Ένα γενναίος νέος κόσμος

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ για το τι «έρχεται»; Όχι στο απόμακρο μέλλον αλλά μόλις μέσα στα επόμενα 100 χρόνια. Δεν είναι πολύ μακριά. Ένα παιδί που γεννιέται σήμερα, κατά πάσα πιθανότητα θα τα ζήσει γιατί το προσδόκιμο της ζωής του θα ακουμπά τα 100 χρόνια. Και όμως, δεν είναι εντυπωσιακό ότι όλοι μας έχουμε την αίσθηση ότι ζούμε σε ένα κόσμο κατακλυσμένο και βασισμένο στην τεχνολογία;

Αυτή η εντύπωση, θα μπορούσε να προκαλεί γέλιο σε έναν νέο του 2115 ο οποίος θα μας αναλογίζεται όπως εμείς φανταζόμαστε για παράδειγμα τους ανθρώπους της βικτωριανής εποχής στα μέσα του 18^ου αιώνα. Θα κοιτά το iphone 6 και θα το βλέπει όπως εμείς αντικρίζουμε το τηλέγραφο. Είναι μια φυσιολογικά αναμενόμενη πραγματικότητα και καθόλου υπερβολική. Για να το αντιληφθούμε καλύτερα είναι σημαντικό να δούμε την μεγάλη εικόνα. Ας σκεφτούμε ότι μας πήρε πάνω από 5000 χρόνια για να φτάσουμε στο ηλεκτρισμό αλλά από εκείνη την στιγμή χρειάστηκαν μόλις 100 χρόνια για να πατήσουμε στο φεγγάρι. Φτάσαμε εκεί το 1969 με υπολογιστές που είχαν δυνατότητα επεξεργασίας δεδομένων που σήμερα ξεπερνιέται από ένα μόνο έξυπνο κινητό. Η ταχύτητα με την οποία αναπτυσσόμαστε τεχνολογικά επιταχύνεται. Οι εξελίξεις που διακρίνονται μπροστά μας από τους επιστήμονες σήμερα είναι υπέρμετρες των αναμενόμενων και σε κάποιους θα μοιάζουν σίγουρα εξωπραγματικές.

Μέσα στα επόμενα 100 χρόνια αναμένουμε οι άνθρωποι στις ανεπτυγμένες χώρες να υποβάλλονται σε γενετικές τροποποιήσεις για την ενίσχυση της υγείας τους και να ζούνε την καθημερινότητα τους με εμφυτεύματα τεχνολογίας που θα τους διευκολύνουν την ζωή. Η ηθική διάσταση που δίνουμε σήμερα σε τέτοιου είδους θέματα δεν θα είναι γίνεται αντιληπτή με τον ίδιο τρόπο. Όπως όλα έτσι και η ηθική μας εξελίσσεται.

Η παραγωγή ενέργειας δεν θα περιορίζεται από φυσικούς πόρους αλλά θα μπορεί να καλύψει ανάγκες εκατομμυρίων ανθρώπων με ελάχιστες πρώτες ύλες. Τέτοια τεχνολογία θα μπορούσε να είναι η πυρηνική σύντηξη, η ενεργειακή εκμετάλλευση της αντιύλης αλλά και ό,τι άλλο μπορεί να φέρει το μέλλον. Η παραγωγή τροφής για τον άνθρωπο και πόσιμου νερού θα μπορεί να καλύψει τις όποιες ανάγκες της ανθρωπότητας μιας και η παραγωγή τους θα βασίζεται στην τεχνολογία και θα μπορεί να πολλαπλασιαστεί μέσα από αυτή ή ακόμα και να παραχθεί τεχνικά.

Η μόλυνση του περιβάλλοντος θα είναι μια αδιανόητη έννοια αν και πλέον θα είναι λίγο αργά. Το ανθρώπινο αποτύπωμα στην φύση δεν θα έχει εκμηδενιστεί. Ο πλανήτης θα κουβαλά τα αποτελέσματα των παρελθόντων «αμαρτιών» της ανθρωπότητας και θα βρίσκεται σε μια συνεχή τεχνική και φυσική θεραπεία. Αλλά ο άνθρωπος θα έχει πάρει το μάθημα του και η νοοτροπία της βιώσιμης συνύπαρξης του με την φύση που τον περιβάλλει, θα τον ακολουθεί στους επομένους πλανήτες στους οποίους και θα εγκατασταθεί. Πέρα από τις πρώτες έξω-πλανητικές του αποικίες αναμένεται να διατηρεί μόνιμη παρουσία σε διαστημικούς σταθμούς σε τροχιά γύρω από πλανήτες και φεγγάρια. Οι οικογενειακές διακοπές θα περιλαμβάνουν τουριστικούς προορισμούς εκτός της Γης. Η ανακάλυψη εξωγήινης ζωής σε επίπεδο βακτηριών θα είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός και μια από τις μεγαλύτερες επιστημονικές ανακαλύψεις.

Η τεχνητή νοημοσύνη θα έχει φτάσει τις ανθρώπινες δυνατότητες και η παρουσία των ρομπότ στην κοινωνία θα είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της. Σκεφτείτε μόνο ότι μόλις πριν 30 χρόνια κάποιοι ονόματι Bill Gates και Paul Allen τολμάγανε να οραματιστούν έναν υπολογιστή σε κάθε σπίτι, σε μια εποχή που οι υπολογιστές ήταν ογκωδέστατοι και οικονομικά απλησίαστοι. Τα ρομπότ θα κυκλοφορούν ανάμεσα μας και θα υπηρετούν τον άνθρωπο αλλά θα υπάρχει επιφυλακτικότητα και μια μικρή φοβία απέναντι τους.

Στο τομέα τις ιατρικής αναμένεται να υπάρχει θεραπεία για τις περισσότερες αρρώστιες που μαστίζουν τον σύγχρονο άνθρωπο, όπως ο καρκίνος. Θα έχουν δημιουργηθεί δυστυχώς άλλες, αλλά το προσδόκιμο ζωής του ανθρώπου θα ξεπερνά τα 100 χρόνια. Αναμένεται φυσικά να υπάρχουν θεραπείες για τις περισσότερες μορφές αναπηρίας και πρόσθετα ή τεχνικά αναδημιουργημένα σωματικά μέλη και εσωτερικά όργανα. Φυσικά, θα έχει αντιμετωπιστεί η τριχόπτωση αλλά είναι άγνωστο αν το μαλλί θα παίζει κάποιο ρόλο στην εμφάνιση.

Γενικότερα η ομογενοποίηση της εμφάνισης είναι μια τάση αναπόφευκτη. Όχι με την έννοια τον ιδίων ρούχων αλλά της ίδιας αντίληψης στην εξωτερική εμφάνιση. Θα μπορούσαμε για παράδειγμα να παρατηρήσουμε τους θαμώνες ενός μπαρ κάπου στο Δυτικό ημισφαίριο και να τους δούμε όλους διαφορετικά ντυμένους, αλλά την ίδια ώρα όλοι ακολουθούν το ίδιο μοτίβο. Αυτό ίσως σήμερα να διαφοροποιείται σε κάποιο αντίστοιχο μπαρ στο ανατολικό ημισφαίριο. Αλλά τα δυο αυτά μοτίβα, μέσα από την ποικιλομορφία που περιέχουν, προσεγγίζουν το ένα το άλλο μέχρι που θα γίνουν ένα και αυτό δεν θα αφορά μόνο τα ρούχα. Θα ισχύσει το ίδιο και για τα πρότυπα ομορφιάς τα οποία και θα είναι πλέον τεχνητά προσεγγίσιμα από το μεγαλύτερο μέρος των ανθρώπων. Αυτό που σήμερα αποκαλούμε αντικειμενικά «άσχημο» θα είναι ένα είδος προς εξαφάνιση.

Η παγκοσμιοποίηση δεν είναι τίποτα άλλο από μια αρχέγονη ανθρώπινη τάση που έβγαλε τον άνθρωπο από τις σπηλιές και τον έκανε να δημιουργήσει τις πρώτες ομάδες οι οποίες εξελίχτηκαν σε κοινότητες και αυτές σε χωριά, πόλεις, κράτη, ενώσεις κρατών, ίσως στο μέλλον ηπειρωτικές ενώσεις, ακόμα και πλανητικές κτλ. Τα σενάρια των πολέμων μεταξύ των ανθρώπων και η χρήση όπλων τα οποία και θα οδηγήσουν την ανθρωπότητα στην αυτοκαταστροφή αν και είναι βασισμένα σε λογικές υπολογιστικές μεθόδους αλλά και στην ιστορική διαδρομή του ανθρώπου, δεν φαίνεται να βρίσκουν μεγάλη απήχηση πλέον. Ο άνθρωπος έχει μεγαλύτερη έλξη προς την επιβίωση και στην πρακτική λύση των προβλημάτων του παρά προς την αυτοκτονία του. Τα σενάρια όμως μιας μεγάλης φυσικής απειλής προς την ανθρωπότητα όπως η πρόσκρουση στην γη ενός μετεωρίτη, η κλιματική αλλαγή με τις επιπτώσεις της, η έκρηξη ενός υπέρ – ηφαιστείου κτλ θεωρούνται όλο και πιο πιθανά. Το θέμα είναι να γίνουν όσο το δυνατόν πιο μακριά στο μέλλον ώστε μέσα από την τεχνολογία να μπορέσει ο άνθρωπος να επιβιώσει.

Υπάρχει μια διάχυτη πεποίθηση ότι η τεχνολογία είναι κάτι κακό και ότι ο άνθρωπος θα πρέπει να την περιορίσει. Προσωπικά δεν γνωρίζω αν αυτό είναι σωστό ή λάθος. Θα μπορούσα όμως να πω με σχετική σιγουριά, ότι κανένας δεν έκανε αυτή την σκέψη την ώρα που βρισκόταν σε ένα χειρουργείο, όπου η τεχνολογία αυτή τον θεράπευε. Αυτό που σκέφτομαι επίσης όταν το ακούω αυτή την άποψη, είναι ότι με το μαχαίρι που αλείφουμε το βούτυρο στο ψωμί κάποιοι θα μπορούσαν να σκοτώσουν αν ήθελαν. Η χρήση της τεχνολογίας είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από την ίδια την τεχνολογία. Η τεχνολογία είναι η προέκταση της νοημοσύνης με την οποία και είμαστε προικισμένοι. Στην δική μου αντίληψη το αφύσικο είναι η μη χρήση της. Είναι αφύσικο διότι η μη χρήση της κατά πάσα πιθανότητα θα σήμαινε και την μη επιβίωση μας. Κάτι το οποίο συγκρούεται με την μεγαλύτερη υπαρξιακή μας ανάγκη. Αυτή της διατήρησης μας ως μονάδες, αλλά και ως είδους, στην ζωή.

Επίσης υπάρχουν και αυτοί που ξορκίζουν την τεχνολογική ανάπτυξη ως μια ιερόσυλη πράξη προς τον Θεό. Φυσικά ούτε για αυτό μπορώ να ξέρω αν είναι σωστό ή λάθος αλλά δεν μπορώ να μην φέρω στο μυαλό μου τους ίσως εκατομμύρια ανθρώπους που είπαν κάτι αντίστοιχο από την ανακάλυψη της φωτιάς μέχρι σήμερα. Επίσης μου φαίνεται ότι μικραίνουμε πολύ τον Θεό όταν τον υποβιβάζουμε στα επίπεδα μιας τεχνολογικής ανακάλυψης, όσο μεγάλη και αν είναι. Είναι για μένα μια αντιμετώπιση μέσα από το ανθρώπινο πρίσμα με περιορισμένη αντίληψη. Σε ένα σύμπαν όπου ο πλανήτης μας σε σχέση με τα υπόλοιπα αστέρια αντιστοιχεί σε ό,τι είναι ένας κόκκος άμμου ανάμεσα στους υπόλοιπος κόκκους – από όλες τις παράλιες της Γης, θα ήταν τουλάχιστον υπεροπτικό να σκεφτούμε ότι ένα νέο τεχνολογικό επίτευγμα στην Γη είναι κάποιας μορφής ιεροσυλία προς κάτι που ξεπερνά την αντίληψη μας όσο το άπειρο ξεπερνά την μονάδα.

Αυτός ο γενναίος νέος κόσμος είναι ορατός. Φανταστείτε αυτόν που δεν είναι σε 1.000 και 100.000 χιλιάδες χρόνια από σήμερα. Αλλά είναι ένα μέλλον που ο άνθρωπος το κοιτά με γενναιότητα και όχι με φόβο. Εξ άλλου, η υπαρκτή μοναδικότητα μας, είναι και αυτή που μας οδηγεί εκεί.

ΥΓ. «Οι υπολογιστές είναι άχρηστοι, μόνο απαντήσεις μπορούν να δώσουν» (Πάμπλο Πικάσο, 1881-1973, Ισπανός ζωγράφος).