Όταν πέφτουν τα «ιερά σύμβολα»

Οι εικόνες της αποκαθήλωσης του αγάλματος του Λένιν στο Κίεβο από οργισμένους διαδηλωτές έκαναν τον γύρο του κόσμου. Δεν είναι η πρώτη φορά που ένα μνημειώδες άγαλμα καταρρέει, συμβολίζοντας την οριστική ρήξη με το παρελθόν και την ανάγκη για αλλαγή.

«Ο Λένιν δεν υπάρχει πια στο Κίεβο» έγραψε στο Twitter ο γραμματέας του κόμματος της Ελευθερίας Αλεξάντρ Αρονέτς. Λίγες ώρες πριν, στο κέντρο του Κιέβου διαδηλωτές αποκαθήλωναν το άγαλμα του Λένιν, χτυπώντας το έπειτα συμβολικά με σφυριά και αξίνες. Η αντιπολίτευση δήλωσε ότι η πράξη αυτή έγινε από μεμονωμένη ομάδα διαδηλωτών.

Οι διαδηλωτές, υπέρμαχοι της κοινής πορείας της Ουκρανίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση και όχι με την Ρωσία, βρίσκονται από τον περασμένο μήνα στους δρόμους αντιδρώντας στην στροφή της κυβέρνησης του Βίκτορ Γιανούκοβιτς προς το Κρεμλίνο.

Δεν είναι, βέβαια, η πρώτη φορά που τέτοιες εικόνες κάνουν τον γύρο του κόσμου. Μερικά άλλοτε μνημειώδη αγάλματα δικτατόρων ή ηγετών αποκαθηλώθηκαν από το πλήθος όταν αυτοί κατέρρεαν από την εξουσία. Η πράξη «αποκαθήλωσης» στοχεύει συμβολικά να δείξει την πτώση του παλιού καθεστώς και την ανάδειξη καινούργιου, την αλλαγή των πραγμάτων με λίγα λόγια. Το άγαλμα του Λένιν σε κεντρικό σημείο της πόλης θύμιζε την κοινή πορεία και ιστορία της Ρωσίας με την Ουκρανία.

Το thefrog.gr θυμάται τρεις ακόμη τέτοιες αποκαθηλώσεις αγαλμάτων που έμειναν στην ιστορία.

Χαφέζ αλ-Άσαντ, Συρία

Τον περασμένο Μάρτιο και αρκετά χιλιόμετρα μακριά από την Ουκρανία ένα άλλο άγαλμα, του πατέρα του δικτάτορα της Συρίας, Μπασάρ αλ-Άσαντ αποκαθηλωνόταν από τους αντάρτες, στην πόλη Ράκα. Οι αντάρτες είχαν καταφέρει για πρώτη φορά να πάρουν τον έλεγχο ολόκληρης πόλης και να αιχμαλωτίσουν μάλιστα υψηλόβαθμους αξιωματούχους.

Οι αντικαθεστωτικοί έχουν τον έλεγχο διάφορων τμημάτων μεγάλων πόλεων όπως το Χαλέπι, η Χομς, η Ντέιρ ελ Ζουρ και η Δαμασκός. Οι αντάρτες που κατέκτησαν τη Ράκα επιτέθηκαν στον αγαλμάτινο Χαφέζ αλ-Άσαντ και τον κατεδάφισαν. Παρόλα αυτά, ο γιος του Μπασάρ βρίσκεται ακόμα στην εξουσία και η εμφύλια σύγκρουση στην Συρία συνεχίζεται.

Ιωσήφ Στάλιν, Γεωργία

Ο Ατσαλένιος Στάλιν αποκαθηλώθηκε νύχτα και μάλιστα όχι από το πλήθος, αλλά από τις ίδιες τις αρχές. Το άγαλμα του πρώην ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης, Ιωσήφ Στάλιν, ύψους 6 μέτρων, είχε ανεγερθεί την δεκαετία του 1950 στην κεντρική πλατεία της γενέτειράς του, Γκόρι. Ήταν τοποθετημένο σε μια μεγάλη μαρμάρινη βάση και το είχαν φιλοτεχνήσει οι Γεωργιανοί γλύπτες Νικανίτζε και Ματσαμπέλι.

Το άγαλμα όπως ήταν φυσικό δίχαζε για δεκαετίες και είχε γίνει απόπειρα αποκαθήλωσής του άλλες δύο φορές: το 1956 μετά τον θάνατο του Στάλιν, όταν γενικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος της ΕΣΣΔ ήταν ο Νικήτα Χρουστσόφ – όπου οι κάτοικοι της πόλης, τότε, το είχαν υπερασπιστεί με το αίμα τους- και το 1970. Τελικά, αποκαθηλώθηκε οριστικά το 2010 για να μεταφερθεί στο Μουσείο Στάλιν.

Σαντάμ Χουσεΐν, Ιράκ

Την οριστική κατάρρευση του καθεστώτος του Σαντάμ Χουσεΐν σηματοδότησε η αποκαθήλωση του τεράστιου αγάλματός του, που βρισκόταν στο κέντρο της πόλης της Βαγδάτης, τον Απρίλιο του 2003. Η εικόνα των Ιρακινών που χόρευαν πάνω στο πεσμένο άγαλμα του πρώην δικτάτορα ή το χτυπούσαν με τα παπούτσια τους -κίνηση μη σεβασμού στον Αραβικό κόσμο- έκανε τον γύρο του κόσμου.

Η πρώτη προσπάθεια είχε γίνει από πλήθος κόσμου που με σφυριά προσπαθούσε να καταστρέψει το άγαλμα. Τελικά, επιστρατεύθηκε τροχαλία που τοποθέτησαν τα αμερικανικά στρατεύματα. Το ύψους 6 μέτρων άγαλμα του Σαντάμ είχε ανεγερθεί στην καρδιά της ιρακινής πρωτεύουσας το 2001, αντικαθιστώντας οικοδόμημα που αποκαλούνταν Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη.