Η δεύτερη αντιπαράθεση Αμερικής – Ρωσίας

Η πρώτη αντιπαράθεση έγινε στην Ουκρανία. Τα προσχήματα τηρήθηκαν. Οι Ουκρανοί που έδιωξαν τον Γιανούκοβιτς –τον οποίο τελικά είχαν εξαγοράσει οι Ρώσοι- έδρασαν “αυθορμήτως”. Επίσης “αυθορμήτως” οι ρωσόφιλες περιοχές της Ουκρανίας αποσχίσθηκαν από την χώρα και την κεντρική κυβέρνηση. Οι Ρώσοι με την συνήθη τους λεπτότητα κατέλαβαν την Κριμαία. Η ρήξη μεταξύ Μόσχας και Βερολίνου επετεύχθη με το χαμηλό κόστος μερικών χιλιάδων νεκρών, κυρίως αμάχων.

Η σύγκρουση αυτή γίνεται χωρίς μεγάλες μετακινήσεις και αντιπαραθέσεις αμερικανικών και ρωσικών στρατευμάτων, τα οποία πλησίασαν περισσότερο το ένα το άλλο, αλλά τα χώριζαν χώρες ή τουλάχιστον περιοχές μεγάλες σαν χώρες. Είναι χαρακτηριστικό της αμερικανικής αυτοσυγκράτησης ότι ο Πρόεδρος Ομπάμα αρνήθηκε να δώσει θανατηφόρο στρατιωτικό υλικό στους Ουκρανούς και περιορίστηκε στην χορηγία ασυρμάτων, στολών, στρατιωτικών γευμάτων και παρεμφερούς υλικού. Η σύγκρουση δι’ αντιπροσώπων κρατήθηκε στα όρια αυτά και σε καμία στιγμή δεν βρέθηκαν Αμερικανοί και Ρώσοι κατ’ ευθείαν αντιμέτωποι.

Η Συρία άρχισε με τον ίδιο τρόπο. Οι Ρώσοι σχεδίαζαν επί μήνες την επιστροφή τους εκεί και οι Αμερικανοί δεν έδειξαν να αιφνιδιάζονται.

Όμως μετά τα πράγματα άρχισαν να γίνονται πιο σύνθετα. Οι Ρώσοι άρχισαν μια επίθεση προς το Χαλέπι στο Βορρά για να σφραγίσουν τα σύνορα με την Τουρκία, λόγω και των σχέσεων της με το Ισλαμικό Κράτος και για να εξασφαλίσουν τα παράλια της Συρίας. Όμως εκεί δεν πολέμησαν με το Ισλαμικό Κράτος αλλά με την δυτικόφιλη εξέγερση εναντίον του Άσσαντ.

Αν οι Ρώσοι και ο Άσσαντ καταλάβουν την περιοχή του Χαλεπιού, οι δυνάμεις τους θα έχουν στέρεες βάσεις επιχειρήσεων και ο Άσσαντ θα ελέγχει σημαντικά μεγαλύτερο ποσοστό της χώρας.

Όσον αφορά στη σύγκρουση των Ρώσων με το Ισλαμικό Κράτος δεν έχουμε δει ακόμη εντυπωσιακά αποτελέσματα εκτός από την συστηματική καταστροφή των βάσεων εφοδιασμού του.

Όμως η Συρία δεν είναι Ουκρανία και υπάρχουν πάρα πολλοί παίκτες, έτσι που, ένα επεισόδιο μεταξύ αμερικανικών ή άλλων δυτικών δυνάμεων και Ρώσων να μπορεί να συμβεί ανεξέλεγκτα και με συνέπειες.

Οι Αμερικανοί συνεννοήθηκαν με τους Ρώσους για τον ορισμό ζωνών επιχειρήσεων, κυρίως αεροπορικών και αφαίρεσαν τους αντιαεροπορικούς πυραύλους Πάτριοτ από την Τουρκία ώστε αυτή να μην μπορεί να δημιουργήσει επεισόδιο καταρρίπτοντας ρωσικό Αεροσκάφος με αμερικανικό πύραυλο.

Το βασικό όμως ζήτημα του Ισλαμικού Κράτους παραμένει. Οι Ρώσοι δεν έχουν ακόμη συγκρουσθεί επί του εδάφους με αυτό κατά προτεραιότητα, οι Κούρδοι δεν θέλουν να επιχειρήσουν σε σουνιτικές περιοχές και ο Ιρακινός Στρατός είναι ανάξιος λόγου εκτός από τις σιϊτικές περιοχές που προστατεύονται από Ιρανό-Ιρακινές εθνοφυλακές.

Οι Ρώσοι με πολιτικό ελιγμό, έφεραν το θέμα στη νέα διαβούλευση που θα γίνει στη Βιέννη με οκτώ προτάσεις από τις οποίες δύο σημεία είναι ιδιαίτερα ενδιαφέροντα.

Το ένα είναι να κηρυχθεί το Ισλαμικό Κράτος τρομοκρατική οργάνωση. Αυτό δένει τα χέρια των οποιωνδήποτε υποστηρικτών του πού δεν μπορούν πλέον να το χρηματοδοτήσουν και να το στηρίξουν χωρίς μεγάλο πολιτικό κόστος . Θίγει ευθέως τις μυστικές πολιτικές της Σαουδικής Αραβίας και της Τουρκίας.

Η δεύτερη πρόταση αφορά το πολιτικό μέλλον της Συρίας. Θεωρητικά περιέχει όλες τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, όπως η σύνταξη νέου Συντάγματος στην οποία θα μετέχουν όλες οι πλευρές, δημοψήφισμα και ελεύθερες εκλογές- αλλά όλα αυτά θα υλοποιηθούν μετά σχεδόν δύο χρόνια.

Προβλέπει επίσης επιχειρήσεις εναντίον των τρομοκρατικών οργανώσεων ανεξάρτητα αν στο μεταξύ έχει επιτευχθεί κάποια εκεχειρία.

Η Συρία διαφέρει από την Ουκρανία στο ότι πολύ περισσότερες δυνάμεις με διαφορετικά συμφέροντα εμπλέκονται στην πρώτη. Οι Ιρανοί ουσιαστικά επιθυμούν έλεγχο της χώρας διά μέσου του σιϊτισμού. Οι Ρώσοι προτιμούν μία κοσμική χώρα την οποία θα ελέγχουν ευκολότερα.

Η Ουάσιγκτον επιθυμεί την παρουσία φιλοδυτικών δυνάμεων στην κυβέρνηση και αποχώρηση της δυναστείας Άσσαντ έστω και μετά από διαπραγματεύσεις. Πρόσφατα έστειλε επί του εδάφους ολιγάριθμους στρατιωτικούς ειδικών δυνάμεων, παρά την προηγούμενη αντίθετη δέσμευση του Προέδρου Ομπάμα.

Η Τουρκία έχει πάντα στα σχέδια της στρατιωτική εισβολή στην Συρία, λόγω του Κουρδικού και η Σαουδική Αραβία πλαγίως στηρίζει ακόμη το Ισλαμικό Κράτος. Αυτοί είναι οι κύριοι παίκτες υπάρχουν όμως και άλλοι, όπως για παράδειγμα η Χεζμπολά.

Μέσα σε όλη αυτή την κατάσταση όπου κοσμικές δυνάμεις εμπλέκονται με θρησκευτικές και από τις δύο πλευρές, ο έλεγχος των συγκρούσεων και η αποφυγή κατ’ ευθείαν αντιπαράθεσης Αμερικανών και Ρώσων είναι δυσκολότερος από ότι στην Ουκρανία.

Ταυτόχρονα τα διαφορετικά και πολυσχιδή συμφέροντα του κάθε διαπραγματευόμενου κάνουν την επίτευξη συμφωνίας δυσκολότερη και χρονοβόρα.

Η κατάσταση έτσι όπως έχει διαμορφωθεί ενέχει κινδύνους μεγαλύτερης άμεσης εμπλοκής Αμερικής – Ρωσίας διότι έχουν διαφέροντες στόχους. Οι Ρώσοι επιθυμούν να ξανανοίξουν την βάση τους στη Μεσόγειο και οι Αμερικανοί να έχουν επιρροή στα πολιτικά πράγματα της Συρίας. Αυτό αν δεν λυθεί θα έχει άγνωστες συνέπειες.

Αυτές πρέπει οπωσδήποτε να αποφευχθούν. Η σύγκλιση είναι απαραίτητη. Η μόνη λύση είναι μία αμερικανό-ρωσική συμφωνία που να μπορεί να γίνει αποδεκτή ή να επιβληθεί στους υπολοίπους. Αυτή τώρα ύστερα από τα γεγονότα στο Παρίσι πρέπει να είναι ευκολότερη. Παρ’ όλες όμως τις συζητήσεις και τάση για συμφωνία προς αυτό οι στόχοι διαφέρουν.

Αν όμως πετύχει αυτή η συμφωνία, οι υπόλοιποι θα χάσουν τότε μέρος των δικών τους γεωστρατηγικών σχεδίων για την Συρία. Πόσο αυτό είναι δυνατό να επιτευχθεί διπλωματικά, είναι ζητούμενο.

Ο δρόμος προς μία εκεχειρία που θα γίνει σεβαστή φαίνεται ακόμη μακρύς και δύσκολος παρ’ όλη την επικινδυνότητα της παρούσας κατάστασης και παρ’ όλο που το Ισλαμικό Κράτος έχει αρχίσει να δέχεται σημαντικές ήττες κυρίως από κοινή δράση Κούρδων Πεσμεργκά και αμερικανικής αεροπορίας. Οι Κούρδοι όμως έχουν χαράξει όρια στις περιοχές δράσης τους και δεν προτίθενται να επιτεθούν σε καθαρά σουνιτικές περιοχές.

Η κατάσταση στην Συρία είναι μεγαλύτερη απειλή για την παγκόσμια ειρήνη από αυτή της Ουκρανίας, όπως φάνηκε και από τις επιθέσεις Τζιχαντιστών στο Παρίσι.

Ευτυχώς έστω και αργά άρχισαν οι συνομιλίες με όλους τους εμπλεκόμενους. Το κεντρικό ζήτημα είναι αν όλοι τηρήσουν καί θα συμβάλλουν σε μια συμφωνία περιστολής του Ισλαμικού Κράτους. Ο δρόμος όμως θα είναι μακρύς.

* Περισσότερα άρθρα στο www.kassandros.gr