Η νέα πορεία της Τουρκίας του Ερντογάν

Το ρητό που είναι στο έμβλημα του ΑΚΡ, του κυβερνώντος κόμματος της Τουρκίας για 14 χρόνια είναι “Για μια νέα μεγαλύτερη Τουρκία”. Οι ρίζες της νέο-οθωμανικής πολιτικής της Τουρκίας βρίσκονται εκεί.

Ωστόσο, η πολιτική αυτή δεν άρχισε επί Ερντογάν. Τόσο ο Οζάλ όσο και ο Ντεμιρέλ, εξήγαγαν την πολιτική αυτή πρός την Μέση Ανατολή, το Αζερμπαϊτζάν καί το Καζακστάν, όπου η εθνοτική ή θρησκευτική συνάφεια βοηθούσε. Η πολιτική αυτή ήταν κατ’αρχας “soft”, με την έννοια ότι άρχισε με στενές διπλωματικές σχέσεις, επίσημες επισκέψεις, πολιτική συνεργασία, εμπόριο και την άφιξη εκεί τουρκικών κατασκευαστικών εταιρειών για την απαραίτητη ανοικοδόμηση των χωρών αυτών.

Την ίδια πολιτική ασπάσθηκε αρχικά και ο Ερντογαν δια στόματος Νταβούτογλου: την “πολιτική μηδενικών προβλημάτων ” με τα γειτονικά κράτη. Με την οικονομική και όχι μόνο πρόοδο της Τουρκίας, η πολιτική άρχισε να αλλάζει. Η φιλικότητα εξελίχθηκε σε πατρονάρισμα την περίοδο πού τα κράτη αυτά πλούτισαν τα περισσότερα χάρις στό πετρέλαιο τους.

Την ίδια περίοδο η συνεχώς αυξανόμενη αμερικανική παρουσία άρχιζε να μειώνει την σημασία της Τουρκίας και να την περιθωριοποιεί στην Κεντρική Ασία και τον Καύκασο. Η Τουρκία παραμένει σημαντική μόνο ως χώρα εισόδου και διέλευσης αγωγών πετρελαίου καί αερίου από την Ρωσία, την Κασπία, το Ιράν και το Ιράκ.

Στην Μέση Ανατολή τα πράγματα πήγαιναν καλύτερα μέχρι το 2012 με την Αραβική Άνοιξη.Τότε η Τουρκία διέπραξε τρία πολιτικά λάθη. Συνεργασθηκε με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους στην Αίγυπτο, κάτι που της στοίχισε την έχθρα της παρούσας κυβέρνηση του Καΐρου, ενεπλάκη στην Συρία που της στοίχισε την μόνιμη έχθρα της Ρωσίας καί αναβίωσε την σύγκρουση με τους Κούρδους, τους οποίους στηρίζουν ΗΠΑ καί Ισραήλ, με αποτέλεσμα να έχει εμφύλιο πόλεμο στα εδάφη της.

Η συμπεριφορά της στην Συρία και το Ιράκ της στοίχισε την εχθρότητα των κυβερνήσεων Βαγδάτης και Τεχεράνης και τώρα κινδυνεύει να χάσει και το Ιρακινό Κουρδιστάν λόγω πετρελαίου.

Τα κέρδη της είναι μικρά. Οι στενές σχέσεις με την Σαουδική Αραβία, δημιουργό του Ισλαμικού Κράτους, το οποίο στηρίζει με άνδρες και επιμελητεία η Τουρκία, δεν ισοσταθμίζουν τις απώλειες και δεν υπάρχει τρόπος απεμπλοκής της Τουρκίας από το Ισλαμικό Κράτος χωρίς δεύτερο εμφύλιο, αυτή τη φορά θρησκευτικό. Η Σαουδική Αραβία είναι μία φθίνουσα γεωπολιτικά και οικονομικά δύναμη, και η φθορά της επιταχύνεται από τις δικές της δράσεις.

Πρόσφατα σε συνέντευξη του ο Πρόεδρος Ομπάμα αποκάλεσε τον Ερντογάν “αυταρχικό” καί “αποτυχημένο”, ενώ για τους Σαουδάραβες είπε ότι δεν μπορούν να συνεχίσουν ένα πολίτευμα πού καταπιέζει το 50% του πληθυσμού τους, τις γυναίκες, και τους κατονόμασε ως υπεύθυνους για την αναταραχή στη Μέση Ανατολή με την δημιουργία του Ισλαμικού Κράτους και της ισλαμικής τρομοκρατίας.

Το σήμα των αλλαγών ήρθε να επικυρώσει η αποχώρηση σημαντικού μέρους των ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων από την Συρία. Ειναι προφανές από την μη αντίδραση των Αμερικανών τόσο στην άφιξη τους, όσο και στην αναχώρηση των Ρώσων, ότι έχουν προηγηθεί μεταξύ τους συνεννοήσεις. Οι Ρώσοι επανέκτησαν τις βάσεις τους στη Ταρτούς καί την Λατάκια και με τους S-400 ελέγχουν τους ουρανούς Συρίας, Λιβάνου, Ισραήλ και μερικώς Τουρκίας και Ιράκ. Προφανώς ο πόλεμος εναντίον του Ισλαμικού Κράτους θα συνεχιστεί με συνεργασία ΗΠΑ-Ρωσίας.

Η τουρκική εισβολή στην Συρία έχει ακυρωθεί απο ΗΠΑ και Ρωσία. Μία ομοσπονδοποίηση της Συρίας είναι η πλέον πιθανή πολιτική λύση.

Ο Ερντογάν με τις υπερφίαλες βλέψεις του θέλει και τουρκική εμπλοκή στην Αφρική, όπου έστειλε στο παρελθόν και τον τουρκικό στόλο να κάνει τον περίπλου της Αφρικής, κάτι που μέχρι τότε είχαν κάνει μόνο λίγες Μεγάλες Δυνάμεις.

Παρ’ όλο που η πολιτική του Τούρκου προέδρου και οι βλέψεις του στην Συρία έχουν αποτύχει και ετοιμαζόταν να δώσει έμφαση στην Αφρική γιά να σώσει το φθαρμένο του κύρος εσωτερικά κυρίως, η μερική αποχώρηση της Ρωσίας ίσως του δώσει άλλες ιδέες, όπως και στο Ιράκ όπου θέλει να συμμετέχει στην ανακατάληψη της Μοσούλης.

Ένα δείγμα της αφρικανικής του πολιτικής είναι η δημιουργία τουρκικής στρατιωτικής βάσης στο Κέρας της Αφρικής, το οποίο ελέγχει την είσοδο στην Ερυθρά Θάλασσα καί όπου τώρα έχουν βάσεις οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η Γαλλία και η Ιαπωνία.

Οι φιλοκυβερνητικές εφημερίδες το διατυμπάνισαν μέ τίτλους όπως “Η Νέα Τουρκία απλώνεται στις τέσσερεις Ηπείρους”.

Δεν πρέπει να εκπλαγούμε αν δούμε τουρκικές στρατιωτικές βάσεις στα Σκόπια και το Κόσοβο, ενώ ήδη έχουν ναυτική βάση στην Αλβανία. Ετσι θεωρεί ο Ερντογάν ότι θα εξισορροπήσει την πίεση που δέχεται από τις συσπειρωμένες γύρω από την Ρωσία όμορές του χώρες.

Μαζί με το όπλο του προσφυγικού ο Ερντογάν θεωρεί ότι μπορεί να συνεχίσει μία δυναμική εξωτερική πολιτική για να παρουσιάσει το όραμα της Μεγάλης Τουρκίας.

Οι φιλοδοξίες του φαίνονται υπέρμετρες. Η καμπάνια της προσωπολατρείας του με θρησκευτικό υπόβαθρο αυξάνει από τα ελεγχόμενα πλέον ΜΜΕ. Το μέλλον θα δείξει. Πάντως μετά το Ισλαμικό Κράτος η Τουρκία ασκεί την πιο επικίνδυνη πολιτική στην περιοχή.

* Περισσότερα άρθρα στο www.kassandros.gr