Το πάρτυ των πουλιών

Καρναβάλι, χορός, κέφι, μπρίο ξεφάντωμα. Πολλές φορές όχι μόνο για τους ανθρώπους αλλά και για τα ζώα.

Και όποιος δεν το πιστεύει μπορεί να δει το βιντεάκι με τον απίστευτο χορό των πουλιών:

Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται “murmuration” και αν αναρωτιέστε πως ακριβώς χορεύει έτσι το σμήνος των πουλιών, την ίδια ερώτηση είχαν και ομάδες επιστημόνων που αποφάσισαν να τα μελετήσουν. Το σμήνος αποτελεί αυτό που στην επιστημονική αργκό ονομάζεται “πολύπλοκο σύστημα”. Ένα σύστημα δηλαδή που αντίθετα με το όνομά του, βασίζεται σε απλούς κανόνες που ακολουθεί το κάθε μέλος. Επειδή όμως τα μέλη σε αυτά τα συστήματα είναι πολλά, ακόμα και οι απλοί κανόνες οδηγούν σε “πολύπλοκες” συμπεριφορές.

Τι ακριβώς συμβαίνει λοιπόν; Όταν εμφανίζεται για παράδειγμα ένας κίνδυνος, τα πουλιά θέλουν να είναι πολλά μαζί ως προστασία έναντι του θηρευτή. Το ίδιο συμβαίνει και κατά την ανακάλυψη τοποθεσίας φαγητού, όπου φυσικά όλα τα πουλιά είναι πεινασμένα και σπεύδουν στο μέρος που ανακαλύπτει ένα από τα μέλη της παρέας. Το κάθε πουλί λοιπόν ακολουθεί τις κινήσεις των “γειτόνων” του. Μια ομάδα επιστημόνων κατέληξε έπειτα από μελέτη της ταχύτητας και της θέσης των μελών ενός κοπαδιού ότι το κάθε ένα ακολουθεί επτά γείτονές του. Έτσι, αν κάποιο πουλί αλλάξει απότομα κατεύθυνση, ακολουθούν και όλα τα γειτονικά του και πολύ γρήγορα αυτή την αλλαγή κατεύθυνσης ακολουθούν και όλα τα υπόλοιπα. Το αποτέλεσμα είναι αυτός ο μαγευτικός χορός.

Ο μαγικός αριθμός επτά μπορεί επίσης να εξηγηθεί. Από τη μια μεριά θέλεις να ακολουθείς όσο το δυνατό περισσότερους γείτονες για να μπορείς να αντιλαμβάνεσαι τι γίνεται παντού, αλλά από την άλλη αυτό απαιτεί να “σπαταλήσεις” ενέργεια και προσοχή. Ο αριθμός λοιπόν που μεγιστοποιεί το όφελος έναντι του κόστους είναι το μαγικό επτά. Αυτή η συμπεριφορά βεβαίως δεν παρατηρείται μόνο στα πουλιά ή στα ψάρια. Παρατηρείται σε φυσικά συστήματα, όπως τα φερομαγνητικά υλικά, αλλά πιθανώς και στους ανθρώπους. Μια ομάδα ανθρώπων διασυνδεδεμένων μέσω κοινωνικών δικτύων θα μπορούσε να είναι ένα εξαίρετο παράδειγμα, αρκεί βέβαια να βρεθεί ένας κοινός στόχος που να τους συνδέει (όπως π.χ. η ανάγκη για φαγητό ή η προστασία συνδέει τα κοπάδια των ζώων). Τα flash mobs ή ο ακτιβισμός που οργανώνεται από τα κοινωνικά δίκτυα θα μπορούσε να είναι εξαίρετα τέτοια παραδείγματα. Καιρός για κοινή μελέτη φυσικών και κοινωνιολόγων.