Mythbustin’ Frog: Η Kesha ΔΕΝ πουλάει πιο πολύ από τους Beatles

Ένα δημοσίευμα που κυκλοφορεί αυτές τις μέρες συγκρίνει τις πωλήσεις δίσκων του Elvis, των Beatles και άλλων θρύλων, με αυτές σύγχρονων pop αστεριών όπως η Rihanna και η Kesha.

Στο άρθρο αναφέρεται, για παράδειγμα, ότι οι Creed έχουν πουλήσει περισσότερους δίσκους στις ΗΠΑ από τον Jimi Hendrix και ότι το “Low” του Flo Rida έχει ίσες πωλήσεις με το “Hey Jude” των Beatles.

Δεν θα μπούμε καν στον κόπο να επιβεβαιώσουμε τα νούμερα, διότι δεν είναι αυτό το πρόβλημα. Ακόμη και αν οι αριθμοί ισχύουν, η σύγκριση καλλιτεχνών της δεκαετίας του ’60 με σημερινούς pop stars δεν έχει κανένα νόημα: μιλάμε για μία τελείως διαφορετική δισκογραφική αγορά σε έναν κόσμο που ούτε μπορούσαν να φανταστούν οι μουσικόφιλοι πενήντα χρόνια πριν. Με λίγα λόγια, η σύγκριση είναι απλά αβάσιμη. Ας δούμε γιατί.

Μία πολύ μεγαλύτερη αγορά

Ο πληθυσμός της Γης το 1965 μόλις που ξεπερνούσε τα 3,3 δισεκατομμύρια. Μάλιστα, τη δεκαετία του ’60 οι κάτοικοι της Βόρειας Αμερικής και της Ευρώπης -που αποτελούσαν το συντριπτικά μεγαλύτερο κομμάτι της τότε δισκογραφικής αγοράς- δεν έφταναν συνολικά ούτε το ένα δισεκατομμύριο. Από αυτούς πρέπει να αφαιρεθούν, φυσικά, όλοι οι πολίτες πίσω από το “Σιδηρούν Παραπέτασμα”, όπου η δυτική μουσική έφτανε πολύ δύσκολα.

Σήμερα, όχι μόνο έχει υπερδιπλασιαστεί ο πληθυσμός του πλανήτη, αλλά η συνολική άνοδος του βιοτικού επιπέδου σε συνδυασμό με τη φιλελευθεροποίηση πολλών καθεστώτων, την ευκολία και ποικιλία στις μεταφορές και τις επικοινωνίες, έχει οδηγήσει στο «άνοιγμα» τεράστιων αγορών όπως η Κίνα, η Ινδία και η Ρωσία.

Ακόμη και εντός του λεγόμενου ανεπτυγμένου κόσμου, οι δίσκοι αποτελούσαν μια μικρή πολυτέλεια τη δεκαετία του ’60. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ένα single 45 στροφών το 1962 κόστιζε περίπου ένα δολάριο. Σε τιμές του 2004, το ποσό αντιστοιχεί σε 5,60 δολάρια. Κάπου εκεί, γύρω στα 6 δολάρια, κυμαίνονται και σήμερα τα single (όχι τα ψηφιακά, φυσικά). Όμως, το κατά κεφαλήν εισόδημα στις ΗΠΑ έχει σχεδόν τριπλασιαστεί από το 1960 (σε σταθερές, όχι ονομαστικές τιμές). Με άλλα λόγια, ο μέσος Αμερικανός μπορεί σήμερα να αγοράσει τρεις φορές περισσότερους δίσκους από ό,τι την εποχή των Beatles.

Περισσότερα και πολύ πιο εύκολα προσβάσιμα μέσα

Όταν ο Elvis μεσουρανούσε, ο μόνος τρόπος να αποκτήσει κανείς τη μουσική του ήταν να αγοράσει τα singles των 45 στροφών και τα άλμπουμ των 33 στροφών – κάτι που όπως είδαμε απαιτούσε αρκετά χρήματα για την εποχή. Η αρκετά φθηνότερη κασέτα θα κατέκλυζε την αγορά αρκετά χρόνια αργότερα και το CD δεν υπήρχε ούτε στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας. Φυσικά, ο ακροατής θα έπρεπε να έχει το κατάλληλο πικάπ, που επίσης δεν βρισκόταν σε κάθε σπίτι στις αρχές της δεκαετίας του ’60.

Σήμερα, η Kesha και η Rihanna δεν ανησυχούν τόσο για τα CD, όσο για τις ψηφιακές τους πωλήσεις. Με ένα κλικ μπορεί κανείς να αγοράσει ολόκληρο τον δίσκο ή και ένα μόνο τραγούδι, σε τιμές που ξεκινούν κάτω από το ένα δολάριο. Η αγορά (και η ακρόαση) μπορεί να γίνει οπουδήποτε από υπολογιστή, tablet, smartphone, ακόμη και από  παιχνιδομηχανή. Το μόνο που απαιτείται είναι μία σύνδεση στο Internet – και ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν πρόσβαση στον on-line κόσμο σήμερα ξεπερνά το συνολικό πληθυσμό της Γης το 1960!

Αν ο Jimi έκανε promo στο YouTube;

Για να ενδιαφερθεί κάποιος να αγοράσει τη μουσική ενός καλλιτέχνη, πρέπει να έχει ακούσει ένα δείγμα. Στα 60s το marketing των τραγουδιστών και των συγκροτημάτων είχε μόλις αρχίσει να γίνεται σοβαρή υπόθεση. Τα μέσα όμως ήταν εξαιρετικά περιορισμένα. Οι έφηβοι στην Αγγλία, για παράδειγμα, μπορούσαν να ακούσουν τους Beatles στο ραδιόφωνο μόνο στις ελάχιστες ώρες που το κρατικό BBC αφιέρωνε στην τότε pop μουσική.

Η έλευση της τηλεόρασης βελτίωσε σημαντικά τα πράγματα: η κατάκτηση της Αμερικής από τα “Σκαθάρια” το 1964 οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην εμφάνισή τους στο περίφημο Ed Sullivan Show. Αλλά και πάλι, είναι σχεδόν αδύνατη η σύγκριση με τα σημερινά μέσα προβολής. Τα αμιγώς μουσικά τηλεοπτικά κανάλια είναι το λιγότερο: με ένα κλικ οποιοσδήποτε μπορεί να δει και να ακούσει όποιον καλλιτέχνη ή τραγουδιστή θέλει, για παράδειγμα στο YouTube. Υπάρχουν αμέτρητα ραδιόφωνα στα FM αλλά και online, ενώ δισεκατομμύρια χρήστες μοιράζονται τις αγαπημένες τους μουσικές στα social media.

Πέρα από τους παραπλανητικούς απόλυτους αριθμούς

Αν λάβουμε υπόψη τα παραπάνω, οι συγκρίσεις καθίστανται αυτόματα γελοίες. Οι Beatles, ο Elvis και ο Jimi Hendrix δεν μπορούν να κρίνονται με τα σημερινά δεδομένα. Κατάφεραν, όχι μόνο καλλιτεχνικά, αλλά και σε επίπεδο πωλήσεων, απίστευτα πράγματα σε μια πολύ μικρότερη αγορά, με πολύ λιγότερα μέσα προβολής και ακρόασης, με ένα φτωχότερο και λιγότερο ενημερωμένο κοινό.

Δεν ξέρω, μπορεί ο Flo Rida και η Kesha σε 50 χρόνια να θεωρούνται τεράστιοι καλλιτέχνες. Αλλά όταν τους συγκρίνουμε με πραγματικούς θρύλους, καλό είναι να μη μένουμε σε παραπλανητικούς απόλυτους αριθμούς.