Η γκαρνταρόμπα των εκλογών

Published On 14 February 2014 | By Ροδιανός Αντωνακόπουλος | Ροδιανός Αντωνακόπουλος - PhilosoFrog

Μία εικόνα είναι 1000 λέξεις, λένε. Εγώ σκέπτομαι ότι, όταν απουσιάζουν οι «λέξεις» του λόγου μας, κλέβουμε εκείνες της εικόνας για να ακουστούμε. Μήπως, όμως, ειδικά στην επιλογή της ψήφου μας και όχι μόνο αυτής, θα έπρεπε να δίνουμε περισσότερη σημασία στις λέξεις που αρθρώνουν οι πολιτικοί μας και λιγότερο σε αυτές που αποπνέει η εμφάνιση τους;

Συχνά οι πολιτικοί τείνουν να προβάλλουν μια εικόνα αλλαγής. Κάπου-κάπου, παρατηρούμε κάποιες διστακτικές αλλά ειλικρινείς προσπάθειες, άλλωστε η αλλαγή είναι ασφυκτικά επιθυμητή από το μεγαλύτερο ποσοστό του κόσμου, όπως πάντα ήταν. Η ουσιαστική αλλαγή όμως είναι εκείνη η «αλλαγή» η οποία στέκεται στα λάθη του παρελθόντος και προσπαθεί να μην τα επαναλάβει. Είναι εκείνη που επιλέγει τη δύσκολη αλήθεια από το εύκολο ψέμα. Είναι εκείνη που διαφέρει από το στερεότυπο, όχι επειδή είναι αυτοσκοπός της αλλά γιατί το επιλέγει βάσει συγκεκριμένων λόγων. Γι’ αυτό και όταν η «αλλαγή» αυτή είναι απλά μια πρόχειρη προσπάθεια μέσω της εικόνας και των ευκαιριακών εντυπώσεων, δεν μπορεί παρά να προκαλέσει κατάθλιψη σε όλους μας, ιδίως στις μέρες μας.

Η οικονομική κρίση στην οποία βρίσκεται η χώρα, θα έπρεπε να στενεύει πολύ τα περιθώρια εκμετάλλευσης της «εικόνας» και να αναδεικνύει την ουσία. Δυστυχώς για άλλη μια φορά η θεωρία διαφέρει κατά πολύ από την πραγματικότητα. Ερχόμαστε πάλι αντιμέτωποι με κλασικές σκηνοθετημένες εμφανίσεις, όπως αυτή του πολιτικού που αρχικά εμφανίζεται σε κάποιον χώρο φορώντας το σακάκι και την γραβάτα και πριν την ομιλία του στο κοινό παρουσιάζεται χωρίς το σακάκι, με χαλαρή τη γραβάτα και με σηκωμένα τα μανίκια μέχρι τη μέση. Έχει ζεσταθεί από το πάθος που τον κυριεύει εκείνη τη στιγμή και θέλει επίσης να δηλώσει ότι είναι έτοιμος να «σηκώσει τα μανίκια» και να δουλέψει σκληρά. Παράλληλα είναι και χαλαρός, προσιτός, σε μια προσπάθεια να γίνει «ένα» με τον «απλό» κόσμο στο ακροατήριο. Υιοθετεί με λίγα λόγια, αυτό που λέμε «επιμελώς ατημέλητος». Είναι όμως τόσο πολυφορεμένη αυτή η  εικόνα πλέον που δεν μπορεί παρά να προκαλεί σε όλους μας γέλιο και πλήξη.

 ??????? ??????? ?. ????????

Αστεία επίσης είναι η αυστηρή και καθολική απαγόρευση της γραβάτας, πιθανότατα με το σκεπτικό ότι όταν όλοι οι υπόλοιποι την φοράνε, η απουσία της από το κοστούμι θα δίνει έναν αέρα επαναστάτη, εναλλακτικού ή και  λίγο νεωτεριστή. Η έλλειψή της σπάει το κατεστημένο και περιφρονεί τους άγραφους κανόνες. Αφαιρεί το κουμπωμένο, μέχρι επάνω, προσωπείο και χαρίζει μια εικόνα χαλαρότητας στον πολιτικό. Με αυτόν τον τρόπο, ο ίδιος, προβάλλει την ανατρεπτική του διάθεση. Σπάει το πρωτόκολλο και δηλώνει «διαφορετικός».

Αυτή η εκμετάλλευση της εικόνας όμως γίνεται χειρότερη όταν «επιβάλλεται» σε όλα τα στελέχη κάποιου κόμματος. Η δήθεν αυτή ανατροπή είναι δυστυχώς επιφανειακή και η σαθρότητά της καταλήγει να καλλιεργεί το ίδιο ακριβώς κατεστημένο με εκείνο που προσπαθεί να πολεμήσει. Εκεί που υποτίθεται ότι ανατρέπουν την έννοια της επιβολής μιας «στολής», δημιουργούν και επιβάλλουν μια «νέα στολή». Η αλλαγή με λίγα λόγια, περιορίζεται στην ασημαντότητα της γραβάτας. Το πρόβλημα γίνεται το ρούχο και όχι κάποια συγκεκριμένη νοοτροπία. Μέσα από αυτή την κυριάρχηση του συμβολισμού, δυστυχώς από μερίδα της Αριστεράς,  καταντά παρεξηγήσιμο να φοράς γραβάτα. Η ιδεολογία και ένα μαζικής επιλογής ένδυμα, γίνονται έννοιες αντίθετες και σχεδόν αυτόματα, αυτός που το φορά, αποκτά λαθραία την ταυτότητα του δεξιού.

syrizagravatesjpg

Η εικόνα πάντα παίζει ρόλο και επηρεάζει αλλά όλη αυτή η θεατρικότητα θα έπρεπε να είναι περιττή. Θετική εξέλιξη θα ήταν να την ξεπεράσουμε και να μην μας απασχολεί ιδιαιτέρως, ούτε εμάς αλλά ούτε και τον πολιτικό.

Στις κορυφαίες και συνεχώς επαναλαμβανόμενες εμφανίσεις ανήκει και αυτή του πολιτικού που επισκέπτεται στρατιωτική άσκηση ή εγκατάσταση και φοράει καπελάκι τύπου jockey και flight jacket. Άλλη κλασική «σπορ» εμφάνιση είναι αυτή με το τσακισμένο τζιν, σε κάποια οικογενειακή Κυριακάτικη βόλτα συνήθως. Εξίσου δημοφιλής είναι η εμφάνιση με το προστατευτικό κράνος εργοταξίου, πάντα με τη δικαιολογία του σεβασμού απέναντι στους κανόνες ασφαλείας, σε επιθεώρηση της εξέλιξης κάποιου έργου. Τετριμμένες εικόνες που μυρίζουν ναφθαλίνη. Στο πάνθεον των κλασικών εμφανίσεων που άφησαν εποχή, ανήκει εκείνη με το ζιβάγκο και το σακάκι του Ανδρέα Παπανδρέου, εικόνα άκρως ανατρεπτική για την εποχή της. Επίσης αυτή του Κωνσταντίνου Καραμανλή με άψογη αμφίεση παίκτη γκολφ, «εξωγήινο» θέαμα ακόμα και σήμερα για μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα των πέντε εκατομμυρίων η οποία διαθέτει μόνο ένα γήπεδο γκολφ.

Προκαλεί εντύπωση το ότι στην σημερινή εποχή, η ενδυματολογική επιλογή και η σημειολογία της στην προεκλογική και όχι μόνο περίοδο, έχει αναδειχτεί σε επιστήμη. Σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλού περισσότερο και αλλού λιγότερο, φαίνεται οι πολιτικοί και οι ψηφοφόροι να είναι ακόμα εγκλωβισμένοι στον όποιο συμβολισμό στερεότυπων εικόνων. Παράλληλα όμως είναι ξεκάθαρο ότι η εμφάνιση δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως πιστοποιητικό πολιτικών φρονημάτων. Ο ρόλος της και η σημασία της θα έπρεπε να περιορίζεται και από τις δυο μεριές και να γίνεται μια προσπάθεια να αναδεικνύεται η ουσία του περιεχομένου.

Like this Article? Share it!

About The Author

: Πτυχιούχος στην Περιβαλλοντολογία με ειδίκευση στην Διαχείριση Περιβάλλοντος και στην Διαχείριση Αποβλήτων από το Πανεπιστήμιο του Abertay Dundee της Σκωτίας. Εργάζεται και διαθέτει εμπειρία στον τομέα του περιβάλλοντος από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Έχει αρθρογραφήσει σε εξειδικευμένα περιβαλλοντικά και ενημερωτικά περιοδικά.