Το ευρωπαϊκό διακύβευμα ΙΙ

Ο αρνητικός μετασχηματισμός της ευρωπαϊκής ιδέας και κατά συνέπεια της άποψης των Ευρωπαίων για την Ενωμένη Ευρώπη δεν έγινε σε μια νύχτα, αλλά πρόσφατα επιταχύνθηκε.

Ενώ ο ορατός λόγος είναι οι πρόσφατες ελληνικές διαπραγματεύσεις με τις18 χώρες της Ευρωζώνης, άλλα υπόγεια ρεύματα απειλούν την ευρωπαϊκή συνοχή περισσότερο από την Ελλάδα. Η ευρωπαϊκή συνοχή απειλείται και από το εσωτερικό και από το εξωτερικό.

Οι εσωτερικές απειλές είναι αρκετές αλλά η πρώτη είναι το ίδιο το Ευρώ. Ο Πρόεδρος Μιτεράν είχε ζητήσει από τον Καγκελάριο Κολ κοινή νομοσματική και οικονομική πολιτική. Οι Γερμανοί δέχθηκαν το κοινό νόμισμα το οποίο επειδή ήταν λίγο πιo αδύνατο από το μάρκο εξυπηρετεί θαυμάσια την εξαγωγική τους δραστηριότητα πού είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της γερμανικής πολιτικής.

Η κοινή οικονομική πολιτική τα χρόνια από το 1990 έως το 2007 δεν προωθήθηκε προς το συμφέρον των Γερμανών κατά την άποψη τους, διότι ακόμη τότε το κάθε ευρωπαϊκό κράτος ήθελε να κάνει την δική του οικονομική μικροπολιτική και διότι Γαλλία και Γερμανία τότε δεν δίστασαν να παραβούν τους δημοσιονομικούς κανόνες που οι ίδιες είχαν θεσπίσει.

Μετά την κρίση του 2008, η μη θέσπιση κοινής οικονομικής πολιτικής είναι απλά μιά βολική γερμανική δικαιολογία για να μην αμοιβαιοποιηθούν τα κρατικά χρέη.

Τα κρατικά αυτά χρέη, με την Ελλάδα επικεφαλής αλλά όχι μόνη, δεν μπορούν παρά να αυξάνονται. Ακόμη καί το γερμανικό χρέος είναι σημαντικά μεγαλύτερο από το θεσμικό του όριο αλλά η καταστροφή είναι ήδη στην πόρτα της Ιταλίας,της Ισπανίας,της Πορτογαλίας καί σε λίγο ακόμη και αυτής της Γαλλίας.

Οι αριθμοί είναι άτεγκτοι. Το χρέος της Ιταλίας που είναι το επόμενο πρόβλημα, έφτασε τα 2,2 τρισεκατομμύρια Ευρώ, βαδίζει προς το 140% του ΑΕΠ καί συνεχίζει να αυξάνεται. Χρειάζεται φέτος 500 δις Ευρώ ανανέωση και άνω των 80 δις καινούργιο χρήμα και η κατάσταση του χρόνου θα είναι ίδια ή χειρότερη.

Το χρέος της Ισπανίας προσεγγίζει το 100% του ΑΕΠ αλλά εκεί η κατάσταση έχει ξεφύγει στο έλλειμμα, το οποίο παρά τις ισπανικές υποσχέσεις θα φθάσει πάλι φέτος το 6% του ΑΕΠ.

Η επιτυχής στό μνημόνιο Πορτογαλία έχει για το 2015 χρέος 135% του ΑΕΠ καί έλλειμμα 3.3% του ΑΕΠ συνεχιζόμενο για το μέλλον. Το συνολικό της χρέος είναι υψηλότερο από το ελληνικό και η οικονομία της δεν αντέχει να πληρώσει ούτε τους τόκους των δανείων της.

Ακόμη καί η Γαλλία με χρέος σχεδόν 100% καί έλλειμμα 4% του ΑΕΠ βλέπει την αδυναμία της να τα ελέγξει.

Όλη η Ευρωζώνη έχει συνολικό χρέος 12,3 τρισεκατομμύρια Ευρώ που αυξάνεται σε ρυθμό ένα εκατομμύριο Ευρώ το λεπτό!

Προφανώς τα χειρότερα είναι μπροστά, στο εγγύς μέλλον.

Κάτω από αυτό το πρίσμα η γερμανική αντίδραση στο θέμα της Ελλάδας υπήρξε βίαια, σχεδόν υστερική, πλήγωσε ανεπίστροφα την ευρωπαϊκή συνοχή αλλά ήταν προβλέψιμη.

Ανεξάρτητα αν ο τραγικός αυτισμός της ελληνικής κυβέρνησης,πού πρόσθεσε προσβολή στην πληγή των προηγούμενων εθνικών μας ασυνεπειών, έκανε τα πράγματα εξόφθαλμα δραματικά για την χώρα μας, σημαντική μερίδα του γερμανικού κατεστημένου είχε ήδη άλλη αντίληψη για το κοινό νόμισμα και την γενικότερη σχέση της με την Ευρώπη.

Το κείμενο των Λάμερς καί Σόιμπλε που δημοσιεύθηκε στους Financial Times το 2014 καί ζητούσε “μεταβλητή γεωμετρία” γιά τις χώρες της Ευρωζώνης είχε τις ρίζες του σε αντίστοιχο κείμενο πολιτικής των Γερμανών Xριστιανοδημοκρατών των ιδίων, το 1994.

Υπερασπίζοντας την ιδεολογία του για την Ευρώπη σε δηλώσεις του το 2014, ο Σόιμπλε υπήρξε σαφέστατος: “Θα πρέπει να συνεχίσουμε την προσέγγιση που είχαμε αρχίσει το 1994 για τον σχηματισμό ενός πυρήνα λίγων κρατών που είναι διατεθειμένα να προχωρήσουν μπροστά και να αφήσουμε πίσω όσα πλοία δεν μπορούν να ακολουθήσουν το κομβόι.” Σαφέστερη προετοιμασία γιά το Grexit δεν μπορούσε να υπάρξει.

Η Ελλάδα είναι πλέον ένα υποτελές κράτος και η παραμονή της στο Ευρώ εξαρτάται από την ανοχή των υπολοίπων ευρωπαϊκών κρατών, αρκετά από τα οποία ήδη μας δείχνουν την έξοδο. Έχουν γράφει πλήθος άρθρων για τις σοβαρές συνέπειες που θα έχει αυτό για την Ευρώπη καί τον κόσμο, που δεν χρειάζεται να επαναληφθούν εδώ. Όμως η πολιτική Σόιμπλε όχι μόνο εξακολουθεί να υπάρχει, αλλά η ψυχασθενική διαπραγμάτευση της ελληνικής κυβέρνησης κατέστησε το αδιανόητο εξ ίσου συζητήσιμη επιλογή.

Η συνοχή της Ευρώπης όμως δεν πάσχει μόνο από τους Σόιμπλε. Ο ταχύς γιγαντισμός της Ευρώπης μετά το 1990 αντικατέστησε την αργή αλλά βεβαία προηγούμενη ομογενοποίηση καί την έκανε πάλι υποκείμενη σε εθνικισμούς και τοπικά συμφέροντα.

Με την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης μια σειρά χωρών που δεν γνώριζαν Δημοκρατία γιά πάνω από δύο γενιές πολέμου και σοβιετικής κατοχής, ξαφνικά εντάχθηκαν στον πιο πολιτικά προωθημένο πολιτικά οργανισμό του κόσμου. Τα κράτη της Βαλτικής, της Κεντρικής Ευρώπης καί λίγα ακόμη απλά άλλαξαν αφέντη από την Ρωσία στη Γερμανία καί έχουν τόσο καλά ενστερνιστεί την ευρωπαϊκή ιδέα ώστε να λένε ανοικτά ότι άν υπάρξει Grexit τότε αυτά θα έχουν το όφελος διότι θα μοιραστούν τα κονδύλια που προορίζονταν για την Ελλάδα.

Η λιμνάζουσα οικονομία, η ανεργία, η έλλειψη οράματος και ελπίδας για το μέλλον αυξάνουν τον ευρωσκεπτικισμό είτε με την μορφή της έντονης κοινωνικής διαμαρτυρίας που ζούμε στην Ελλάδα καί στον Νότο, είτε με την μορφή αυξανόμενων ακροδεξιών επιλογών όπως η κυβέρνηση της Ουγγαρίας ή η άνοδος της Λεπέν στην Γαλλία. Οι δημοσκοπήσεις φωνάζουν για την αδιαφορία του κάθε έθνους γιά τα άλλα. Πολλοί έφτασαν να βλέπουν το Ευρώ, παρά τις πολύ αξιόλογες πολιτικές του κ. Ντράγκι, σαν υπεύθυνο της κατάστασης ενώ ο πραγματικός ένοχος είναι οι αποκλίνουσες οικονομικές πολιτικές Βορρά-Νότου.

Η Ευρωπαϊκή συνοχή απειλείται καί από ένα επικίνδυνα χειροτερεύον εξωτερικό περιβάλλον. Λιβύη, Συρία, Ιράκ, Υεμένη καί άλλες εστίες συρράξεων απειλούν την Ευρώπη με ασύμμετρο πόλεμο. Αλλά αυτά που συμβαίνουν στον Νότο δεν απασχολούν τον Βορρά που δεν θέλει ούτε την αναλογία του να δεχτεί από τα κύματα προσφύγων που πλημμυρίζουν τον Νότο, ούτε να δαπανήσει περισσότερα για την φύλαξη των κοινών ευρωπαϊκών συνόρων.

Ένα διεθνές περιβάλλον που χειροτερεύει από την Ουκρανία έως την Μεσόγειο απασχολεί την Γερμανία μόνο για τις οικονομικές του επιπτώσεις.

Δεν υπάρχει αλληλεγγύη ούτε όταν η Ελλάδα εκβιάζει με την απειλή ότι θα φύγει και αυτό θα πλήξει την Ευρώπη, ούτε όταν τα γεράκια της Ευρώπης σχεδιάζουν την Ευρώπη των λίγων.

Το ευρωπαϊκό όραμα έχει ατονήσει και με τα τεράστια προβλήματα που χειροτερεύουν, η ευρωπαϊκή συνοχή απειλείται. Είναι αμφίβολο αν οι εξωτερικές απειλές θα ενώσουν και πάλι την Ευρώπη. Η διάλυση της θα κάνει όλα τα ευρωπαϊκά κράτη πάλι υποτελή στις ΗΠΑ, που μόνο αυτές έχουν πλέον μια γεωπολιτική θεώρηση την οποία προσπαθούν να εισάγουν μέσω Γαλλίας στην Ευρώπη.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση για εξήντα χρόνια υπήρξε πηγή ευημερίας καί ασφάλειας που οφέλησε την ίδια αλλά καί τον υπόλοιπο κόσμο. Η σύγχυση των διοικούντων την Ευρώπη και η βραδεία αποδόμηση της λόγω έλλειψης ηγεσίας και οράματος αποσταθεροποιούν ήδη την ασφάλεια και ευημερία που ήταν τα δύο κύρια αγαθά που η Ένωση χάρισε στους λαούς της Ευρώπης.

* Περισσότερα άρθρα στο www.kassandros.gr