Νικόλας Βεντουράκης: “Να αρχίσουμε να θέτουμε τις σωστές ερωτήσεις”

To Athens Photo Festival 2013 άνοιξε τις πόρτες του το περασμένο Σαββατοκύριακο. Το thefrog.gr συνάντησε τον φωτογράφο Νικόλα Βεντουράκη, τον μοναδικό Έλληνα που συμμετέχει στο κεντρικό πρόγραμμα του φεστιβάλ, με το έργο “Leaving Utopia”.

Ο Νικόλας Βεντουράκης εστιάζει τον φακό του στα φαινομενικά τετριμμένα και «αδιάφορα». Αντίθετα με τις συνηθισμένες αφηγήσεις της κρίσεις, ο μοναδικός Έλληνας που συμμετέχει στο κεντρικό πρόγραμμα του Athens Photo Festival πιστεύει ότι στοιχεία που η κοινωνία θεωρεί ως δεδομένα ή ασήμαντα αποτελούν κλειδιά ερμηνείας για την κατανόηση των γεγονότων.

“Θεωρούμε ότι αυτά που συμβαίνουν με την κρίση είναι έξω από το κανονικό”, μας εξηγεί. “Όμως πολλά πράγματα που συμβαίνουν και υπάρχουν γύρω μας ως ‘κανονικά’ σε πολλές περιπτώσεις είναι μέρος του προβλήματος. Αλλά εμείς δεν τα αναγνωρίζουμε ως τέτοια. Οπότε ψάχνουμε για πράγματα που κάνουν ‘μπαμ’ για να μας δώσουν την απάντηση. Αλλά το ‘μπαμ’ συνήθως είναι αποτέλεσμα πολλών πραγμάτων που έχουν προηγηθεί.”

Ένα άδειο γήπεδο μπάσκετ με μία τρύπα στο φράχτη, ένας διάδρομος της Σχολής Γραφικών Τεχνών και Καλλιτεχνικών Σπουδών, μία άποψη της μουντής Αθήνας: για πολλούς οι εικόνες που συνθέτουν το έργο Leaving Utopia είναι χαρακτηριστικές της κρίσης. Αλλά όπως λέει ο ίδιος ο φωτογράφος, “οι καταστάσεις και τα μέρη που έχω διαλέξει δεν έχουν σχέση με την κρίση. Προϋπήρχαν. Βλέποντάς τα όμως τώρα μέσα από το πρίσμα της κρίσης, νιώθεις ότι έχεις βρει μια απάντηση: ‘Κοίτα να δεις, η κρίση μας οδήγησε σε αυτές τις εικόνες’, λες και δεν τα βλέπαμε πριν.”

Ο Νικόλας Βεντουράκης μάς καλεί να μη μείνουμε σε αυτή την εύκολη λύση και να ψάξουμε λίγο βαθύτερα. “Η αίθουσα στην Σχολή Γραφικών Τεχνών και Καλλιτεχνικών Σπουδών μοιάζει με νοσοκομείο εδώ και δεκαετίες, έχουν περάσει τόσες γενιές από εκεί μέσα και κανείς δεν αναρωτήθηκε μήπως είναι λάθος αυτό. Το γεγονός ότι δεν λειτουργεί αυτή τη στιγμή λόγω της κρίσης είναι σύμπτωμα. Είναι φυσιολογικό να εστιάζουμε στο αποτέλεσμα -δεν λειτουργούν τα σχολεία, τα νοσοκομεία, δεν έχουμε το ένα ή το άλλο- γιατί αυτό μας πονάει αυτή τη στιγμή. Αλλά δεν μπορείς να λύσεις το πρόβλημα αν δεν καταλάβεις το γιατί παρουσιάζονται αυτά τα συμπτώματα. Το πρόβλημα είναι το σύστημα, όχι το αποτέλεσμα του συστήματος.”

Οι φωτογραφίες των άδειων διαφημιστικών πινακίδων αποτελούν χαρακτηριστικό κομμάτι του Leaving Utopia, που πριν ταξιδέψει στην Αθήνα είχε βραβευτεί με το DB Award 2013 και είχε λάβει εύφημο μνεία στα International Photography Awards (IPA). “Δεν έχουμε διαφημίσεις αυτή τη στιγμή, όχι γιατί δεν έχουμε λεφτά, αλλά γιατί είχαμε αποδεχτεί σαν κοινωνία να υπάρχουν διαφημιστικές πινακίδες πάνω σε ένα τέτοιο κτίριο”, λέει χαρακτηριστικά ο φωτογράφος, που θεωρεί ότι πρέπει “να αρχίσουμε να θέτουμε τις σωστές ερωτήσεις.”

Κατά μία έννοια, το έργο του Νικόλα Βεντουράκη καλεί στην εγκατάλειψη της ουτοπίας των εύκολων απαντήσεων. “Δεν θα έρθει κάποιος να σου δώσει την απάντηση. Δεν μπορεί να γίνει αυτό. Πρέπει ο καθένας να ψάξει λίγο πιο βαθιά…”

* Το Κεντρικό Πρόγραμμα του Athens Photo Festival φιλοξενείται στην “Τεχνόπολη” του Δήμου Αθηναίων και στη Δημοτική Πινακοθήκη έως και τις 20 Νοεμβρίου. Περισσότερες πληροφορίες στο site του Φεστιβάλ.