Τα «άγνωστα» αποτυχημένα πραξικοπήματα

Η ιστορία έχει δείξει ότι δεν είναι εύκολο να πετύχει ένα πραξικόπημα – πόσο μάλλον όταν έχει «διαλαληθεί» παντού. Το thefrog.gr θυμάται τρία, άγνωστα στους περισσότερους, αποτυχημένα στρατιωτικά κινήματα του 20ού αιώνα.

Μέσα σε λίγες ώρες, το βράδυ της Τετάρτης, τα social media κατακλύστηκαν από την είδηση ότι η Κοινότητα Εφέδρων Ειδικών Δυνάμεων καλεί σε συγκέντρωση στο Σύνταγμα σήμερα το απόγευμα με αίτημα την παραίτηση της κυβέρνησης και τη συγκρότηση κυβέρνησης Εθνικής Ανάγκης υπό την Πρόεδρο του Αρείου Πάγου, με εγγυητή τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας.

Όσοι διάβασαν την είδηση ίσως θυμήθηκαν κάποιες εποχές περασμένες, όταν ο στρατός έπαιζε σημαντικό ρόλο στην πολιτική ζωή της Ελλάδας και μπορούσε να κινεί τα νήματα. Η σημερινή αναγγελία αυτής της συγκέντρωσης μπορεί να θυμίζει κάτι από στρατιωτικό κίνημα ή αλλιώς πραξικόπημα, αλλά η επίσημη ανακοίνωση και η διάδοσή του μέσω του διαδικτύου μόνο μυστικότητα (που συνήθως χαρακτηρίζει τα πραξικοπήματα) δεν προσδίδει στην όλη προσπάθεια ανατροπής της κυβέρνησης Σαμαρά από τους εφέδρους των ειδικών δυνάμεων.

Βέβαια, η ιστορία έχει δείξει ότι δεν είναι εύκολο να οργανωθεί ένα πραξικόπημα και μάλιστα να είναι και πετυχημένο. Πόσο μάλλον όταν έχει «διαλαληθεί» παντού. Το thefrog.gr κάνει μια μικρή ανασκόπηση στην ιστορία του νεότερου ελληνικού κράτους και θυμάται τρία, άγνωστα στους περισσότερους, αποτυχημένα στρατιωτικά κινήματα που πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα.

Κίνημα Πλαστήρα (1933)

Μετά την παραίτηση του Ελευθέριου Βενιζέλου το 1932, λόγω της αδυναμίας αντιμετώπισης της σφοδρής οικονομικής κρίσης, η μία κυβέρνηση διαδέχεται την άλλη και οι εκλογικές αναμετρήσεις το ίδιο. Ο Βενιζέλος έχει χάσει την εκλογική του δύναμη και οι αντιβενιζελικοί ανεβαίνουν. Έτσι, σε αυτό το ασταθές πολιτικό κλίμα, στις 5 Μαρτίου του 1933 γίνονται πάλι εκλογές που αναδεικνύουν πρώτο τον αντιβενιζελικό συνασπισμό «Ενωμένη Αντιπολίτευση» με επικεφαλής τον Παναγή Τσαλδάρη. Πριν ακόμα ανακοινωθούν τα αποτελέσματα, τα ξημερώματα της 6^ης Μαρτίου, ο  στρατιωτικός  Νικόλαος Πλαστήρας οργανώνει πραξικόπημα για να αποτρέψει την πολιτική αυτή αλλαγή, χωρίς όμως να συμμετέχει ο ίδιος ο Βενιζέλος.

Το πραξικόπημα απέτυχε παταγωδώς, καθώς η πλειοψηφία του λαού ήταν δυσαρεστημένη από την αδυναμία αντιμετώπισης της κρίσης από τους βενιζελικούς. Έτσι, το μόνο που κατάφερε ο Πλαστήρας ήταν να αναγκαστεί να αυτό-εξοριστεί, αλλά και να εξορίσουν τον Ελευθέριο Βενιζέλο ως ηθικό αυτουργό του κινήματος.

Κίνημα του ΙΔΕΑ (1951)

Το 1944 ιδρύεται στην Αθήνα ο Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών, γνωστότερος ως ΙΔΕΑ. Ήταν μια παραστρατιωτική οργάνωση που σκοπό είχε την επικράτηση των φιλοβασιλικών και αντικομμουνιστών αξιωματικών στον ελληνικό στρατό. Αποκορύφωμα της δράσης της ήταν το άγνωστο σε πολλούς, Κίνημα της 31^ης Μαΐου το 1951 το οποίο είχε στόχο να αποτραπεί η παραίτηση του αρχιστράτηγου Αλέξανδρου Παπάγου.

Ο ίδιος όμως ο Παπάγος έδωσε το καθοριστικό πλήγμα στο κίνημα, καταγγέλλοντας την αντιπειθαρχική αυτή δράση μερίδας του στρατού, που θα μπορούσε να αποδειχτεί επιζήμια για τις πολιτικές του φιλοδοξίες. Έτσι, κάλεσε τους κινηματίες να πειθαρχήσουν και να γυρίσουν στις μονάδες τους.

Αντικίνημα της 13^ης Δεκεμβρίου (1967)

Στις 21 Απριλίου του 1967 αξιωματικοί του στρατού υπό την ηγεσία του Γεώργιου Παπαδόπουλου κατέλαβαν την εξουσία με πραξικοπηματικό κίνημα, εγκαθιδρύοντας δικτατορικό καθεστώς, γνωστό ως Χούντα των Συνταγματαρχών. Με την επιβολή της δικτατορίας, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος Β’ παύει να έχει πλέον τον έλεγχο του στρατού και διαπραγματεύεται με τον Παπαδόπουλο πετυχαίνοντας να ορίσει πρωθυπουργό τον ανώτατο δικαστικό Κωνσταντίνο Κόλλια. Οι συνταγματάρχες άρχισαν να επεμβαίνουν στο στρατό, απομακρύνοντας τους «φιλοβασιλικούς». Αλλά δεν δίστασαν να αναμειχθούν ενεργά και στις υποθέσεις του κράτους. Οι ενέργειές τους αυτές έδειχναν ξεκάθαρα ότι δεν επρόκειτο για προσωρινό καθεστώς αλλά για μόνιμο.

Έτσι, με όσους αξιωματικούς φίλα προσκείμενους σε αυτόν είχαν απομείνει, ο βασιλιάς οργάνωσε αντικίνημα στις 13 Δεκεμβρίου του 1967 με σκοπό την ανατροπή της Χούντας. Το κίνημα όμως απέτυχε, αφού είχε χαθεί ο έλεγχος του στρατού από τα χέρια του Κωνσταντίνου και ο ίδιος τελικά κατέφυγε στη Ρώμη. Με την αποτυχία του αντικινήματος έρχεται, στην ουσία, το τέλος της Βασιλείας στην Ελλάδα και η παγίωση του καθεστώτος των Συνταγματαρχών.