Η κατάδυση του πετροδολαρίου και η ανάδυση του χρυσού

Η πτώση της τιμής του πετρελαίου συμπαρασύρει το πετροδολάριο. Η επιστροφή στον χρυσό κανόνα είναι ζήτημα χρόνου.

Η βύθιση της τιμής του πετρελαίου δημιούργησε μια παράπλευρη απώλεια, το πετροδολάριο. Το πετροδολάριο ήταν το αποτέλεσμα της πώλησης του πετρελαίου σε δολάρια τα οποία ανεξαρτήτως εθνικότητας αγοραστή, δίδονταν στις πετρελαιοπαραγωγές χώρες. Το πλεόνασμα των δολαρίων αυτών επέστρεφε κατά το μεγαλύτερο μέρος στην οικονομία των ΗΠΑ, κυρίως χρηματιστηριακά.

Με την πρόσφατη πτώση της τιμής του πετρελαίου αφαιρέθηκαν έσοδα ύψους 1,5 τρις δολαρίων ετησίως από τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες και έπαψε να δημιουργείται πλεόνασμα. Οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες όχι μόνο δεν επενδύουν πλέον στην δυτική οικονομία αλλά αποσύρουν και καταθέσεις για να καλύψουν καταναλωτικές δαπάνες των προϋπολογισμών τους.

Το ανωτέρω γράφημα δείχνει πώς τα πετροδολάρια επανεπενδύονταν στην δυτική οικονομία για 18 χρόνια και ότι τώρα αρχίζουν να φεύγουν. Αυτό είναι μέρος του ευρύτερου προβλήματος. Υπάρχει διάχυτη νομισματική αβεβαιότητα.

Στην αβεβαιότητα της διαθεσιμότητας πετροδολαρίων και της μελλοντικής νομισματικής αξίας του δολαρίου -καθώς το χρέος της FED μπορεί να μειωθεί μόνο με πληθωρισμό- προστίθεται η αβεβαιότητα του ευρώ. Η νομισματική ασυμμετρία του ευρώ, λόγω της μεγάλης οικονομικής διαφοράς μεταξύ Βορρά-Νότου και της ασυμφωνίας των χωρών της Ευρώπης για την νομισματική πολιτική της ΕΚΤ, το κάνουν και αυτό αβέβαιο αποθεματικό νόμισμα μακράς πνοής.

Πέραν των ανωτέρω, οι γεωπολιτικές αναταράξεις είχαν σαν αποτέλεσμα πολλές χώρες μεταξύ των οποίων τα BRICS και το Ιράν να φύγουν από το δολάριο και να συναλλάσσονται στα δικά τους νομίσματα και σε χρυσό. Χαρακτηριστικά η Κίνα διακινεί πλέον συμβόλαια πετρελαίου σε γουάν και το Ιράν παρέκαμψε τις κυρώσεις δια της μεταφοράς χρυσού μέσω της Τουρκίας.

Διαπιστώνεται έτσι μια σταδιακή επιστροφή στο χρυσό. Ο χρυσός, εν αντιθέσει με ένα τυπωμένο νόμισμα, είναι ένα προϊόν που έχει κόστος εξόρυξης, καθαρισμού και ραβδοποίησης και έχει πολύ σημαντική ζήτηση παγκοσμίως, πέραν της νομισματικής ανταλλακτικής του αξίας.

Οι μεγάλες μη δυτικές χώρες πρωτοστατούν στην απόκτηση του αλλά και οι δυτικές χώρες όπως η Γερμανία και η Ολλανδία ζητούν την επιστροφή του χρυσού που είχαν δώσει για φύλαξη στις ΗΠΑ και την Γαλλία. Η Ολλανδία πρόσφατα επαναπάτρισε χρυσό 122 τόνων από το σύνολο των 612,5 τόνων που έχει εκεί προς φύλαξη. Η Τράπεζα της Γαλλίας διαθέτει 2.435 τόνους χρυσού.

Για να αντιληφθεί ο αναγνώστης τα μεγέθη, ένας τόνος καθαρού χρυσού σήμερα αξίζει 30 εκατομμύρια ευρώ και η παραγωγή χρυσού είναι περίπου 2.000 τόνοι ανά έτος, δηλαδή περίπου 60 δις ευρώ.

Μια μεγάλη χώρα όπως η Κίνα έχει συνολικά συναλλαγματικά αποθέματα, εξαιρουμένου του χρυσού, της τάξεως των 3,9 τρις δολαρίων, η Ρωσία της τάξεως των 430 δις δολαρίων και το σύνολο της ευρωζώνης 330 δις δολάρια. Το σύνολο των παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων είναι της τάξεως των 12 τρις δολαρίων.

Η πρόσφατη απόφαση της Κίνας να αυξήσει τα αποθεματικά της σε χρυσό στο 2% των αποθεμάτων της, σημαίνει αγορά χρυσού ίση με το σύνολο της ετήσιας παραγωγής χρυσού. Η απόφαση της Ρωσίας να αυξήσει τα αποθέματα σε χρυσό κατά 10% του συνόλου, ισοδυναμεί με το ήμισυ της παγκόσμιας ετήσιας παραγωγής.

Αυτά συμβαίνουν επί πλέον της ιδιωτικής ζήτησης για κοσμηματοποίηση ή αποθεματοποίηση και της βιομηχανικής ζήτησης. Χώρες όπως η Ινδία έχουν τόσο μεγάλη εσωτερική ζήτηση χρυσού ώστε να δημιουργείται έλλειμμα στο ισοζύγιο πληρωμών. Η Ινδία εισάγει ετησίως 800-900 τόνους χρυσού για τον ιδιωτικό τομέα, σχεδόν την μισή ετήσια παγκόσμια παραγωγή.

Η νομισματική αστάθεια και η εύθραυστη κατάσταση της διεθνούς οικονομίας έχουν δημιουργήσει την τάση για αύξηση των αποθεμάτων χρυσού, τόσο δημοσίων όσο και ιδιωτικών. Παρ’ όλα αυτά η τιμή του χρυσού έχει πέσει σε σχέση με το 2010-2011 λόγω και παρεμβάσεων της FED, όπως φαίνεται στο κατωτέρω γράφημα.

Αυτό δεν πρόκειται να κρατήσει. Όσο περισσότερο τα κράτη επιθυμούν να αυξήσουν τα αποθέματα τους σε χρυσό, θα πωλούν τα δολάρια ή τα ευρώ για να αποκτήσουν το κίτρινο μέταλλο. Πέραν αυτού, και με την επόμενη κρίση που όλοι περιμένουν, η τιμή του χρυσού θα ανεβεί σημαντικά.

Κάποια στιγμή, όπως σημαντικοί οικονομικοί παράγοντες προβλέπουν, θα υπάρξει μια νέα συμφωνία επιστροφής στον χρυσό κανόνα για τις νομισματικές ισοτιμίες. Η συμφωνία αυτή θα καλύπτει με χρυσό ένα σημαντικό και πιθανώς παγκοσμίως συμφωνημένο ποσοστό των συναλλαγματικών αποθεμάτων της κάθε χώρας.

Όπως λειτουργούν τώρα οι οικονομίες με ποσοτική χαλάρωση και άλλες έκτακτες διαδικασίες που κάνουν κατάχρηση του εκδοτικού δικαιώματος νομίσματος, η τιμή του χρυσού θα ορισθεί ψηλά για να καλύψει μέρος του χρήματος που κυκλοφορεί σήμερα.

Η επιστροφή στον χρυσό κανόνα θα είναι τόσο πιο αναγκαία όσο η κατάχρηση του δικαιώματος της νομισματικής κυκλοφορίας από τα κράτη θα συνεχιστεί και ενταθεί.

Η νομισματική αναταραχή δεν μπορεί να διαρκέσει για πολύ ακόμη. Μια νέα παγκόσμια νομισματική συνεννόηση με την συμμετοχή του χρυσού είναι αναγκαία.

Η τιμή του χρυσού τότε θα απογειωθεί εκ νέου.

* Περισσότερα άρθρα στο www.kassandros.gr