Η παράλογη εμμονή στον αποτυχημένο φόρο

Σηκώνει πολλή κουβέντα το αν όλα τα μέτρα ήταν άδικα και αναποτελεσματικά και κυρίως το αν θα μπορούσε να έχει υπάρξει ένα διαφορετικό μείγμα πολιτικής. Ωστόσο, υπάρχει ένα μέτρο που έχει αποδειχτεί καταστροφικό από όλες τις πιθανές σκοπιές και η εμμονή στη διατήρησή του φαντάζει αδιανόητη. Ο λόγος, φυσικά, για τον αυξημένο Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στο πετρέλαιο.

Δεν είναι λίγοι αυτοί που ισχυρίζονται ότι ο μόνος λόγος που δεν μπορούμε να δραπετεύσουμε από τον φαύλο κύκλο της ύφεσης, στον οποίο είμαστε παγιδευμένοι τα τελευταία πέντε χρόνια, είναι τα “μνημονιακά” δημοσιονομικά μέτρα: η προσθήκη τεράστιων φορολογικών βαρών με ταυτόχρονη μείωση μισθών και συντάξεων. Σηκώνει πολλή κουβέντα το αν όλα τα μέτρα ήταν άδικα και αναποτελεσματικά και κυρίως το αν θα μπορούσε να έχει υπάρξει ένα διαφορετικό μείγμα πολιτικής, με πιο δίκαιη κατανομή των βαρών και μικρότερες επιπτώσεις στην ανάπτυξη. Ωστόσο, υπάρχει ένα μέτρο που έχει αποδειχτεί καταστροφικό από όλες τις πιθανές σκοπιές και η εμμονή στη διατήρησή του φαντάζει αδιανόητη. Ο λόγος, φυσικά, για τον αυξημένο Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στο πετρέλαιο.

Εξισώνοντας τον ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης, η κυβέρνηση προσδοκούσε αύξηση των ετήσιων εσόδων κατά 1,1 δισεκατομμύριο ευρώ. Ήδη κατά το πρώτο τρίμηνο εφαρμογής είχε διαφανεί η επικείμενη παταγώδης αποτυχία του μέτρου. Από τον Οκτώβριο μέχρι τον Δεκέμβριο του 2012 τα έσοδα από τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης αυξήθηκαν μεν κατά 65,2% (στα 120,5 εκατομμύρια από 72,9 εκατομμύρια ευρώ το 2011), αλλά οι συνολικές πωλήσεις πετρελαίου σημείωσαν πτώση κατά 70%. Έτσι, εισπράχθηκαν 139,9 εκατομμύρια ευρώ λιγότερα από τον Φ.Π.Α., οδηγώντας τον προϋπολογισμό σε μία καθαρή ζημιά 92,3 εκατομμυρίων.

Ήδη τότε, οι φορείς της αγοράς προειδοποιούσαν ότι αν διατηρούνταν ο αυξημένος φόρος στο πετρέλαιο θέρμανσης, δεν θα κινδύνευε μόνο η αγορά πετρελαιοειδών με κατάρρευση, αλλά και ο κρατικός προϋπολογισμός με εκτροχιασμό. Η κυβέρνηση, βέβαια, είχε απαντήσει ότι πρέπει να περιμένουμε τα στοιχεία από το σύνολο της χειμερινή περιόδου και ότι δεν ήταν ώριμες οι συνθήκες για απόσυρση του μέτρου.

Και να που έφτασε ο Σεπτέμβρης, και άνοιξε πάλι η συζήτηση για τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης. Τα συνολικά στοιχεία για την περσινή σαιζόν είναι πλέον διαθέσιμα. Σε σχετική ερώτησή τους, 26 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ αναφέρουν ότι τα συνολικά έσοδα από το πετρέλαιο θέρμανσης μειώθηκαν κατά 237 εκατομμύρια ευρώ, ενώ η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πρατηριούχων – Εμπόρων Καυσίμων ανεβάζει τον “λογαριασμό” στα 300 εκατομμύρια.

Δεν χρειάζεται να έχει κανείς διδακτορικό στα Δημόσια Οικονομικά για να καταλάβει ότι όταν ένας φόρος όχι μόνο δεν φέρνει τα επιθυμητά έσοδα, αλλά προκαλεί και νέες “μαύρες τρύπες” στα ταμεία, η μόνη λύση είναι η κατάργηση, ή έστω η μείωση του φόρου αυτού.

Κι όμως: πριν καλά-καλά διαρρεύσουν οι πρώτες ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες ότι η κυβέρνηση ενδέχεται να θέσει θέμα ΕΦΚ στην τρόικα, ο υπουργός Οικονομικών τις διέψευσε κατηγορηματικά. “Δεν είναι ώρα για μείωση φόρων, δεν έχουμε πετύχει ακόμη πρωτογενές πλεόνασμα”, είπε ο Γιάννης Στουρνάρας. Δηλαδή, το οικονομικό επιτελείο θεωρεί ότι ένας φόρος που αποδεδειγμένα έφερε απώλειες τουλάχιστον 200 εκατομμυρίων ευρώ πέρυσι, με κάποιο μαγικό τρόπο θα φέρει έσοδα φέτος, μετά από άλλη μία χρονιά βαθειάς ύφεσης.

Η οικονομική θεωρία και η πραγματικότητα των αγορών, η πολιτική συγκυρία και η διεθνής θέση της χώρας μπορούν να εξηγήσουν πολλά από τα εκ πρώτης όψεως ακατανόητα μέτρα που λαμβάνονται. Αλλά αυτή η συγκεκριμένη εμμονή, σε έναν παράλογο φόρο από τον οποίο θα χαθούν δεκάδες εκατομμύρια ευρώ για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, δεν εξηγείται με καμία λογική.