Μ. Βρετανία και Ευρώπη: ρήγμα ή ρήξη;

Η περίφημη ρήση του Προέδρου Λίντον Τζόνσον για τους λόγους που έπρεπε να συνυπάρξουν συνεργαζόμενοι με έναν δυσάρεστο και στρυφνό Γερουσιαστή ήταν: “τον θέλεις μέσα στη σκηνή και να ουρεί έξω, ή έξω από τη σκηνή και να ουρεί μέσα;”. Η Μ. Βρετανία κατά την παρουσία της στην ευρωπαϊκή σκηνή είναι μέσα αλλά και ουρεί μέσα.

Οι διαφωνίες, οι διαφοροποιήσεις και οι ρήξεις ήταν ο κανόνας των σχέσεων της Μ. Βρετανίας με την Ε.Ε. από τον καιρό της Θάτσερ μέχρι την κορωνίδα του κ. Κάμερον. Αυτό όμως δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Όσο και αν η νίκη του ακραίου εθνικιστή κ. Φάρατζ πανικοβάλλει τον κ. Κάμερον, ο οποίος δεν διαθέτει βρετανικό φλέγμα, τα αιτία είναι βαθύτερα.

Το ρήγμα έγινε εμφανές όταν το 2003 η Μ. Βρετανία ήταν η μόνη ευρωπαϊκή χώρα πλην Πολωνίας που συντάχθηκε με τον υιό Μπους στον δεύτερο πόλεμο του Ιράκ. Ο πόλεμος αυτός είχε σαφώς αγγλοσαξονικό χαρακτήρα με την υπόλοιπη Ευρώπη εναντίον. Ακολούθησαν τα προβλήματα της οικονομικής κρίσης, η κατάρρευση του βρετανικού χρηματοπιστωτικού συστήματος, η σημαντική και συνεχιζόμενη απώλεια εισοδήματος των βρετανών εργαζομένων και η αύξηση του συνολικού βρετανικού χρέους στο ιλιγγιώδες πόσο του 900% του ΑΕΠ, το περισσότερο από το οποίο οφείλεται στην κακοδιαχείριση των βρετανικών τραπεζών. Έτσι το συνολικό βρετανικό χρέος έφτασε το 2013 στα 16,7 τρισεκατομμύρια ευρώ και αυξάνεται!

Η Μ. Βρετανία ξέρει ότι δεν μπορεί να συγκριθεί με καμιά άλλη ευρωπαϊκή χώρα οικονομικά, όσο και αν η Τράπεζα της Αγγλίας τυπώνει χρήμα συνεχώς. Ταυτόχρονα έχει τη Σκωτία με αποσχιστικές τάσεις, τις πηγές ενέργειας της εξαντλημένες σε σημείο που να κάνει εισαγωγές φυσικού αερίου και πετρελαίου και το Σίτυ του Λονδίνου να έχει τώρα, εκτός από τον μόνιμο αμερικανικό ανταγωνισμό, να ανταγωνιστεί και την Φρανκφούρτη.

Η Μ. Βρετανία επιπλέον έχει οξύτατα κοινωνικά και φυλετικά προβλήματα. Το συμφέρον της δεν συμβαδίζει ιδιαίτερα με το ευρωζωνικό συμφέρον και δέχεται την γερμανική ηγεμονία πιο δύσκολα από την Γαλλία. Το κύριο όμως ζήτημα είναι ότι αυξάνει η αντίληψη του λαού της ότι το μέλλον της δεν βρίσκεται στην Ευρώπη και ο ευρωπαϊκός φεντεραλισμός της φαίνεται κάτι σαν υποταγή σε κατώτερους.

Η απειλή του κ. Κάμερον, αφού έγινε αιτία για πρώτη φορά να εκλεγεί Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής χωρίς ομοφωνία αλλά με την δημοκρατικότερη μέχρι τώρα συνεργασία κρατών και Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ανέδειξε την ευρωπαϊκή πολιτική χρεοκοπία μιας άλλοτε ισχυρής και σεβαστής χώρας και έκανε εξόφθαλμη την παρούσα ασημαντότητα της.

Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση θα συνεχιστεί από τον Γιούνκερ, κυρίως διότι τα οικονομικά της Ευρωζώνης το απαιτούν. Η κρίση ανάγκασε σε ατελές μεν και δύσκαμπτο συντονισμό, αλλά ο συντονισμός λειτούργησε. Το εξωτερικό πολιτικό περιβάλλον τόσο στην Ουκρανία όσο και στη Μέση Ανατολή διδάσκουν τις ευρωπαϊκές χώρες την ανάγκη συσπείρωσης. Η άκομψη ιμπεριαλιστική συμπεριφορά των ΗΠΑ προς την ηπειρωτική Ευρώπη για την οποία η Μ. Βρετανία δεν έχει αντιρρήσεις, στα πολιτικά, στην κατασκοπία αλλά κυρίως στα οικονομικά θέματα με την κατάχρηση της κυριαρχίας του δολαρίου, αναγκάζει την Ευρωζώνη να συντονιστεί ακόμη περισσότερο.

Η τιμωρία της ΒΝΡ από τις ΗΠΑ με πρωτοφανές πρόστιμο (9 δις) διότι συναλλάχθηκε σε δολάρια εκτός ΗΠΑ με το Ιράν -με το οποίο τώρα συναλλάσσονται οι ίδιες- και η επίθεση τώρα στις μεγαλύτερες γερμανικές τράπεζες Commerzbank, όπου συμμετέχει σημαντικά και το γερμανικό δημόσιο και η οποία κινδυνεύει έτσι με κατάρρευση, και Deutsche Bank για τον ίδιο λόγο, αφήνοντας τις βρετανικές τράπεζες στο απυρόβλητο, έχει εξαγριώσει την Ευρώπη, σε σημείο που ο διοικητής της Τραπέζης της Γαλλίας να ζητήσει απεξάρτηση από το δολάριο, ο πρόεδρος της Total να ζητήσει οι πετρελαϊκές συναλλαγές να γίνονται σε ευρώ και κυρίως ο κ. Ντράγκι να ρυθμίζει ώστε οι συναλλαγές σε ευρώ να εκκαθαρίζονται εντός της Ευρωζώνης και όχι στις ΗΠΑ

Τα ευρωζωνικά οικονομικά προβλήματα αναγκάζουν τις χώρες της Ευρωζώνης να συνεννοηθούν έστω και σπασμωδικά στην αντιμετώπιση τους. Σε όλα αυτά όχι μόνο η Μ. Βρετανία είναι εκτός, αλλά σε πολλά δυσκολεύει ακόμη περισσότερο τον Ευρωπαϊκό συντονισμό.

Δια των πράξεων και παραλείψεων της η Μ. Βρετανία έχει αυτοτοποθετηθεί στο περιθώριο της Ευρώπης. Η έξοδος είναι το αμέσως επόμενο βήμα γιατί το εναλλακτικό είναι η ασημαντοποίηση της εντός της Ε.Ε. Η έξοδος αυτή είναι πιθανόν να συμβεί σε αυτή την πενταετία. Είναι προφανές ότι θα προηγηθεί μια μακρά διαπραγμάτευση και το διαζύγιο θα παρουσιασθεί ως φιλικό.

Η ψυχολογική αποστασιοποίηση της Μ. Βρετανίας από την Ευρώπη έχει ήδη δημιουργηθεί και η μεγάλη αναζωπύρωση της αταβιστικής βρετανικής ξενοφοβίας των παλαιών κατοίκων της κάνει την βρετανική έξοδο βεβαιότερη. Οι συνέπειες της βρετανικής αποχώρησης δεν θα είναι μόνο οικονομικές αλλά βαθύτατα πολιτικές. Οι αλλαγές θα είναι τεκτονικές. Η μόνη επιλογή της αποσχισθείσης πλέον Μ. Βρετανίας θα είναι η σφιχτότερη και ενεργητικότερη προσκόλληση/υποταγή στις ΗΠΑ και η ολοκλήρωση έτσι της μεγάλης αγγλοσαξονικής παράταξης.

Οι ΗΠΑ ακολουθώντας την θεωρία Κάγκαν, συζύγου της αμερικανίδας υφυπουργού Εξωτερικών κας. Νούλαντ, θεωρούν την Ευρώπη αντίπαλο και τον άξονα Βερολίνου-Μόσχας την πλέον επικίνδυνη εξέλιξη για αυτές. Τα γεγονότα της Ουκρανίας, τα οποία εν πολλοίς δημιούργησε και κατευθύνει η αμερικανική εξωτερική πολιτική, επέφεραν ζημιές στον άξονα αυτό, προσωρινές ή μόνιμες θα φανεί στο μέλλον, και ταυτόχρονα επανέφεραν την αρχή νέου Ψυχρού Πολέμου με την Ρωσία στην Ευρώπη. Η βρετανική ήταν η ισχυρότερη όλων στήριξη στις θέσεις και πράξεις αυτές των ΗΠΑ .

Η γνωστή θεωρία του Μάκιντερ περί της κρίσιμης μάζας των ενωμένων ευρασιατικών κρατών, ουσιαστικά δηλαδή της ηπειρωτικής Ευρώπης και της Ρωσίας, και ότι αυτή συνιστά την μείζονα απειλή και αντιπαλότητα για τον αγγλοσαξονικό κόσμο, τείνει να γίνει έντονη πραγματικότητα με την απόσχιση της Μ. Βρετανίας από την Ε.Ε. και την μονόπλευρη συμπαράταξη της στο αγγλοσαξονικό μπλοκ. Η αντιπαλότητα αυτή θα αναγκάσει την Ε.Ε. να επιδιώξει ανασυγκρότηση και αναβάθμιση των σχέσεων της με την Ρωσία αφ’ ενός και την υιοθέτηση μιας σαφώς ευρωπαϊκής και όχι ευρωατλαντικής εξωτερικής πολιτικής αφ’ ετέρου.

Οι συνέπειες από όλα τα παραπάνω είναι ανυπολόγιστες και πρώτη θα τις υποστεί η Μ. Βρετανία, δεν είναι όμως ούτε προς το συμφέρον της Ευρώπης. Υπάρχουν δυνάμεις μέσα στη χώρα που αντιμάχονται τη βρετανική απόσχιση. Όμως με τις μέχρι τώρα πράξεις της η Μ. Βρετανία έχει καταστήσει την θέση της στην Ε.Ε. μετέωρη. Υπάρχει χρόνος για να ανατραπεί η παρούσα νομοτέλεια. Δεν διαφαίνεται όμως τέτοια πρόθεση. Και ο χρόνος τελειώνει…

Κάσσανδρος

Περισσότερα άρθρα στο www.kassandros.gr