Οι 32.000 ψήφοι και τα 307 εκατομμύρια των άγαμων θυγατέρων

Κάποια στιγμή πρέπει να αποφασίσουμε αν υπάρχουν έστω και ελάχιστα “κεκτημένα δικαιώματα” που χρειάζεται να αναθεωρήσουμε προς όφελος της κοινωνίας. Για παράδειγμα, αν υπάρχει κάποια καλύτερη χρήση για τουλάχιστον ένα μέρος των περίπου 307 εκατομμυρίων ευρώ που μέχρι πρότινος παρέχονταν στις άγαμες θυγατέρες.

Στην επικαιρότητα επανήλθε και πάλι το θέμα των άγαμων θυγατέρων, μετά από δηλώσεις πολιτικών και κομμάτων για την δήθεν “απροειδοποίητη” περικοπή ή αναστολή των συντάξεών τους.

Ως συνήθως, ανώνυμοι και επώνυμοι, γνώστες και παντελώς άσχετοι έσπευσαν να σχολιάσουν συντασσόμενοι στις μόνες δύο πλευρές που επιτρέπεται να έχει κάθε ζήτημα σε αυτή τη χώρα. Στη μία συντάχθηκαν όσοι ζητούν να καταργηθεί άμεσα και δια παντός οποιαδήποτε παροχή στις εν λόγω κυρίες, αν όχι να λιντσαριστούν όλες οι “θυγατέρες” στο Σύνταγμα, στην άλλη όσοι δεν αντέχουν να μην υπερασπιστούν μέχρι και το πιο ηλίθιο και αντικοινωνικό “κεκτημένο δικαίωμα” κάποιας συντεχνίας.

Και οι δύο απόψεις είναι ανόητες και εκτός θέματος, γιατί δεν λαμβάνουν υπόψη τα τόσο αντιπαθή, αλλά απαραίτητα στις μέρες μας, ψυχρά δεδομένα.

Κατ’ αρχάς, το αυτονόητο έχει ήδη γίνει: δεν δίνονται νέες συντάξεις σε άγαμες θυγατέρες εδώ και τρία χρόνια. Με το νόμο 3865/2010 καταργήθηκε το αναχρονιστικό και σεξιστικό (εις βάρος των άγαμων αγοριών) δικαίωμα συνταξιοδότησης στα εν λόγω πρόσωπα. Καμία νέα σύνταξη δεν ξεκίνησε να χορηγείται για θανάτους γονέων που προέκυψαν από την ημέρα δημοσίευσης του νόμου (21 Ιουλίου 2010). Με τον ίδιο νόμο επήλθε η δίκαιη εξίσωση του καθεστώτος που διέπει τις συντάξεις άγαμων αγοριών και κοριτσιών: σύνταξη δίνεται σε όλα τα παιδιά των οποίων οι γονείς έχουν πεθάνει μέχρι τα 18 τους έτη, ή μέχρι τα 24, εφ’ όσον σπουδάζουν.

Άρα είναι πλέον άτοπη η συζήτηση για το αν θα έπρεπε να καταργηθεί γενικώς το συγκεκριμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Έχει καταργηθεί ήδη. Το πρόβλημα αφορά πλέον αποκλειστικά τις τουλάχιστον 32.000 (35.000 – 40.000 σύμφωνα με ορισμένες πηγές) γυναίκες που είχαν ξεκινήσει να λαμβάνουν σύνταξη πριν το 2010. Όσες από αυτές είχαν ετήσιο εισόδημα άνω των 11.275 ευρώ υπέστησαν αναλογικές μειώσεις με τον ίδιο νόμο.

Δύο χρόνια αργότερα, το Νοέμβριο του 2012, οριοθετήθηκε πλαφόν 720 ευρώ στις συντάξεις των άγαμων θυγατέρων με το ν. 4093/2012 (το γνωστό “Μεσοπρόθεσμο”). Επιπλέον έγιναν πιο αυστηρά τα εισοδηματικά κριτήρια: αν, πέραν της σύνταξης, μία δικαιούχος έχει άλλα εισοδήματα (π.χ. ενοίκια) που υπερβαίνουν ετησίως τα 8.640 ευρώ (720 ευρώ το μήνα), διακόπτεται η χορήγηση της σύνταξης. Αν έχει χαμηλότερα εισοδήματα από άλλες πηγές, η σύνταξη μειώνεται αναλογικά. Ο νόμος ορίζει ότι οι συντάξεις αναπροσαρμόζονται από την 1η Ιανουαρίου 2013.

Συνεπώς οι λαϊκιστές που μιλούν για “απροειδοποίητη” μείωση ή αναστολή των συντάξεων είναι εκτός τόπου και χρόνου. Έχει περάσει σχεδόν ένας χρόνος από την ψήφιση και δημοσίευση του νόμου. Το κράτος φυσικά, σε άλλη μία επίδειξη απίστευτης ανικανότητας και κωλυσιεργίας, άρχισε να εφαρμόζει τη σχετική διάταξη με επτά μήνες καθυστέρηση (τον περασμένο Αύγουστο). Έτσι προέκυψαν περαιτέρω -προσωρινές φυσικά- μειώσεις, αφού παρακρατούνται αναδρομικά από τις συντάξεις τα ποσά που χορηγήθηκαν το προηγούμενο διάστημα (Ιανουαρίου – Ιουλίου).

Μπορεί λοιπόν κανείς να διαμαρτυρηθεί για την καθυστέρηση στην εφαρμογή του νόμου που οδήγησε σε πρόσθετες αναδρομικές μειώσεις. Μπορεί επίσης να επισημάνει ότι είναι άδικο ο υπολογισμός της νέας σύνταξης να γίνεται με βάσει τα δηλωθέντα εισοδήματα του 2011 – είναι λογικό να έχει χαθεί μέρος αυτών εν τω μεταξύ. Ακόμη πιο παραγωγική θα ήταν μία κριτική που θα εστίαζε στο ότι το μόνο κριτήριο είναι εισοδηματικό. Γιατί να μη λαμβάνεται υπόψη, για παράδειγμα, και η ηλικία; Έχει την ίδια ικανότητα για εργασία (και άρα πρόσθετο εισόδημα), μία 35χρονη άγαμη θυγατέρα με μία 60χρονη;

Πολλή κριτική μπορεί να γίνει. Δεν φταίνε οι γυναίκες που είχαν συνηθίσει σε έναν συγκεκριμένο τρόπο ζωής και φυσικά δεν μπορεί να “κόβεται μαχαίρι” μία σύνταξη -όπως ζητούν κάποιοι – εν μία νυκτί. Γι’ αυτό -και σωστά- το κράτος ουσιαστικά εγγυάται ελάχιστο εισόδημα 720 Ευρώ στις “παλιές” άγαμες θυγατέρες.

Αυτό που είναι απαράδεκτο είναι να ζητείται επιστροφή στο προηγούμενο καθεστώς. Σύμφωνα με το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, οι συντάξεις των άγαμων θυγατέρων προ του ν. 4093/2012 κυμαίνονταν μεταξύ 800 και 1300 ευρώ. Ακόμη και αν λάβουμε υπόψη μόνο τις κατώτατες εκτιμήσεις τόσο για το ύψος των συντάξεων, όσο και για τον αριθμό των δικαιούχων, καταλήγουμε στο ότι οι άγαμες θυγατέρες κόστιζαν στον κράτος τουλάχιστον 307.200.000 ευρώ το χρόνο (800 ευρώ * 12 μήνες * 32.000 δικαιούχοι).

Ποιοι ζητούν να συνεχίσουμε να ξοδεύουμε 300 εκατομμύρια για τις άγαμες θυγατέρες; Μεταξύ άλλων, ο πάντα ανεκδιήγητος Βύρων Πολύδωρας, ο κ. Νικολόπουλος (ανεξάρτητος δεξιός βουλευτής, ιδρυτής του γραφικού “Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος”) και… η αξιωματική αντιπολίτευση της χώρας.

Συγκεκριμένα, ο ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσε τροπολογία για αποκατάσταση των συντάξεων με κατάργηση της επίμαχης διάταξης καθώς, όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του οι ισόβιες αυτές συντάξεις “είναι νόμιμες, ανταποδοτικού μάλιστα χαρακτήρα και όχι προνοιακού, δεδομένου ότι οι υπάλληλοι επιβαρύνονται με τις ανάλογες κρατήσεις”. Στον ΣΥΡΙΖΑ προφανώς αγνοούν το νόημα της ανταποδοτικής σύνταξης. Όπως υπενθυμίζει με σχετική απόφασή του το Ελεγκτικό Συνέδριο, η παροχή σύνταξης στις άγαμες θυγατέρες “με μοναδικό κριτήριο την αγαμία ή τη διάλυση του γάμου τους αποτελεί κατ’ ουσίαν χαριστική παροχή ασύνδετη με το εννοιολογικό περιεχόμενο του συνταξιοδοτικού δικαιώματος και τους λόγους απονομής του”. Με άλλα λόγια, πρόκειται σαφώς για επίδομα, όχι για ανταμοιβή δεδουλευμένων.

Οι βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αντί να κάνουν νομικίστικους ακροβατισμούς, θα μπορούσαν πολύ απλά να ζητήσουν επέκταση του δικαιώματος στη σύνταξη άγαμων τέκνων και στα αγόρια. Αυτό θα ήταν φυσικά κόντρα σε κάθε δημοσιονομική λογική, αλλά τουλάχιστον θα έθιγε την απαράδεκτη σεξιστική διάκριση που γινόταν για δεκαετίες.

Κάποια στιγμή, πάντως, πρέπει να αποφασίσουμε αν υπάρχουν έστω και ελάχιστα “κεκτημένα δικαιώματα” που χρειάζεται να αναθεωρήσουμε προς όφελος της κοινωνίας. Εν προκειμένω, αν υπάρχει κάποια καλύτερη χρήση για τουλάχιστον ένα μέρος των περίπου 307 εκατομμυρίων ευρώ που μέχρι πρότινος παρέχονταν στις άγαμες θυγατέρες.