Ουκρανία: ο τρίτος γύρος

Η αποπομπή του Γιανουκόβιτς ήταν ο πρώτος γύρος. Αυτόν τον κέρδισε η Δύση με νοκ-άουτ. Η απόσχιση των ρωσόφιλων περιοχών και η απώλεια της Κριμαίας ήταν ο δεύτερος γύρος. Αυτόν τον κέρδισε η Ρωσία στα σημεία. Ο τρίτος γύρος που αρχίζει εν μέσω κυρώσεων και συγκρούσεων θα είναι καθοριστικός του μέλλοντος της Ουκρανίας αλλά και της Ευρώπης.

Οι ΗΠΑ θα ήταν ευχαριστημένες η κατάσταση στην Ουκρανία να παραμείνει σε χαμηλής έντασης συγκρούσεις χωρίς νικητή ή ηττημένο, ώστε να αδυνατίζει συνεχώς η Ρωσία και έτσι η ίδια να μπορέσει να δώσει το βάρος της στην Μέση Ανατολή. Όμως ο Πούτιν δεν αντέχει τον μακρύ και άγονο αγώνα. Θέλει να επιβάλλει λύση διότι έχει αναγνωρίσει ότι η οικονομία είναι η αχίλλειος πτέρνα της Ουκρανίας και ότι ο ουκρανικός λαός δεν έχει ψυχικά αποδεχθεί τον πόλεμο αυτό με τις συνεπαγόμενες θυσίες του. Ο Πούτιν λοιπόν ανεβάζει πάλι την ένταση της σύγκρουσης, πράγμα στο οποίο τον βοήθησαν οι μισθοφορικοί στρατοί των ολιγαρχών του Κιέβου με τους τελευταίους βομβαρδισμούς αμάχων σχισματικών.

Η βοήθεια που δίνει είναι σε μικρά πακέτα για να μην χαρακτηριστεί ως ρωσική εισβολή. Στην καλύτερη περίπτωση θα προσθέσει δυο ακόμη ουκρανικές περιοχές στην Κριμαία που απέσπασε. Στην χειρότερη περίπτωση θα αναγκάσει το Κίεβο να αποδεχθεί μια κατάσταση τύπου Οσσετίας της περασμένης δεκαετίας.

O Πρόεδρος Ομπάμα με πρόσφατες δηλώσεις του σκοπεύει να απομονώσει περαιτέρω την Ρωσία, αναγκάζοντας το ρούβλι να υποτιμηθεί και άλλο, εξευτελίζοντας τις ρωσικές μετοχές και τα ρωσικά ομόλογα ώστε «να ενώσει την Διεθνή Κοινότητα στην καταδίκη πράξεων που είναι εναντίον της ακεραιότητας και της κυριαρχίας των κρατών».

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η Ρωσία πονάει οικονομικά και ότι σε λίγο αυτό θα έχει και κάποιες κοινωνικές συνέπειες. Όμως η σύγκρουση στην Ουκρανία παίρνει επικίνδυνες διαστάσεις. Οι δυνάμεις των αποσχισθέντων μαζί με αρκετή διακριτική στρατιωτική βοήθεια της Μόσχας πιέζουν σοβαρά τον τακτικό Ουκρανικό Στρατό του οποίου η ισχύς φάνηκε πολύ κατώτερη των περιστάσεων. Οι άτακτες ομάδες μισθοφορικών πολιτοφυλακών που διάφοροι Ουκρανοί ολιγάρχες χρηματοδοτούν είναι επίσης αναποτελεσματικές και το μόνο κατόρθωμα και των δύο είναι να βομβαρδίζουν αμάχους, πράγμα που ενισχύει τις αποσχιστικές τάσεις.

Ο Ποροσένκο βλέποντας ότι χάνει στο πεδίο των συγκρούσεων ζητά από την Βουλή την έγκριση για επιστράτευση 100.000 ανδρών υπό τα όπλα. Ο ουκρανικός στρατός όμως έχει πολλούς λιποτάκτες και χαμηλό ηθικό. Αύξηση των υπό τα όπλα ανδρών δεν φτάνει για να βελτιώσει το αξιόμαχο του στρατού αυτού. Ζητά ακόμη τον εφοδιασμό του από την Δύση με θανατηφόρο εξοπλισμό.

Οι ΗΠΑ εξετάζουν σοβαρά την χορήγηση οπλισμού αξίας 3 δις δολαρίων και την αποστολή στην Ουκρανία Αμερικανών στρατιωτικών εκπαιδευτών ώστε να εκπαιδεύσουν τον ουκρανικό στρατό σε νέα όπλα και νέες τεχνικές πολέμου. Αν κρίνουμε από την αντίστοιχη αποτυχημένη προσπάθεια τους στο Ιράκ, όπου η εκπαίδευση του ιρακινού στρατού στοίχισε πολύ περισσότερα χρήματα, πήρε πολύ περισσότερο χρόνο και έγινε από πάρα πολλούς Αμερικανούς εκπαιδευτές για να λιποτακτήσουν μαζικά με την εμφάνιση των τζιχαντιστών, τέτοια προσπάθεια δεν πρόκειται να καρποφορήσει νικηφόρα σύντομα.

Οι ΗΠΑ επίσης αγνοούν τον κανόνα που ίσχυε την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, από τον Πρόεδρο Τρούμαν μέχρι τον Πρόεδρο Μπους πατέρα, να μην προκαλείται η Ρωσία στην Ανατολική Ευρώπη αλλά μόνο στην περιφέρεια. Ο κανόνας αυτός έχει ακυρωθεί λόγω Ουκρανίας.

Ο Πούτιν πάντως δεν πρόκειται να δώσει τον χρόνο στις δυνάμεις του Κιέβου να ανασυνταχθούν και να βελτιωθούν. Η απειλή του προς την Μαριούπολη και η εξάλειψη του θύλακος βορειοδυτικά του Ντόνετσκ το αποδεικνύουν, ο πόλεμος θα ενταθεί γιατί ο Πούτιν δεν έχει τίποτε να χάσει πλέον και μία, γρήγορη σχετικά, νίκη, τουλάχιστον θα τον στηρίξει στο εσωτερικό της Ρωσίας και θα βελτιώσει την διαπραγματευτική του θέση.

Αυτό θα επιταχύνει την οικονομική χρεοκοπία της Ουκρανίας και θα εντείνει το ενεργειακό αδιέξοδο. Μια Ουκρανία που δεν μπορεί να πληρώσει για το φυσικό αέριο που έχει ανάγκη, θα το κλέψει από τους αγωγούς που τροφοδοτούν την Ενωμένη Ευρώπη και ο Πούτιν θα κλείσει τις στρόφιγγες προς αυτήν, όπως έχει κάνει και κατά το παρελθόν. Αυτό θα δείξει και την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από την Ρωσία.

Αυτό όμως είναι το μικρότερο κακό. Ο πρώην Πρόεδρος Γκορμπατσώφ προειδοποίησε ότι η Δύση σέρνει την Ρωσία προς ένα θερμό πόλεμο στην Ουκρανία όπου όπως δήλωσε «και οι δυο πλευρές είναι υπεύθυνες για την μη τήρηση της εκεχειρίας, χρησιμοποιούν επικίνδυνα όπλα και καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα».

Η επισήμανση του Γκορμπατσώφ δηλώνει αυτό που οι περισσότεροι διεθνείς παρατηρητές διαπιστώνουν: ο πόλεμος γίνεται συνεχώς θερμότερος και εντονότερος, απλώνεται δε και γεωγραφικά.

Ο Πούτιν ξέρει ότι βραχυχρόνια έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων και έχει πολλές πιθανότητες να οδηγήσει τον Ποροσένκο σε στρατιωτική ήττα και οικονομική κατάρρευση. Το να παραμείνει η κατάσταση ως έχει με τις κυρώσεις δεν τον συμφέρει. Θέλει να εκβιάσει λύση.

Ο Πούτιν κερδίζοντας τακτικά, έχασε στρατηγικά. Η συνέχεια του πολέμου σημαίνει και συνέχεια των κυρώσεων και μεγάλο οικονομικό πόνο για την Ρωσία. Ούτε η νοοτροπία “μάτσο” του Πούτιν, ούτε η εσωτερική πολιτική συγκυρία του επιτρέπουν να κάνει πίσω. Η συνέχεια της ρήξης με την Ευρώπη τον στερεί από την ευρωπαϊκή τεχνολογία και το ευρωπαϊκό επενδυτικό κεφάλαιο που έχει ανάγκη για να αναπτύξει την χώρα του και ο πόλεμος τιμών του πετρελαίου που σαφώς οι Σαουδάραβες έχουν στρέψει εναντίον του λόγω Συρίας, έστω και αν σταματήσει, θα έχει αφήσει μεγάλη τρύπα στην ρωσική οικονομία. Η στροφή του προς την Κίνα που είναι η μόνη επιλογή που του έμεινε τον κάνει τον μικρότερο εταίρο της συμμαχίας αυτής και τον στρέφει προς τον Ειρηνικό και τον Αρκτικό και νέες αντιπαραθέσεις.

Οι Αμερικανοί, ουδέτεροι τακτικά, νίκησαν στρατηγικά. Έσπασαν τον άξονα Βερολίνου-Μόσχας, αναζωπύρωσαν τον Ψυχρό Πόλεμο και έθεσαν την Ευρώπη πάλι υπό την προστασία τους και συνεπώς την έκαναν πιο υπάκουη  και ευθυγραμμισμένη με την πολιτική τους. Ταυτόχρονα ανέστειλαν την ανάπτυξη, την οικονομική άνοδο και τις γεωπολιτικές φιλοδοξίες του Πούτιν για την Ευρασία.

Όλα αυτά όμως έχουν μελλοντικό κόστος. Τα πετρέλαια του Αρκτικού Κύκλου θα είναι νέα εστία εντάσεων. Το λιώσιμο των πάγων στα στενά του Μπέρινγκ διευκολύνουν πολύ την κάθοδο των Ρώσων στον Ειρηνικό όπου μαζί με τους Κινέζους θα προσπαθήσουν να αποσπάσουν από τους Αμερικανούς την κυριαρχία εκεί την επόμενη δεκαετία.

Η νίκη του σήμερα προετοιμάζει την σύγκρουση του αύριο.

* Περισσότερα άρθρα στο www.kassandros.gr