Καλλιτέχνες στο στόχαστρο του FBI

Πριν από 61 χρόνια, οι ΗΠΑ αρνήθηκαν στον Charlie Chaplin την επιστροφή του στη χώρα για πολιτικούς λόγους. Ήταν μόνο ένας από τους σπουδαίους καλλιτέχνες που βρέθηκαν στο στόχαστρο του FBI.

Στις 19 Σεπτεμβρίου του 1952 οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής απαγορεύουν στον Charlie Chaplin την επιστροφή του στη χώρα μετά από το ταξίδι του για την παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας “Limelight” στο Λονδίνο. Για να επιστρέψει στις ΗΠΑ, ο καλλιτέχνης θα έπρεπε να περάσει από συνέντευξη που θα αφορούσε τις πολιτικές του απόψεις και την ηθική του συμπεριφορά. Ο Chaplin προτίμησε να μην ξαναπεράσει τα σύνορα της χώρας και έμεινε στην Ευρώπη λέγοντας: «αν θα πήγαινα ξανά σε αυτή την δυστυχισμένη χώρα ή όχι, μικρή επίπτωση είχε σε μένα».

Οι λόγοι που οι αμερικανικές αρχές δεν άφησαν τον Chaplin να επιστρέψει στις ΗΠΑ ήταν πολιτικοί, καθώς από το 1947 το FBI είχε ανοίξει φάκελο για τον γνωστό ηθοποιό χαρακτηρίζοντάς τον ως μια πιθανή απειλή για την εθνική ασφάλεια. Κι αυτό γιατί κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Chaplin διατηρούσε κοινωνικές σχέσεις με γνωστούς κομμουνιστές όπως ο Hanns Eisler και ο Bertolt Brecht, αλλά και παρευρισκόταν σε εκδηλώσεις Σοβιετικών διπλωματών στο Λος Άντζελες.

Ο Chaplin μπορεί να αρνήθηκε ότι ήταν κομμουνιστής αλλά ένιωσε την προσπάθεια της κυβέρνησης για περιστολή των ιδεών του και καταπάτηση των πολιτικών του ελευθεριών. Έτσι, δεν ήταν πρόθυμος να παραμείνει σιωπηλός σχετικά με αυτό το θέμα και άρχισε να διαμαρτύρεται ανοιχτά πλέον για τις δίκες μελών του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Βέβαια ο Charlie Chaplin δεν είναι η μοναδική περίπτωση καλλιτέχνη που παρακολουθείται από την αμερικανική αστυνομία. Πολλοί καλλιτέχνες, που είτε ήταν μόνιμοι κάτοικοι των ΗΠΑ είτε όχι, είχαν αποκτήσει φάκελο στο FBI λόγω πολιτικών απόψεων που είχαν εκφράσει ή λόγω πράξεων που κρίνονταν επικίνδυνες για την τάξη και την ασφάλεια του αμερικανικού κράτους.

Το thefrog.gr σας παρουσιάζει τρεις ακόμα περιπτώσεις ανθρώπων του καλλιτεχνικού χώρου που βρέθηκαν στο στόχαστρο των αμερικανικών αρχών.

John Lennon

Ο John Lennon, γνωστός από το συγκρότημα των Beatles αλλά και για τη μετέπειτα ακτιβιστική δράση του μαζί με τη γυναίκα του Yoko Ono, υπήρξε απ’ τους καλλιτέχνες που παρακολουθήθηκαν όσο λίγοι από το FBI.

Όταν εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη, σύντομα δραστηριοποιήθηκε πάνω σε κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα με κυριότερο το αντιπολεμικό κίνημα την περίοδο του πολέμου στο Βιετνάμ. Εξαιτίας της δριμείας πολιτικής κριτικής του Lennon απέναντι στον πόλεμο, αλλά και της έντονης δραστηριοποίησής του, ο Τζ. Έντγκαρ Χούβερ διέταξε να ανοιχθεί ειδικός φάκελος στο FBI για εκείνον, συγκεντρώνοντας περίπου 300 σελίδες με σχετικό υλικό, κατά τη διετία 1971-72.

Ο πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον φοβόταν ότι η έντονη πολιτική δραστηριότητα του Lennon ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ, σε συνάρτηση με την μεγάλη απήχηση που είχε στον κόσμο, θα μπορούσε να στιγματίσει την προεκλογική του εκστρατεία και να βάλει σε κίνδυνο την επανεκλογή του στην προεδρία των ΗΠΑ.

Μάλιστα, γερουσιαστής του ρεπουμπλικανικού κόμματος συνέστησε ακόμη και την αφαίρεση της άδειας παραμονής του Lennon στην Αμερική. Μετά από μία μακρά δικαστική διαμάχη, του παραχωρήθηκε τελικά μόνιμη άδεια παραμονής, τον Οκτώβριο του 1975.

Andy Warhol

Ο Andy Warhol , γνωστός για τις εκκεντρικές του ιδέες και τον καλλιτεχνικό του πειραματισμό, δεν ξέφυγε από τους πράκτορες του FBI. Στο στόχαστρο της αμερικανικής ασφάλειας βρέθηκε η ταινία που γύριζε το 1968 με τίτλο “Lonesome Cowboys“ και συγκεκριμένα οι «χίπικες» σκηνές του φιλμ.

«Όλοι οι άντρες είχαν μακριά μαλλιά» γράφει το FBI σε έγγραφο από το φάκελο του Warhol, χαρακτηρίζοντας «χίπικη» τη συγκεκριμένη ταινία του. Μέτα όμως και την απόπειρα δολοφονίας εναντίον του από την Valerie Solanas, το FBI αποπροσανατολίστηκε και σταμάτησε να ασχολείται με τον εκκεντρικό καλλιτέχνη.

Pablo Picasso

Ο διάσημος ισπανός ζωγράφος Pablo Picasso γεννήθηκε στην Ισπανία, έζησε σχεδόν ολόκληρη τη ζωή του στη Γαλλία και δεν επισκέφθηκε ποτέ τις ΗΠΑ. Παρ’ όλα αυτά το FBI δεν σταμάτησε να συλλέγει πληροφορίες στο φάκελο που είχε ανοίξει γι’ αυτόν. Οι αμερικανικές αρχές παρακολουθούσαν τον διάσημο ζωγράφο για 25 ολόκληρα χρόνια ως “Security Matter — C”, δηλαδή «Ζήτημα Ασφάλειας – Κ» (για το Κομμουνιστής) και ως «Ανατρεπτικό».

Αυτό που κέντρισε το ενδιαφέρον του FBI ήταν μια δήλωση του Picasso που γράφτηκε από τον ίδιο το 1944 με τίτλο «Γιατί έγινα κομμουνιστής». Σε αυτή αναφέρει ότι «η συμμετοχή μου στο Κομμουνιστικό Κόμμα είναι ένα λογικό βήμα στη ζωή μου και στη δουλειά μου και τους δίνει νόημα». Το FBI ερευνούσε ό,τι είχε να κάνει με τις πολιτικές δραστηριότητες του Picasso σε σχέση με το Κομμουνιστικό Κόμμα Γαλλίας και με ομάδες που θεωρούνταν ανατρεπτικές. Γι’ αυτό και οι αμερικανοί πράκτορες προσπαθούσαν να προλάβουν οποιαδήποτε πιθανότητα επίσκεψής του στις ΗΠΑ, καθώς το ιστορικό του τον κατέτασσε ως μια απειλή για την τάξη και την ασφάλεια της χώρας.