Πέντε πράγματα που έμαθα σε αυτή την προεκλογική περίοδο

Ή, μερικές άβολες αλήθειες που δεν συζητήσαμε αρκετά για τα κόμματα, τους υποψηφίους αλλά και τους ψηφοφόρους.

1. Πάντα υπάρχουν δικαιολογίες για την ήττα

«Η διάσπαση της παράταξης», «ο αποκλεισμός μας από τα ΜΜΕ», «οι “πειραγμένες” δημοσκοπήσεις», και βέβαια, τα πάσης φύσεως «συμφέροντα» είναι λίγες από τις τετριμμένες δικαιολογίες που επικαλούνται σταθερά οι ηττημένοι. «Σεβόμαστε την επιλογή του λαού, συγχαίρουμε τον αντίπαλο αλλά…», πάντα κάτι εμποδίζει τη μεγαλειώδη νίκη.

Ανεξαρτήτως του αν οι δικαιολογίες είναι βάσιμες ή όχι, δύο πράγματα δεν κάνουν ποτέ οι χαμένοι: πρώτον, να αναλάβουν την ευθύνη, αναγνωρίζοντας ότι η στάση και οι θέσεις τους ήταν λανθασμένες ή έστω δεν έπεισαν. Δεύτερον, να καταλογίσουν ευθύνες στους ψηφοφόρους, ακόμα κι αν αυτοί προτιμούν νεοναζί εγκληματίες. Φυσικά, μερικές φορές υπάρχει και η επιλογή της εκμετάλλευσης της νίκης κάποιου άλλου.

2. Οι ανεξάρτητοι είναι ανεξάρτητοι όταν χάνουν και “δικές μας επιλογές” όταν κερδίζουν

Όπως έγραψα και τις προάλλες, όλοι ερμηνεύουν τα αποτελέσματα κατά το δοκούν, με αποτέλεσμα να υπάρχουν παντού νικητές. Αυτό ισχύει ειδικά για τις ανεξάρτητες (και τις “ανεξάρτητες”) υποψηφιότητες, που χάνονται στη λήθη όταν ηττώνται αλλά μετατρέπονται σε «δικές μας επιλογές» όταν κερδίζουν. Τα πράγματα αναμένονται ακόμη χειρότερα μετά τον β’ γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών: στη Νέα Δημοκρατία, για παράδειγμα, μπορεί να ερμηνεύσουν ως «νίκη της σταθερότητας» ενδεχόμενη επικράτηση του Γ. Σγουρού ή του Γ. Καμίνη – ενάντια στους οποίους το ίδιο κόμμα είχε κατεβάσει δικούς του υποψηφίους στον πρώτο γύρο.

Όμως όλα εξηγούνται: υπάρχει το υποτιθέμενο “κοινό διακύβευμα” στις τρεις κάλπες (λες και είναι δημοψήφισμα, όχι τρεις διακριτές επιλογές δημάρχου, περιφερειάρχη και ευρωβουλευτών). Κυβέρνηση και αντιπολίτευση βολεύονται μια χαρά με αυτή τη ρητορική, όπως και με την πλήρη άγνοια των πολιτών για την πραγματική σημασία της ψήφου.

3. Στις ευρωεκλογές δεν ψηφίζουμε για την Ευρώπη

Ελάχιστοι γνωρίζουν τί πραγματικά καλούμαστε να αποφασίσουμε στις 25 Μαΐου: δύο στους τρεις Έλληνες δεν έχουν ιδέα ποιες είναι οι αρμοδιότητες του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου. Βέβαια μία ειλικρινής συζήτηση για την Ευρώπη φαίνεται ότι δεν ενδιαφέρει κανέναν – πολίτες, μέσα ενημέρωσης και κόμματα προτιμούν να αναλώνονται σε πολύ πιο “πιασάρικα” θέματα εσωτερικής κατανάλωσης, που όμως σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να κριθούν στις Ευρωεκλογές. Δεν βγάζουμε κυβέρνηση, δεν επικροτούμε τη “σταθερότητα” ούτε την “ανατροπή”: ψηφίζουμε για το ποια Ευρώπη θέλουμε. Ή έτσι θα έπρεπε, αν δεν ασχολιόμασταν μόνο με βλακώδη διλήμματα.

4. Εκβιαστικά είναι μόνο τα διλήμματα των άλλων

Βλακώδη, όμως, είναι μόνο τα διλήμματα των άλλων: αυτός που κριτικάρει το “ανατροπή ή Μνημόνια” για την εκβιαστική του φύση, αντιπαραβάλλει ένα “σταθερότητα ή χάος”, θεωρώντας για κάποιο λόγο ότι το δικό του δίλημμα δεν είναι εκβιαστικό (και άσχετο με τις Ευρωεκλογές) – και αντίστροφα. Θέτουν διλήμματα μέχρι και κόμματα που δεν έχουν επιλέξει σε ποια ομάδα του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου θα ενταχθούν. Απαγορεύεται η αμφιβολία, επιτρέπεται μόνο το “άσπρο/μαύρο” – όπως ορίζεται αυστηρά από το κάθε κομματικό επιτελείο.

5. Όποιος δεν είναι μαζί μας, είναι εναντίον μας

Με τόσα διλήμματα, γεμίσαμε “ανάδελφα” κόμματα και δήθεν μονόδρομους. Όλοι ξέρουν ότι σε αυτό το κατακερματισμένο πολιτικό σκηνικό οι συνεργασίες είναι αναπόφευκτες. Όλοι υποτίθεται ότι τις θέλουν, απευθύνουν δραματικές εκκλήσεις και ευρείες προσκλήσεις – αλλά με τους όρους τους και μόνο. Οι «κόκκινες γραμμές» δημιουργούν τόσο ασφυκτικές περιχαρακώσεις, που η ρητορική περί συνεργασιών καταντά κενό γράμμα, με όμορους πολιτικούς χώρους να αναλώνονται σε μεταξύ τους πόλεμο: πάρτε για παράδειγμα το ΚΚΕ, που έχει βαλθεί να εξισώσει τον ΣΥΡΙΖΑ με την κυβέρνηση. Λαϊκές συμμαχίες, ευρείες συσπειρώσεις, τρίτοι πόλοι, μεγάλες δημοκρατικές παρατάξεις κι άλλες τόσες “ενωτικές” προτάσεις ποτέ δεν ευοδώνονται, για να μη χάσει κανείς αρχηγίσκος την καρέκλα του αφεντικού στο μικρό και θλιβερό του μαγαζάκι.

Ευτυχώς, δεν ψηφίζουμε (ακόμη) για κυβέρνηση.