Το συριακό πρόβλημα της Ευρώπης

Η πτώση του Άσαντ στη Συρία θα δημιουργήσει πολλά προβλήματα- τα περισσότερα στην Ευρώπη.

Ο Άσαντ είναι ένας ακόμη στυγνός δικτάτορας όπως οι περισσότεροι ηγέτες στην Μέση Ανατολή και όχι μόνο εκεί. Κυβερνά με ένα μίγμα φαταλιστικής ανοχής του λαού του, ένα πλέγμα άσκησης της εξουσίας και ελέγχου που φτάνει μέχρι το χωριουδάκι και την γειτονιά, που λέγεται Μπάαθ και αυτοαποκαλείται πολιτικό κόμμα, κληροδοτημένο από τον πατέρα του μαζί με τον φόβο της τιμωρίας κάθε αντιφρονούντα, αλλά κυβερνά επίσης για έναν ακόμη σπουδαίο λόγο.

Η συριακή κοινωνία απαρτίζεται από κοινωνικές ομάδες διαφόρων μεγεθών που δεν έχουν κανένα συνδετικό ιστό μεταξύ τους και διαφέρουν σε γλώσσα, θρησκεία, περιοχή, εθνικότητα και τρόπο ζωής.

Είναι το μωσαϊκό των εθνοτήτων, καμιά από τις οποίες δεν είναι μεγαλύτερη από το 15% του συνολικού πληθυσμού και η κάθε μία έχει εσωτερική μόνο πίστη, συνοχή και αφοσίωση. Υπάρχει καχυποψία σε κάθε μειονότητα για τις άλλες μειονότητες και παρ’ όλο που τα 2/3 του πληθυσμού μιλούν αραβικά και είναι Σουνίτες, διαφέρουν σε Βεδουίνους, χωρικούς, αστούς και άλλους, είναι ασύνδετοι μεταξύ τους και η κάθε ενότητα έχει τα δικά της αξιακά πρότυπα.

Το Μπάαθ και ο Άσαντ εγγυώνται ένα μίνιμουμ ειρηνικής διαβίωσης και κοινωνικής λειτουργίας, θρησκείας και διατήρησης ηθών και εθίμων, με αντάλλαγμα την υπακοή, στο μωσαϊκό αυτό εθνοτήτων που συνιστούν το κράτος της Συρίας και που χωρίς την άτεγκτη εξουσία του Μπάαθ θα είχαν αλληλοσφαγεί κατά το πρότυπο της Λιβύης μετά την ανατροπή του Καντάφι.

Ο στρατός και οι δυνάμεις ασφαλείας είναι αφοσιωμένες στο σύστημα διότι ξέρουν ότι η πτώση του συστήματος θα είχε τις ίδιες τραγικές συνέπειες για αυτούς που είχε η πτώση του Μπάαθ στο Ιράκ. Για αυτό μάχονται λυσσαλέα την ξενοκίνητη ανταρσία και ο Άσαντ δεν έχει πέσει με τόσα χρόνια εμφυλίου.

Όμως τώρα υπάρχει αλλαγή. Αυτό που άλλαξε είναι η συμμαχία Τουρκίας-Σαουδικής Αραβίας, οι οποίες άφησαν προσωρινά την αντιπαλότητα τους από τις γεωστρατηγικές τους βλέψεις για ηγεσία της Μέσης Ανατολής, για να κάνουν τακτική συμμαχία με σκοπό την ανατροπή του Άσαντ.

Η Τουρκία πού έχει τα μακρά σύνορα με την Συρία, έχει και εδαφικές βλέψεις. Θέλει να μονιμοποιήσει την κατακράτηση των υδάτων του Ευφράτη, πηγή ζωής και ανάπτυξης για την νοτιοανατολική Τουρκία, αλλά και να τιθασεύσει τους Σύρους Κούρδους που είναι το φυτώριο του κουρδικού αλυτρωτισμού στα εδάφη της.

Η Σαουδική Αραβία εντάσσει την ανατροπή του Άσαντ στην γεωστρατηγική της αντιπαλότητα με το Ιράν και για το λόγο αυτό μετρίασε την εναντίωση της στους Αδελφούς Μουσουλμάνους που είναι απαραίτητοι στην Τουρκία για να τους στείλει εναντίον του Άσαντ και του Μπάαθ.

Η Τουρκία δεν μπορεί να δράσει στην Συρία χωρίς αραβική νομιμοποίηση και αραβικά πετροδολάρια και η Σαουδική Αραβία χρειάζεται την Τουρκία ως δίαυλο ανδρών, επιμελητείας και κάποια στιγμή δράσης του τουρκικού στρατού.

Όμως η κοινή δράση Τουρκίας, Σαουδικής Αραβίας και Κατάρ εναντίον Άσαντ θα δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα από όσα θα λύσει. Οι τρεις χώρες υποστηρίζουν την συμμαχία Ζαΐς Αλ Φατάχ που είναι πολύ κοντά στην Αλ Καΐντα και αν νικήσει θα εγκαταστήσει ένα τύπο ισλαμικού κράτους. Αυτό δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό από τις άλλες πληθυσμιακές ενότητες και νέος εμφύλιος θα ξεσπάσει πέραν του γεγονότος ότι η οργάνωση αυτή έχει τόσο ακραίες θέσεις που θα γίνει εφαλτήριο Τζιχαντιστών που θα στραφούν ακόμη και εναντίον της Σαουδικής Αραβίας και της Τουρκίας στο μέλλον- παρ’ όλο που αυτές νομίζουν ότι θα το ελέγξουν.

Ακόμη και οι ΗΠΑ και το Ισραήλ αντιλαμβάνονται ότι η πτώση του Άσαντ θα εγκαταστήσει στην Συρία ακραίες δυνάμεις που θα είναι εκτός κάθε ελέγχου, και οι οποίες συνδυαζόμενες με το συναφές τους Ισλαμικό Κράτος θα δημιουργήσουν άλλη μία εστία τρομοκρατίας και πολιτικοστρατιωτικής αστάθειας στην ήδη φλεγόμενη Μέση Ανατολή.

Το Ισραήλ θεωρεί ότι η πτώση του Άσαντ θα του χαρίσει μόνιμα τα υψώματα του Γκολάν αλλά αντιλαμβάνεται ότι θα έχει ακόμη μία απειλή στα σύνορα του με την Συρία επί πλέον της απειλής που έχει στα σύνορα του με τον Λίβανο από την Χεζμπολά.

Οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν αυτή την εξέλιξη, προτιμούν επί του παρόντος την παραμονή του Άσαντ στην εξουσία αλλά δεν τάσσονται δυναμικά εναντίον αυτής της κίνησης.

Ο κύριος αποδέκτης όλων των ζημιών που θα προκύψουν αν το μόρφωμα αυτό ανατρέψει τον Άσαντ είναι η Ευρώπη η οποία επί του παρόντος αδρανεί.

Οι δολοφονίες τύπου Σαρλί Εμπντό θα είναι εβδομαδιαία συμβάντα. Ακόμη περισσότερο θα δημιουργηθεί ένα κύμα προσφύγων πολλαπλάσιο του παρόντος που η Τουρκία και ο Λίβανος θα διευκολύνουν στην έξοδο του προς την Ευρώπη, με πρώτο σταθμό την Ελλάδα. Το κύμα αυτό συνδυαζόμενο με το λιβυκό κύμα θα δοκιμάσει βίαια την κοινωνική συνοχή της Ελλάδας, της Ιταλίας και των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, κυρίως του Νότου.

Η χωρητικότητα της χώρας μας σε πρόσφυγες ήδη έχει φτάσει στα όρια και ο ιδεοκρατικός στρουθοκαμηλισμός της κυβέρνησης επωάζει πολιτικοκοινωνικές συνθήκες που θα είναι πρωτόγνωρες. Όμως και όλη η Ευρώπη κρύβεται από το πρόβλημα για να μην δυσαρεστήσει την Σαουδική Αραβία και το Κατάρ και στερηθεί των δολαρίων τους. Η μόνη λύση είναι η ειρήνευση αλλά αυτή η επιλογή ούτε καν εξετάζεται.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ένταση στην περιοχή θα αυξηθεί. Μόλις επέλθει η συμφωνία για τα πυρηνικά με το Ιράν, οι οικονομικά πλέον πολύ ισχυρότεροι Ιρανοί θα παίξουν ενεργότερο ρόλο στην Συρία, την Υεμένη και τον Λίβανο όπως ήδη έχουν κάνει στο Ιράκ. Η κατάσταση θα εκραγεί.

Τα δεκάδες εκατομμύρια αστέγων, πεινασμένων και απελπισμένων προσφύγων από την συνολικά φλεγόμενη Μέση Ανατολή προς τα που θα στραφούν τότε;

* Περισσότερα άρθρα στο www.kassandros.gr