Εκατό γυναίκες δακρύζουν για τον ρατσισμό

Στο χώρο φωτογραφίας, τέχνης και πολιτισμού Metapolis (Αιόλου 48-50, Μοναστηράκι) φιλοξενείται η έκθεση φωτογραφίας των Γιατρών του Κόσμου, «100 tear drops for racism». Το φωτογραφικό project του Dimitris the Athens για το ρατσισμό συναντά την ανθρωπιστική δράση των Γιατρών του Κόσμου, μια δράση χωρίς διακρίσεις, που δηλώνει το παρών όπου υπάρχουν άνθρωποι.

Ανεβαίνοντας στον πρώτο όροφο του Metapolis, βρίσκεται κανείς ενώπιον 100 γυναικείων προσώπων που δακρύζουν για το ρατσισμό, για κάθε συμπεριφορά που καταπνίγει τη διαφορετικότητα. Μέσα από το φωτογραφικό φακό του Dimitris the Athens συναντά γυναίκες που μπορεί και να μην τις γνώριζε ποτέ διαφορετικά. Κάποιες είναι παντελώς άγνωστες, άλλες κάτι θυμίζουν και άλλες είναι ίσως αναγνωρίσιμες. Παρόλα αυτά βρίσκεται μπροστά σε μια οριακή στιγμή για εκείνες, τη στιγμή που δακρύζουν. Έτσι δύσκολα μπορεί κανείς να νιώσει ξένος ανάμεσα σ’ αυτά τα πρόσωπα. Έχει αποτυπωθεί ήδη ένα κομμάτι του εαυτού τους στο στιγμιότυπο της φωτογραφίας, κι αυτό δεν είναι ούτε η ομορφιά, ούτε η φήμη τους, αλλά μάλλον ένα συναίσθημα, στο οποίο γίνεται κανείς σχεδόν αυτόματα συμμέτοχος.

Και οι 100 γυναίκες δακρύζουν για το ρατσισμό. Παρόλα αυτά, σε ένα κοινό συναίσθημα, χωράνε δεκάδες διαφορετικότητες. Κοιτώντας τις λεζάντες χαρακτηρίζονται γυναίκες άνεργες, εργαζόμενες, φοιτήτριες, καθηγήτριες, ηθοποιοί, σκηνοθέτες, καλλιτέχνες, μετανάστριες. Κοιτώντας τα πρόσωπα αναγνωρίζονται γυναίκες με βλέμμα που δε διστάζει να κοιτάξει κατάματα το φακό και άλλες με βλέμμα σκυμμένο, με μάτια ορθάνοιχτα ή κλειστά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δε βλέπουν. Συναισθήματα οργής, παραίτησης, απόγνωσης, δυναμικότητας, αποφασιστικότητας ή συναισθήματα που δε βρίσκουν λέξεις, είναι αποτυπωμένα σ’ αυτά τα βλέμματα. Παρά τη διαφορετικότητά τους, οι 100 αυτές γυναίκες μοιράζονται το ίδιο δάκρυ για κάθε μορφή ρατσισμού, έμπρακτου ή έλλογου.

Το project του Dimitris the Athens ολοκληρώθηκε μέσα σε περίπου τρεις μήνες, με τη συμβολή άγνωστων μεταξύ τους γυναικών. Η επιλογή του γυναικείου φύλου από το φωτογράφο δεν ήταν τυχαία: «Επέλεξα τη γυναίκα, γιατί την εκτιμώ για την ευαισθησία της». Μιλώντας στο Βάτραχο, ο φωτογράφος παραδέχτηκε πως τόσο για τις γυναίκες, όσο και για τον ίδιο, αυτή η διαδικασία ήταν ψυχοφθόρα: «Ήταν δύσκολο να βρω το σημείο που πρέπει να σταματήσω». Σε μια απορία αν μια έκφραση του προσώπου μπορεί να αποτυπώσει 100% ένα συναίσθημα ή μια σκέψη, ο Dimitris the Athens απάντησε πως ούτε ο ίδιος είναι σίγουρος για κάτι τέτοιο: «Γενικότερα υπάρχει η άποψη ότι μια φωτογραφία είναι η οπτική του φωτογράφου, δεν είναι μια κοινή αλήθεια. Δεν ξέρω αν η στιγμή που επέλεξα ως φωτογράφος αντικατοπτρίζει πλήρως ένα συναίσθημα ή μια σκέψη. Προσαρμοζόμουν σίγουρα σε κάθε μια ξεχωριστά, αλλά η στιγμή του “κλικ” είναι η στιγμή του φωτογράφου. Είναι αυτό το εκατοστό του δευτερολέπτου, στο οποίο πρέπει να πεις τα πάντα».

Η δράση των Γιατρών του Κόσμου έλκυσε το ενδιαφέρον του φωτογράφου και ο ίδιος μάλιστα μας καλεί να περάσουμε όλοι μια βόλτα από τα πολυιατρεία στην Κουμουνδούρου και «θα καταλάβουμε τι σημαίνει δράμα», βλέποντας τους ανθρώπους που περιμένουν για μια ελάχιστη βοήθεια. Μιλώντας με το Γιάννη Γιαννακόπουλο, μέλος και εθελοντή των Γιατρών του Κόσμου, επιβεβαιώθηκε ότι η συνάντησή τους ήταν γρήγορη και δεν στόχευε στη δημιουργία εντυπώσεων: «Ο Δημήτρης είχε την ιδέα με θέμα τη γυναίκα και το ρατσισμό, με την ευρεία έννοια. Οι Γιατροί του Κόσμου είναι ανοιχτοί σε προτάσεις: ανοίγουν την πόρτα σε οποιονδήποτε εθελοντή θέλει να μπει».

Ο κ. Γιαννακόπουλος επιβεβαιώνει επίσης και τη δυσκολία του εθελοντισμού, ο οποίος πλέον θέλει πείσμα στην Ελλάδα. Παρόλα αυτά υπάρχουν τρόποι, από το σημαντικότερο ως το φαινομενικά πιο ασήμαντο, για να βοηθήσει κανείς στην προσπάθεια των Γιατρών του Κόσμου: «Οι Γιατροί του Κόσμου είναι μια ιατρική οργάνωση. Η ζήτηση σε γιατρούς και νοσηλευτές είναι μεγάλη. Σίγουρα δε μπορούν να αποκαταστήσουν μια τεράστια κρατική δομή που είναι απαραίτητη για παιδιά, άτομα τρίτης ηλικίας και έγκυες γυναίκες, αλλά κάνουν μια μεγάλη προσπάθεια να “μπαλώνουν τρύπες” και, κυρίως, να καταγγέλλουν γεγονότα που πρέπει να σταματήσουν να υφίστανται. Υπάρχουν βέβαια κι άλλοι τομείς στους οποίους μπορεί να βοηθήσει ο κόσμος, όπως η επικοινωνία, η μετάφραση και διόρθωση ενός κειμένου: πράγματα μικρά και όμως πολύ χρήσιμα. Η βοήθεια μπορεί να είναι και υλική βέβαια, αν και η αλήθεια είναι πως, όταν κάποιος έρχεται στο ιατρείο, δεν έρχεται μόνο για τα φάρμακα. Υπάρχουν κι άλλα προβλήματα, όπως ο υποσιτισμός. Έτσι, μπορεί κάποιος να φέρει ένα κουτί μακαρόνια, ένα κουτί ασπιρίνες ή πιο εξειδικευμένα φάρμακα».

Μιλώντας περισσότερο για την οργάνωση και τη δράση των Γιατρών του Κόσμου, γίνεται κατανοητό πως τα πράγματα έχουν αλλάξει σημαντικά τα τελευταία πέντε χρόνια: «Τα πρώτα 20 χρόνια οι Γιατροί του Κόσμου είχαν όλο τον κόσμο ως πεδίο δράσης. Πλέον περιοριζόμαστε στην Ελλάδα. Πριν πέντε χρόνια θα είχαμε συγκεντρώσει δέκα νταλίκες και θα ήμαστε ήδη στη Γάζα. Επιπλέον η κρίση είναι πολύ μεγάλη ώστε ο κόσμος να μπορούσε να βοηθήσει όσο θα ήθελε. Έτσι έχουμε ρίξει το βάρος και τις δυνάμεις μας στην Ελλάδα. Υπάρχει δράση και στο εξωτερικό, όπως στην Ουγκάντα, αλλά δεν είναι όπως τη γνωρίζαμε πριν λίγα χρόνια».

Παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, οι Γιατροί του Κόσμου εξακολουθούν να παλεύουν με κάθε δύναμη για την ανεξαρτησία της οργάνωσης σε κάθε επίπεδο: «Είναι μεγάλος αγώνας να αποκρούεις τις προκλήσεις και τις “Σειρήνες”. Τους κανόνες τους θέτει η οργάνωση και όχι ο φορέας χρηματοδότησης ενός προγράμματος. Ξέρουμε για ποιο λόγο κάνουν ό,τι κάνουν οι φορείς. Σκεφτόμαστε όμως περισσότερο τα παιδιά που θα πάρουν το εμβόλιο, κι αυτό μας χαροποιεί. Σήμερα μάθαμε ότι στο μικρό ιατρείο που φτιάξαμε στην Ουγκάντα, γεννήθηκε το πρώτο μας παιδί, ασφαλές. Αυτό για να γίνει χρειάστηκε πολύς κόπος και χρηματοδοτήσεις. Το θέμα όμως είναι οι προτεραιότητες. Για εμάς προτεραιότητα είναι η οργάνωση και όχι η χρηματοδότηση. Οι “Σειρήνες” είναι δυνατές, είτε από κρατικούς φορείς είτε από μεγάλα ιδρύματα. Πρέπει όμως να μπει ένα ερωτηματικό, ακόμα και σε προσωπικό επίπεδο: “Τι κάνω εγώ γι’ αυτό και πώς στηρίζω τα ιδεώδη μου;”. Αυτό είναι το πρώτο βήμα για να συνεχίσεις να κρατάς ψηλά τη σημαία του εθελοντισμού. Υπάρχει μεγάλος αγώνας γενικά να φτάσει αυτό που θέλουμε σε μια περιοχή με αξιοπρέπεια (και η αποστολή εκ μέρους μας είναι ένα πολύ μικρό κομμάτι της διαδικασίας μέχρι να φτάσει)».

Η έκθεση θα βρίσκεται στο χώρο Metapolis μέχρι τις 27 Σεπτεμβρίου 2014. Περισσότερες πληροφορίες για την έκθεση, μπορείτε να βρείτε εδώ ενώ περισσότερα για τους Γιατρούς του Κόσμου και τη δράση τους μπορείτε να αναζητήσετε στην ιστοσελίδα τους.

Όπως και να’ χει, μετά τον απογευματινό καφέ σας, περάστε μια βόλτα από τον πρώτο όροφο της Αιόλου 48-50. Ερεθίσματα τέτοιου είδους σήμερα είναι κάτι παραπάνω από ευπρόσδεκτα και αναγκαία. Όπως είπε και ο Γιάννης Γιαννακόπουλος, «στην έκθεση μπορεί να πρωταγωνιστεί η γυναίκα, αλλά είναι η γυναίκα που είναι δίπλα μας».