«Κομπλεξικό»: ένα ευφυέστατο, καυστικότατο και άκρως σουρεάλ λεξικό από τον Αχιλλέα ΙΙΙ

Θα ξεκινήσω γράφοντας πως αυτήν τη συνέντευξη την απόλαυσα με την ψυχή μου. Βρεθήκαμε με τον Αχιλλέα ΙΙΙ στο Μαύρο Γάτο να μιλήσουμε για την κυκλοφορία του νέου του βιβλίου με τίτλο «Κομπλεξικό» – ένα λεξικό αποφασισμένο να βγάλει στη φόρα όλα τα κοινωνικά, πολιτικά, ιστορικά και συναισθηματικά μας κόμπλεξ, εξάπτοντας τη φαντασία και επικαλούμενο ενίοτε σουρεαλιστικές καταστάσεις που κατά βάθος λίγο απέχουν από την πραγματικότητα.

Λέξεις όπως:

αεισιχτιρηνιστής: καλόβολος άνθρωπος ο οποίος, αν και διακατέχεται από ισχυρά και ειλικρινώς φιλειρηνικά αισθήματα, όταν η υπομονή του εξαντληθεί, πραγματοποιεί ένα βίαιο ξέσπασμα διεκδικώντας τα δικαιώματά του – προς έκπληξη αυτών που είχαν συνηθίσει να τον εκμεταλλεύονται

γωριλά (ΓΩΡΛ): μεγαλόσωμος και τριχωτός ωτορινολαρυγγολόγος

ηγεμονόπανο: κομμάτι υφάσματος στο οποίο εμφανίζεται το σύμβολο της εξουσίας ενός ηγέτη μοναρχικού καθεστώτος (αποκαλείται και σημαία),

κουτοπία: κλειστή κοινωνία στην οποία οι ευφυείς δεν έχουν καμία ελπίδα να επιβιώσουν ή να διαφυλάξουν την ψυχική τους υγεία.

λυπητερόκ: μουσικό ιδίωμα που χαρακτηρίζεται από χιλιοπαιγμένα ακόρντα και στίχους, οι οποίοι αν και προσπαθούν να δείχνουν θλιμμένοι, στην πραγματικότητα είναι απλώς θλιβεροί.

ξεφτιλεκοντρόλ: συσκευή με μπαταρίες που χρησιμοποιείται για την εξ αποστάσεως αλλαγή τηλεοπτικών σταθμών, στο πλαίσιο μάταιης προσπάθειας να εντοπιστεί εκείνο το πρόγραμμα που υποτιμά λιγότερο τη νοημοσύνη του τηλεθεατή

σιγουρούνι: ανάγωγος άνθρωπος με τεράστια αυτοπεποίθηση

τσιριχτάρι: κομμάτι υφάσματος που χρησιμοποιείται για την προστασία του καναπέ από τη σκόνη και του λεκέδες. Η απουσία του προκαλεί γκρίνια υπερηχητικού επιπέδου από την κυρία του σπιτιού

φαφούτι: έγχορδο μουσικό όργανο χωρίς χορδές

…είναι μόνο μερικά από τα λήμματα του «Κομπλεξικού», το οποίο στο σύνολό του περιλαμβάνει πάνω από 1.200.

Πριν καλά καλά κάτσουμε, πριν έρθει ο καφές μας, πριν καν ανοίξω το μαγνητόφωνό μου (!) έχουμε ξεκινήσει με τον Αχιλλέα να ξεδιπλώνουμε την ιστορία πίσω από τη συγγραφή και την κυκλοφορία αυτού του παράδοξου λεξικού και μιάμιση ώρα μετά την είχαμε σχεδόν ολοκληρώσει – αν και δεν είμαι σίγουρη τι θα γινόταν αν δεν είχαμε και οι δυο άλλες υποχρεώσεις.

Πώς γεννιούνται λοιπόν αυτές οι λέξεις; Πότε ξεκίνησε η εμμονή της σύνθεσης και ερμηνείας αυτής της σειράς «κόμπων»;

«Καλώς ή κακώς, έτσι σκέφτομαι. Αν ποτέ σταματώ να σκέφτομαι ή να γράφω έτσι, σταματώ να σκέφτομαι γενικά. Όταν όμως μπαίνεις στο mode της συγκεκριμένης διαδικασίας, όλα επιταχύνονται, είναι σα να κυλά μια ειδική ουσία μέσα μου που διαστρέφει, ανασκευάζει, αποδομεί, δομεί ξανά – και κάπως έτσι προκύπτει το τελικό αποτέλεσμα.»

Σίγουρα ακούγεται διασκεδαστικό, να μπορούν όλες οι λέξεις να μετατραπούν σε ένα τόσο σύντομο, ευφυές και συμπυκνωμένο σχόλιο, αλλά η αλήθεια είναι πως δεν είναι πάντα – το λες και εμμονή: «Είναι διασκεδαστικό, απλά όταν το κάνεις συστηματικά μπορεί να γίνει πρόβλημα. Αρχικά, μπορεί να είναι πρόβλημα για τους γύρω σου. Αρχίζεις να γίνεσαι έως και αντικοινωνικός, ή ένας τύπος ενοχλητικός που πετάει πράγματα που και έχουν και δεν έχουν σχέση με αυτό που συζητείται».

Ανατρέχοντας στην πρώτη καταγραφή «κόμπου», αυτή υπολογίζεται στο 2010, μπροστά από το πρώην Floral των Εξαρχείων, σε ένα ταπεινό σημειωματάριο – δώρο εκ Παρισίων. Τέσσερα χρόνια αργότερα η καταγραφή έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και ο Αχιλλέας είναι αποφασισμένος να κυκλοφορήσει το πλέον «Κομπλεξικό».

«Παραδόξως δεν ξεκίνησα να το στέλνω σε πολλούς εκδοτικούς οίκους που πίστευα οτι θα ενδιαφερθούν, όπως συνηθίζεται. Το έστειλα σε έναν άνθρωπο, στον Περικλή Δουβίτσα από τις εκδόσεις Νεφέλη. Μετά είχαμε κάτι εκλογές, κάτι ψηφίσματα και διάφορα άλλα προβλήματα για την αγορά του βιβλίου. Έτσι ξεκινήσαμε να μιλάμε για την έκδοση του βιβλίου μέσω μιας πλατφόρμας, τη Fairead, η οποία προσφέρει υπηρεσίες στους συγγραφείς από την αρχή μέχρι το τέλος για την έκδοση του βιβλίου τους. Έτσι κυκλοφόρησε το βιβλίο το 2016 με δικές μου ενέργειες σε μεγάλο βαθμό και με βοήθεια των ανθρώπων από τις εκδόσεις Νεφέλη στην επιμέλεια και το στήσιμο, και φίλων, όπως του Δημήτρη Μάνου, που έφτιαξε το εξώφυλλο, ο οποίος είναι εξαιρετικός ζωγράφος και φίλος μου από το νηπιαγωγείο, και του Μάριου Γαμπιεράκη, ο οποίος έφτιαξε την τελική μακέτα».

Έτσι το «Κομπλεξικό», αυτό το «αυθαίρετο, αυθόρμητο, προσβλητικό και ατελές λεξικό κόμπων», κυκλοφορεί μέσω αυτής της πλατφόρμας με την ετικέτα «τα συρτάρταρα»: «Το όνομα το διάλεξα εγώ. Είναι μια λέξη που είχα φτιάξει και αποτελούσε τον τίτλο μιας συλλογής με ιστορίες που είχα κυκλοφορήσει παλιότερα σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων. Είπα λοιπόν να τα συνδέσω. Κι εδώ που τα λέμε έχει κάποια σχέση με τις διαδικασίες που μεσολαβούν από τη συγγραφή ως την έκδοση του βιβλίου, ή αλλιώς από τα συρτάρια ως τα τάρταρα όπου μπορεί να καταλήξει».

Άραγε υπήρξε κάποια στιγμή που σκέφτηκε να μείνει το «Κομπλεξικό» στα συρτάρια; «Όχι, ποτέ. Είχα αποφασίσει να βγει αυτό το βιβλίο. Κάποια στιγμή είχα φτάσει στα 700 λήμματα και ήθελα να τα μειώσω, να τα κάνω 666, αλλά μπήκα τόσο μέσα σε αυτό που προέκυψαν άλλα τόσα. Όσο το δούλευα, περισσότερο πωρώθηκα παρά λιγοψύχησα.»

«Ο κόσμος διαβάζει λίγα βιβλία και αγοράζει ακόμα λιγότερα. Καμιά φορά όμως είναι και λόγος για να επιμείνεις. Δεν είναι θέμα αισιοδοξίας και “αγάπης παντού”, είναι περισσότερο μια δημιουργική λύσσα».

Καταγράφοντας τους στόχους της κυκλοφορίας αυτής, πέραν της φιλοδοξίας του Αχιλλέα να γίνει πλούσιος και διάσημος, ο ίδιος αναφέρει: «Σημαντικό ρόλο έπαιξε το χιούμορ, οπωσδήποτε. Ήταν διασκεδαστικό και για μένα να φτιάχνω αυτές τις λέξεις. Εάν λοιπόν έχεις την ευκαιρία να το κάνεις αυτό, έχεις και την ευκαιρία να σχολιάσεις, να καυτηριάσεις, να χλευάσεις, άλλοτε με καλή διάθεση κι άλλοτε όχι. Ήθελα να είμαι προσεκτικός όμως με το τι προσωπικά κόμπλεξ αφήνω να περάσουν σε αυτό, για τις σχέσεις των ανθρώπων, την πολιτική, την ιστορία, τη μουσική. Είναι αρκετά ανοιχτό στα θέματα τα οποία προσεγγίζει και αυτός ήταν επίσης ένας από τους στόχους, να συλλέγει στοιχεία από οτιδήποτε με έχει απασχολήσει και με περιβάλλει. Στην αρχή με είχε απασχολήσει αν ενδιαφέρει κανέναν αυτή η ιστορία. Ακούγοντας όμως ανθρώπους να γελάνε, πήρα θάρρος και σκέφτηκα οτι κι άλλοι παράξενοι θα ενδιαφερθούν για αυτό».

Παίρνοντας την τελευταία φράση ως κοπλιμέντο, τον ρώτησα αν θα μπορούσα κι εγώ, ή οποιοσδήποτε, να συνεισφέρει λήμματα σε αυτό το λεξικό. «Δύσκολα θα γινόταν αυτό. Όχι, δε θα το δεχόμουν. Είναι εγωιστικό αυτό που λέω ίσως, αλλά είναι αρκετά προσωπικός ο τρόπος που έχουν επιλεγεί και ερμηνευθεί όλες αυτές οι λέξεις. Εξάλλου προτιμώ τα λεξικά όπως του Ηλία Πετρόπουλου ή του Νίκου Πλατή, που είναι εντελώς προσωπικά και δεν έχουν καμία υποχρέωση απέναντι στην επιστήμη. Δεν ήθελα να υπάρχει ακαδημαϊσμός ή φόρμα».

Παράλληλα ο Αχιλλέας παίζει μπάσο, τραγουδά και γράφει μουσική παρέα με τους Bog Art, οι οποίοι ξεκίνησαν το 2003 να παίζουν το γνωστό container rock – μιας και κάναν πρόβες σε ένα container στα Λιόσια – και ήδη έχουν κυκλοφορήσει δύο albums. Μαζί με τον Αχιλλέα είναι πλέον οι Μάριος Γαμπιεράκης (τύμπανα), o Πάνος Τρικάτσουλας (κιθάρα) και ο Θέμης Βασιλείου (κιθάρα).

Μουσική ή λήμματα λοιπόν; «Κάθε ένας μας αποτελείται από διαφορετικούς ανθρώπους. Κάθε ένας έχει την ευκαιρία να εκφραστεί ανάλογα με τα μέσα και ποιον έχει απέναντί του. Έτσι ένα κομμάτι μου βρίσκει διέξοδο μέσα από τη μοναχική ενασχόληση της συγγραφής και ένα άλλο εκφράζεται μέσω της μουσικής, η οποία είναι συνήθως πιο πρωτόγονη. Εκεί εκφράζω ό,τι δε μπορώ να εκφράσω με τη συγγραφή».

Το Κομπλεξικό λοιπόν είναι ήδη διαθέσιμο στα πιο γνωστά, ή ακόμα και άγνωστα, βιβλιοπωλεία, ενώ σε κάποια από αυτά ενδεχομένως να πετύχετε και κάποια από τις γνωστές «βιβλιοαπουσιάσεις»: «Ο σατανικός αδερφός της βιβλιοπαρουσίασης. Καταρχάς δεν καλείς κανέναν να μιλήσει για το βιβλίο σου. Καλό είναι να προωθείς το βιβλίο σου. Το κομμάτι όμως της βιβλιοπαρουσίασης καταντά έως και απωθητικό. Πρέπει ο συγγραφέας ή ο εκδοτικός οίκος να βρει κάποιους ανθρώπους, οι οποίοι ως αγγαρεία θα μιλήσουν για το βιβλίο σου, ή θα το κάνουν και με χαρά ενδεχομένως, αλλά αυτό είναι και λίγο άχαρο. Είναι λίγο ασαφές το τι μπορεί ή τι πρέπει να πει ο καθένας. Στην πορεία μπορεί ο συγγραφέας να συνειδητοποιήσει οτι έκανε λάθος επιλογή και οτι αυτός που κάλεσε έχει αρχίσει και μιλά για τον εαυτό του εδώ και ώρα ή περιγράφει το περιεχόμενο ενός άλλου βιβλίου, γιατί δεν το έχει διαβάσει καν».

Έτσι προέκυψαν λοιπόν οι βιβλιοαπουσιάσεις του Αχιλλέα ΙΙΙ με το Θέμη Βασιλείου, έναν από τους δυο κιθαρίστες των Bog Art, κατά τις οποίες ο μεν διαλέγει έναν αριθμό από λήμματα και ο δε συνθέτει για αυτά μουσική – μικρές μουσικές συνθέσεις, σα σοκολατάκια, που μάλιστα έχουν σκοπό να ηχογραφήσουν μαζί με αποσπάσματα από το βιβλίο.

Προσωπική συμβουλή: σκεφτείτε τον πιο περίεργο (βλ. weirdo) φίλο σας και κάντε του δώρο το Κομπλεξικό. Θα το εκτιμήσει.

Για επόμενες βιβλιοαπουσιάσεις, επανεκδόσεις, κ.ο.κ, ακολουθήστε τη σελίδα του «Κομπλεξικού» στο Facebook!

* Φωτογραφίες: John D. Karnessiotis