Οι πρόσφυγες και ο Ερντογάν

Το προσφυγικό είναι το μεγάλο πρόβλημα της Ευρώπης. Όμως η λύση του δεν βρίσκεται στην Ευρώπη αλλά στην Ασία. Πιο συγκεκριμένα, το κλειδί της λύσης είναι στην τσέπη του Προέδρου Ερντογάν.

O Ερντογάν είχε μέχρι τo 2011 πολύ καλές σχέσεις με τον Άσσαντ. Όταν η Αραβική Άνοιξη έφτασε στην Συρία και άρχισαν οι συγκρούσεις με το απολυταρχικό καθεστώς του Άσσάντ τότε αρχικά ο Ερντογάν συμβούλεψε τον Σύρο Πρόεδρο να κάνει δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις. Το προσφυγικό άρχισε τότε αλλά ο Ερντογάν κράτησε τους πρόσφυγες στην Τουρκία κοντά στα σύνορα με την Συρία.

Ο Ερντογάν άλλαξε γνώμη όταν διαπίστωσε την ισχύ της συριακής αντιπολίτευσης, την οποία αποφάσισε να προσεταιριστεί, καταγγέλλοντας τον Άσσαντ ως δικτάτορα.

Ο Ερντογάν πήγε πολύ πιό πέρα. Άφησε ελεύθερους τους Άραβες και άλλους Τζιχαντιστές να εισελθουν στην Συρία, οπλισμένοι μάλιστα από τους Σαουδάραβες οι οποίοι είχαν αναλάβει το κόστος στηριξης των ακραίων αυτών σουνιτικών ομάδων, που είχαν δεσμούς ακόμη και με την Άλ-Καΐντα και οι περισσότερες εντάχθηκαν κατόπιν στο Ισλαμικό Κράτος.

Ταυτόχρονα υπολόγιζε ότι οι πρόσφυγες πού επέτρεπε να παραμένουν στο έδαφος της Τουρκίας θα ήταν το μελλοντικό πολιτικό του στηριγμα στην μετά τον Άσσαντ Συρία.

Παράλληλα, είχε δύο ακόμη προτεραιότητες. Την απάλειψη του προβλήματος των Σύρων Κούρδων που ήταν το φυτώριο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε το ΡΚΚ και την δημιουργία ζώνης απαγόρευσης πτήσεων (της αεροπορίας του Άσσαντ) στα τουρκοσυριακά σύνορα βάθους 30 χιλιομέτρων. Εκεί σταδιακά θα εγκαθιστούσε τους πρόσφυγες διώχνοντας τους Σύρους Κούρδους και σχηματίζοντας ένα άτυπο κράτος όπως το ψευδοκράτος της Κύπρου το οποίο θα ήταν υπό την προστασία του και τον έλεγχο του.

Ταυτόχρονα έδωσε κάθε βοήθεια προς το Ισλαμικό Κράτος του οποίου η Τουρκία έγινε η βάση υποστηριξης. Απαγορεύοντας στους πρόσφυγες να φύγουν από την Τουρκία και χρηματοδοτώντας και στηρίζοντας ταυτόχρονα το Ισλαμικό Κράτος, ο Ερντογάν ήλπιζε ότι το ΝΑΤΟ και η Δύση θα συνεργάζονταν μαζί του για την ανατροπή του Άσσαντ και την δημιουργία ζώνης απαγόρευσης πτήσεων- ουσιαστικά θα τον έκανε επικυρίαρχο της Συρίας.

Όταν διαπίστωσε ότι ούτε το ΝΑΤΟ είχε πρόθεση να ανατρέψει τον Άσσαντ ούτε το Ισλαμικό Κράτος είχε την δύναμη να τον ανατρέψει, αποφάσισε να δείξει την δύναμη του στην Ευρώπη. Έπαψε να απαγορεύει την μετακίνηση των Σύρων προσφύγων από τα τουρκικά παράλια προς την Ευρώπη και άρχισε να δημιουργεί το πρόβλημα αρχικά στα ελληνικά νησιά, πράγμα που εξυπηρετούσε και τα σχέδια του γιά κυριαρχία στο Αιγαίο.

Οι ίδιες δυνάμεις ασφαλείας, Λιμενικό, Αστυνομία, ΜΙΤ, Νομαρχία, που δεν άφηναν τους πρόσφυγες να φύγουν από την Τουρκία άρχισαν τώρα να τους διευκολύνουν συμμετέχοντας και αυτές στο επικερδές επιχείρημα στο οποίο συμμετείχε μέχρι και ο Γάλλος επίτιμος πρόξενος στην Αλικαρνασσό.

Η στιγμή που επέλεξε να το κάνει ήταν καίρια. Μία νέα και άπειρη κυβέρνηση στην Ελλάδα άργησε να συνειδητοποιήσει το πρόβλημα κινούμενη μεταξύ άγνοιας, ιδεοκρατίας, διοικητικής ανικανότητας και φιλανθρωπίας. Ταυτόχρονα η ίδια κυβέρνηση διαπραγματευόμενη για την παραμονή της χώρας στο Ευρώ και στην Ευρώπη δεν είχε την δύναμη και το κύρος να απαιτήσει από την Ε.Ε. μέτρα και αρωγή. Αυτό έγινε ακόμη δυσκολότερο όταν διαπιστώθηκε η δυσανεξία για πρόσφυγες στην Βόρεια Ευρώπη.

Ο Ερντογάν πιστεύει ότι αν συνεχίσει να πιέζει με τους πρόσφυγες την Ευρώπη, το ΝΑΤΟ θα αναγκασθεί να ανατρέψει τον Άσσαντ γιά να λυθεί το πρόβλημα.

Ο πονηρός ελιγμός του Ερντογάν να στηρίζει το Ισλαμικό Κράτος από την μία πλευρά και να δίνει αεροπορικές βάσεις για τον βομβαρδισμό του Ισλαμικού Κράτους από την άλλη δεν πέρασε.

Ταυτόχρονα η Ρωσία άρχισε να κατεβάζει στρατό στην Συρία και να προτείνει στις ΗΠΑ κοινή δράση έναντι των Τζιχαντιστών και ουσιαστικά ανοχή ή/και στήριξη προς τον Άσσαντ. Επίκειται συμφωνία αμοιβαίας ανοχής και σιωπηλής συνεργασίας στην Συρία που θα δυσκολέψει ακόμη περισσότερο τον Ερντογάν.

Όλα δείχνουν ότι βρισκόμαστε μόνο στην αρχή του προβλήματος. Η συγκίνηση γιά τα πνιγμένα μωρά γρήγορα θα περάσει και η αδιαφορία θα κυριαρχήσει. Ο χειμώνας θα δυσκολέψει την θαλάσσια κίνηση των προσφύγων και το πρόβλημα θα γιγαντωθεί την άνοιξη.

Είναι καίριο να αδειάσουν τα νησιά από τους πρόσφυγες και να διεθνοποιηθεί το πρόβλημα. Η φύλαξη των ελληνικών/ευρωπαϊκών συνόρων με την Τουρκία πρέπει να γίνει κύριο θέμα μίας πολύ ενισχυμένης FRONTEX αλλά αυτό είναι δευτερεύον.

Το πρωτεύον είναι η Ευρώπη να χρησιμοποιήσει ένα μείγμα ισχυρής πολιτικής πίεσης προς την Τουρκία μαζί με οικονομική βοήθεια προς αυτήν. Από μόνη της η οικονομική βοήθεια θα κάνει τον Ερντογάν να στέλνει πρόσφυγες όποτε χρειάζεται χρήματα. Η Τουρκία δεν έχει καλό όνομα πλέον ούτε στις ΗΠΑ. Μία απειλή οικονομικών κυρώσεων τώρα που η Τουρκία είναι οικονομικά σε ύφεση θα λειτουργήσει αποτρεπτικά.

Το θέμα θα απασχολήσει την Ευρώπη για χρόνια. Μόνο η ειρήνευση της Συρίας μπορεί να το λύσει οριστικά αλλά αυτό δεν φαίνεται στον ορίζοντα. Μέχρι τότε με βοήθεια από την Ευρώπη οι πρόσφυγες πρέπει να μείνουν στην Τουρκία και στις Αραβικές χώρες.

Η Σαουδική Αραβία που είναι ο κύριος δημιουργός του προβλήματος της Συρίας πρέπει να επωμισθεί και το βάρος της λύσης του.

* Περισσότερα άρθρα στο www.kassandros.gr