Οι ταινίες του Κισλόφσκι που θα έπρεπε να έχεις δει

«Αυτό που προσπαθώ να συλλάβω είναι… ίσως η ψυχή. Σε κάθε περίπτωση, μία αλήθεια που εγώ ο ίδιος δεν έχω βρει. Ίσως τον χρόνο που κυλάει και δεν αιχμαλωτίζεται ποτέ» είχε πει ο Πολωνός σκηνοθέτης, Κριστόφ Κισλόφσκι.

Καθώς ο ίδιος βρισκόταν σε μία μόνιμη υπαρξιακή αναζήτηση, έδωσε το στοιχείο αυτό και στις ταινίες του, καταφέρνοντας να παίξει καθοριστικό ρόλο στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο τις δεκαετίες του ’80 και του ’90.

Δεκαοκτώ χρόνια μετά το θάνατο του σκηνοθέτη, ο Βάτραχος κάνει μία ανασκόπηση στις πιο σπουδαίες ταινίες του.

Ο Ερασιτέχνης Κινηματογραφιστής (Amator, 1979)

Ο Κισλόφσκι χωρίς να έχει κερδίσει ακόμη τη συμπάθεια του κοινού εκτός συνόρων και ενώ όλα έδειχναν ότι δε θα καταφέρει να τα περάσει, κάνει την έκπληξη. Η ταινία πραγματεύεται τη ζωή ενός  καθημερινού ανθρώπου, του Φιλ, ο οποίος ανακαλύπτει τη μαγεία του να είσαι δημιουργός. Όλα ξεκινούν από την αγορά μίας κάμερας με σκοπό να βιντεοσκοπήσει τις πρώτες στιγμές της κόρης του στον κόσμο. Μόλις γίνεται γνωστό ότι αγόρασε κάμερα του προτείνουν να βιντεοσκοπήσει μία γιορτή, με αποτέλεσμα οι βιντεοσκοπήσεις να γίνουν χόμπυ του και στην πορεία ένα μέσο για να ξεδιπλώσει το ταλέντο του.

Tο τίμημα της επιτυχίας του Φιλ είναι η εγκατάλειψη από την οικογένειά του και η απομόνωση, ενώ το κλείσιμο της ταινίας παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Η ταινία μεταξύ άλλων κέρδισε και το Μέγα Βραβείο στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Μόσχας και χάρισε το εισιτήριο της διεθνούς αναγνώρισης στον Κισλόφσκι.

Ο Δεκάλογος (Dekalog, 1988)

Ο Δεκάλογος αποτελεί μία μεταφορά των Δέκα Εντολών της Παλαιάς Διαθήκης, με πιο σύγχρονο χαρακτήρα. Πρόκειται για μία σειρά δέκα ταινιών όπου παρουσιάζονται ξεχωριστά οι βιβλικές εντολές. Στα τέλη της δεκαετίας του ’80, ο Κριστόφ Κισλόφσκι παραδίδει στην πολωνική τηλεόραση το έργο που τον εδραιώνει οριστικά στον χώρο του κινηματογράφου.

Είναι αξιοσημείωτο ότι, παρότι θίγει θρησκευτικά ζητήματα, ο Δεκάλογος προτάθηκε μέχρι και από το Βατικανό. Ο Πολωνός σκηνοθέτης κάθε φορά που του ζητούνταν να σχολιάσει την επιλογή του θέματος απαντούσε: «Αξίζει να θυμόμαστε αυτές τις δέκα τόσο καλογραμμένες προτάσεις. Πρέπει να υπάρχει κάποιο σημείο αναφοράς, κάποιο αντικειμενικό κριτήριο…».

Η Διπλή Ζωή της Βερόνικα (La double vie de Veronique,1991)

Ένα από τα κινηματογραφικά αριστουργήματα του 20^ου αιώνα. Η Βερόνικα και η Βερονίκ έχουν γεννηθεί την ίδια μέρα, μοιάζουν σαν δύο σταγόνες νερό, κοινή τους ενασχόληση το τραγούδι, αλλά δεν γνωρίζουν η μία την ύπαρξη της άλλης. Η Βερόνικα ζει στην Πολωνία και η Βερονίκ στη Γαλλία.

Όταν η ταινία προβλήθηκε για πρώτη φορά στις Κάννες το 1991, εντυπωσίασε κοινό και κριτικούς. Έκτοτε αποτελεί σταθμό στον κινηματογράφο αλλά και στο συνολικό έργο του Κισλόφσκι, ο οποίος είχε αναφέρει: «Είναι τυπικό παράδειγμα ταινίας για μία γυναίκα – επειδή οι γυναίκες αισθάνονται με περισσότερη ευαισθησία, έχουν προαισθήματα και δίνουν μεγαλύτερη σημασία σε αυτά. Η Βερονίκ δε θα μπορούσε ποτέ να γίνει για έναν άνδρα. Στην Πολωνία μου ασκούσαν κριτική, λέγοντας ότι παρουσιάζω μονοδιάστατους γυναικείους χαρακτήρες. Σκέφτηκα λοιπόν να κάνω μία ταινία από την οπτική μίας γυναίκας, από την οπτική της ευαισθησίας της, από τον κόσμο της».

Τα τρία χρώματα, Μπλε – Λευκή – Κόκκινη ( Trois Couleurs, Bleu – Blanc – Rouge, 1993-1994)

Μία τριλογία του μεγάλου δημιουργού, με βάση τα τρία χρώματα της γαλλικής σημαίας, που αντιστοιχούν στην ιδέα της ελευθερίας (Μπλε ταινία), της ισότητας (Λευκή ταινία) και της αδελφότητας (Κόκκινη ταινία). Υπάρχει στην τριλογία -όπως και στον Δεκάλογο– μία ισχυρή κεντρική ιδέα, η γαλλική σημαία και οι έννοιές της με τη σημασία που έχουν  σήμερα. Ο Πολωνός σκηνοθέτης καταφέρνει μέσα από το έργο του να μεταφέρει αυτές τις έννοιες στη ζωή των ανθρώπων.

«Εκατομμύρια έχουν πεθάνει για αυτά τα ιδανικά. Αποφασίσαμε να εξετάσουμε πώς αυτά τα ιδανικά υλοποιούνται και τί σημαίνουν σήμερα», είχε πει ο Κριστόφ Κισλόφσκι. Η τρίτη ταινία της τριλογίας, η Κόκκινη, του χάρισε μία υποψηφιότητα για το Όσκαρ καλύτερης σκηνοθεσίας.