Η σύγκρουση Ιταλίας – Ε.Ε.

Μέχρι το καλοκαίρι του 2015 οι σχέσεις της Ιταλίας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και με την Ένωση βελτιώνονταν, διότι τα οικονομικά στοιχεία της βελτιώνονταν επίσης.

Η oικονομία αναπτύχθηκε κατά 0.8% το 2015, η ανεργία έπεσε στο 11.3% και το 2016 φαινόταν ακόμη καλύτερο με ανάπτυξη 2.5% και έλλειμμα 2.4%, εντός των ορίων της Κομισιόν. Σε αυτό βέβαια βοήθησαν τόσο η ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ όσο και η χαμηλή τιμή του πετρελαίου. Πάντως μέχρι πρόσφατα η iταλική oικονομία βελτιωνόταν.

Όμως ξαφνικά ο χαρισματικός πρωθυπουργός της Ιταλίας Ρέντσι άρχισε να δυστροπεί και να ασκεί έντονη κριτική τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο και ιδιαίτερα στην Γερμανία.

Τρεις είναι οι κύριοι λόγοι της σύγκρουσης, το προσφυγικό, η ενέργεια και οι προβληματικές τράπεζες, πίσω όμως από αυτά κρύβεται η διαφωνία για την λιτότητα και την ηγεμονία εντός ΕΕ της Γερμανίας.

Στο προσφυγικό η Ιταλία αισθάνθηκε ότι παρ’ όλο που είναι συνοριακή χώρα της Ευρώπης, οι αποφάσεις λήφθηκαν εν απουσία της, κυρίως με την συνάντηση Μέρκελ με Ερντογάν και Νταβούτογλου. Εκεί αποφασίστηκε η ενίσχυση της Τουρκίας με τρία δις Ευρώ, σημαντικό μέρος των οποίων -πάνω από 200 εκατομμύρια Ευρώ- πρέπει να πληρώσει η Ιταλία. Αρχικά το αρνήθηκε και μετά από έντονες παρασκηνιακές διαβουλεύσεις όπου δέχθηκε υποχώρηση της ΕΕ σε άλλα θέματα, τελικά πρόσφατα συμφώνησε.

Το δεύτερο μείζον θέμα είναι η ενέργεια. Η Ιταλία δυσφόρησε διότι οι κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας είχαν σαν αποτέλεσμα η ΕΕ να ακυρώσει τον South Stream και έτσι η Ιταλία να εξαρτάται από την αναξιόπιστη διαδρομή μέσω Ουκρανίας, ενώ η  ΕΕ επέτρεψε την κατασκευή του North Stream για να τροφοδοτείται ασφαλώς η Γερμανία. Οι κυρώσεις προς την Ρωσία έπληξαν την εύθραυστη οικονομία της Ιταλίας, ενώ αντιθέτως η Γερμανία παρουσίασε το τεράστιο πλεόνασμα εξωτερικού εμπορίου ύψους 8%.

Το τρίτο θέμα είναι οι ιταλικές τράπεζες και τα κόκκινα δάνεια που έχουν ξεπεράσει τα 200 δις Ευρώ. Οι Ιταλοί γνωρίζουν ότι ίδια και χειρότερη είναι η κατάσταση στις γερμανικές τράπεζες και αφού μέχρι τώρα δεν έχουν κάνει bad bank όπως έκανε η Ελλάδα και η Γερμανία, εκβιάζουν την ΕΕ για πολύ
γενναιόδωρους όρους για την δημιουργία της, γνωρίζοντας ότι οι Ευρωπαίοι είναι υποχρεωμένοι να συμβιβαστούν σε αυτό το ζήτημα.

Η δυσανασχέτηση της Ιταλίας πάει πέρα από αυτά. Η Ιταλία, όπως και όλος ο Νότος, έχει κουραστεί με την λιτότητα που έχει επιβάλει η Γερμανία για πολύ καιρό, ενώ δεν ζητείται η άποψη της Ιταλίας. Η πρόσφατη συνάντηση Μέρκελ – Ολάντ ενόχλησε πολύ τον Ρέντσι ο οποίος δήλωσε: “Δεν είναι Ευρωπαϊκή Στρατηγική να μιλά η Angela με τον Francois και τον Junker και εγώ να τα μαθαίνω από τον Τύπο”.

Μίλησε με πολλή πειθώ για την ανάγκη να διατηρηθεί η Ευρώπη των Ανθρώπων και όχι ένα άψυχο λογιστήριο, προειδοποιώντας ότι αλλιώς η Ευρώπη θα καταρρεύσει.

Επειδή στο θέμα των προσφύγων δέχτηκε κριτική από την ΕΕ όπως η Ελλάδα, χωρίς να της δοθεί βοήθεια, η Ιταλία θέτει θέμα της Ευρώπης που εξυπηρετεί τα συμφέροντα των 28 χωρών και όχι μόνο της Γερμανίας και των δορυφόρων της.

Είναι φανερό ότι η Ιταλία δεν μπορεί να αγνοηθεί όπως η Ελλάδα και η Πορτογαλία, διότι είναι άλλης τάξεως μεγέθους και πολιτικό-οικονομικού βάρους.

Αυτό μαζί με την δήλωση του Ολάντ ότι η χώρα του βρίσκεται εν πολέμω και δεν θα τηρήσει την δημοσιονομική πειθαρχία, μαζί με την κατάσταση στην Ισπανία και Πορτογαλία δημιουργεί ακόμη μεγαλύτερες εντάσεις στις ήδη διαταραγμένες ευρωπαϊκές ισορροπίες.

Η Ευρώπη σήμερα έχει χωριστεί σε τρία κυρίως τμήματα:

Οι ανατολικές χώρες όπως π.χ. η Πολωνία και οι Βαλτικές αμέσως μετά την ουκρανική κρίση εγκατέλειψαν πολιτικά την Ευρώπη όταν διαπίστωσαν ότι η κυρίως η Γερμανία αλλά και άλλες ευρωπαϊκές χώρες δεν είχαν ούτε την δύναμη ούτε την θέληση να τις προστατεύσουν απέναντι στην Ρωσία. Έχοντας ακόμη νωπές τις σοβιετικές τους μνήμες ετέθησαν κάτω από την αμυντική ομπρέλα της Αμερικής, από την οποία προμηθεύονται πλέον τον εξοπλισμό τους και αποδέχονται η εκπαίδευση τους να γίνεται από τις Ένοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ.

Οι νότιες χώρες εφαρμόζοντας μια πολιτική λιτότητας επί μακρόν, δεν βλέπουν την προοπτική ανάπτυξης. Ακόμη και η Φινλανδία πού τήρησε επιμελώς όλα τα μέτρα λιτότητας βρίσκεται κοντά στην οικονομική χρεωκοπία, σύμφωνα με δήλωση του πρωθυπουργού της.

Το τρίτο τμήμα είναι η σκληρή Βόρεια Ευρώπη, κυρίως της Γερμανίας και μερικών γύρω της χωρών, που επιμένουν στην διατήρηση της παρούσας οικονομικής πολιτικής.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον η Βρετανία διαπραγματεύεται την παραμονή της στην Ευρώπη ζητώντας διαφορετικούς για αυτήν κανόνες στον οικονομικό, τραπεζικό και κοινωνικό τομέα. Η ΕΕ θα το αποδεχθεί.

Η ισχύς κάθε κράτους είναι το μόνο πλέον μέτρο που επηρεάζει την ΕΕ. Η συλλογικότητα και η αλληλοστήριξη χάνουν το νόημα τους.

Με την προβολή του εθνικού συμφέροντος δεν «δένει» η Ευρώπη. Όλοι ξέρουν τι πρέπει να γίνει. Μια πανευρωπαϊκή μεγάλη σειρά δημοσίων αρχικά επενδύσεων, χρηματοδοτούμενων από την ΕΚΤ, που θα έχουν ανταπόδοση έστω και μεσοπρόθεσμα είναι μόνο η αρχή.

Μια ευρύτερη συνεννόηση ώστε να κατανοούνται τα προβλήματα και των αδυνάτων χωρών σε θέματα όπως για παράδειγμα το προσφυγικό είναι το μόνο που εξασφαλίζει συνοχή. Η Ευρωπαϊκή συνοχή είναι τόσο αναγκαία για την Γερμανία όσο και για την Μάλτα.

Είναι η ώρα των πολιτικών και όχι των λογιστών.

* Περισσότερα άρθρα στο www.kassandros.gr