορεί να ανοίξουν οι ορίζοντές τους πολύ περισσότερο, αυτό είναι θετικό. Εγώ πάντως ανήκω στην παλιά σχολή. Όσο και να θες δε μπορείς να ξεφύγεις από κάποια πράγματα».

Ένα από τα πιο δυνατά κομμάτια του νέου δίσκου είναι και το «Για αυτούς που δεν ανήκουν πουθενά», με αφορμή το οποίο ο Ορέστης Ντάντος παραδέχεται ότι είναι – και πάντα αισθανόταν – ένας τέτοιος άνθρωπος: «Πιστεύω ότι υπάρχουν άνθρωποι που δεν αισθάνονται οικεία σε οποιαδήποτε ομάδα. Ακόμα και αυτοί που δεν ανήκουν πουθενά, δεν αποτελούν μια ομάδα από μόνοι τους, ακριβώς γιατί η ομάδα θέλει συγκεκριμένους κανόνες, και εκείνοι δε νιώθουν άνετα στο γενικότερα πλαίσιο που ονομάζεται ομάδα. Ο συμβιβασμός από την άλλη είναι μια ρεαλιστική συμπεριφορά. Ο καθένας πρέπει να βρει έναν τρόπο να ζήσει. Δεν είμαι πλέον υπέρ των ακραίων “λύσεων”, γιατί δεν είναι λύσεις».

Το κομμάτι-όπλο όμως, όπως χαρακτηρίστηκε, εκείνο που θα άξιζε μια ακρόαση αυτές τις μέρες, είναι ο «Κόκκινος στρατός», σε μουσική του Lev Knipper από το 1933.  «Αυτό το τραγούδι είναι καθαρά εναντίον του οπαδισμού, ένα στοιχείο που αυτή τη στιγμή μαστίζει τη χώρα, είμαι πλέον βέβαιος για αυτό. Αν μπορούσα να αλλάξω κάτι σε αυτή τη χώρα, θα ήταν η οπαδική συμπεριφορά απέναντι στα πάντα, όταν ο καθένας απαντάει με βάση το με ποιους είναι και ποιοι είναι οι αντίπαλοί του, όχι την προσωπική του άποψη πάνω στο θέμα. Θεωρώ ότι έχουμε μεγάλο πρόβλημα με αυτό, πρέπει επιτέλους να σταματήσουμε τις κάθε είδους οπαδικές συμπεριφορές».

Σχολιάζοντας κυρίως την πολωμένη κατάσταση στα social media τα τελευταία χρόνια και τα απεγνωσμένα σχόλια επιβολής μιας προσωπικής άποψης και απαξίωσης της άποψης του διπλανού, ο Ορέστης Ντάντος πρόσθεσε: «Δεν είναι καθόλου εποικοδομητική. Καταρχάς το “ψόφα” έχει γίνει το πιο εύκολο πράγμα να πεις. Αυτή η συμπεριφορά μας έχει απομακρύνει από τα πάντα, από την πρόοδο αυτής της χώρας, από τη δημοκρατικότητα».

«Ο φασισμός τι είναι; Όταν πιστέψεις ότι έχεις την αλήθεια, έχεις κάνει το πρώτο βήμα προς τον φασισμό. Και, τέλος πάντων, δεν είναι δυνατόν να βλέπεις παντού ανθρώπους που νομίζουν ότι ξέρουν τα πάντα, δεν ακούν κανέναν και επομένως πιστεύουν ότι μπορούν να επιβάλλουν την άποψή τους και στους άλλους, σε μια χώρα που πρώτη είπε “ένα ξέρω, ότι δεν ξέρω τίποτα”.»

«Δεν ξέρω πόσος χρόνος και τι διεργασίες χρειάζονται», συνεχίζει, «αλλά τολμώ να πω ότι δεν έχει βγει τίποτα καλό από την κρίση. Το μόνο καλό που θα μπορούσαμε να δούμε είναι κάποια ψήγματα σκέψης, έστω πολωμένα. Υπάρχει πάλι η πολιτική και κοινωνική συζήτηση».

Μιλώντας για τη δυναμική της μουσικής σύνθεσης του Lev Knipper, ο ίδιος, υπερασπιζόμενος πάντα τη δημιουργία και την τέχνη όταν αυτή πηγάζει από την πραγματική ανάγκη για έκφραση, ομολογεί πως δεν ένιωσε ποτέ κάποια πρόκληση γράφοντας τον «Κόκκινο στρατό»: «Όταν κάθεσαι στο δωμάτιό σου και δημιουργείς κάτι, δεν υπάρχει κανένας. Υπάρχεις εσύ και το σύμπαν μόνο. Μόνο έτσι έχει νόημα η δημιουργία. Αν σκέφτεσαι τι θα πει η μαμά σου, η κοπέλα σου, ο καθένας, είσαι ο Φοίβος και κάνεις κατασκευές, όχι τραγούδια».

Όσον αφορά επερχόμενες εμφανίσεις, ελπίζει από το Σεπτέμβρη να παίζει «περισσότερο από το ελάχιστο που παίζει ως τώρα», αν και «αυτό βέβαια εξαρτάται και από τον κόσμο. Καταρχάς δεν έχει χρήματα. Έπειτα δε δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στα καινούρια πράγματα, προτιμάει να δώσει αυτά τα 10 – 20 ευρώ σε 5 – 6 ονόματα και να γίνουν απίστευτες sold-out εμφανίσεις. Δε μοιράζεται η κατάσταση».

Για να είμαστε ειλικρινείς, ο νέος δίσκος του Ορέστη, «Θα το ’κανα ξανά», δεν ακούγεται με τσάι και συμπάθεια. Έχει αλήθειες που χτυπάνε στο στομάχι και συναίσθημα που πετυχαίνει διάνα στην καρδιά. Κυκλοφορεί μόνο σε ψηφιακή μορφή, στο i-Tunes και στο CD Baby, ενώ μπορείτε να τον ακούσετε ολόκληρο και στο Youtube.