Οι καλύτερες στιγμές της μόδας στον κινηματογράφο (μέρος α’)

Ένα μεγάλο αφιέρωμα στις ταινίες και τα αστέρια του κινηματογράφου που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της μόδας, από τη δεκαετία του ’20 μέχρι και σήμερα.

Η μόδα, από καταβολής της και ανά τους αιώνες, χτίζει αργά και σταθερά τη δική της ιστορία με πρωτεργάτες τους εκάστοτε σχεδιαστές και με φανατικούς υποστηρικτές -κατά κύριο λόγο στο γυναικείο φύλο. Ωστόσο, οι ηθοποιοί,  άνδρες και γυναίκες, συνέβαλαν στην διαρκώς ανοδική πορεία της, επηρεάζοντας καταλυτικά το κοινό.

Ας δούμε όμως, πώς εξελίχθηκε η μόδα με τη μορφή που ξέρουμε σήμερα και ποιοί κινηματογραφικοί αστέρες έπαιξαν καθοριστικό ρόλο μέσα από τις ταινίες τους. Ενδεικτικά αναφέρουμε ορισμένα ονόματα που μας έρχονται με μία πρώτη σκέψη: Audrey Hepburn, Marilyn Monroe, Katherine Deneuve, Grace Kelly αλλά και η δική μας Μελίνα Μερκούρη,  ενώ εκπρόσωπος του αντρικού φύλου ο γοητευτικός James Dean. Κάποιες από αυτές τις εμφανίσεις αποτέλεσαν έμπνευση για πολλούς οίκους μόδας, ενώ ακόμη και σήμερα κατέχουν τις πρώτες θέσεις προτίμησης ανδρών και γυναικών!

Βάσει χρονολογίας αλλά και πρωτοτυπίας για την εποχή, βρισκόμαστε στο 1929, η Louise Brooks από το Pandora‘s Box, που άκουγε στο όνομα ‘Λούλου’, κάνει την ανατροπή. Ξεφεύγει από το μέχρι τότε θηλυκό πρότυπο ένδυσης, συγκεντρώνοντας τα εξής στοιχεία: κοντό κούρεμα γνωστό με την ονομασία “a la garçone”, shiny-glossy hair, χλωμό δέρμα, red lips, smoky  eyes και καπέλο σε στυλ cloche.

Όπως αναφέρει και ο ιδρυτής της γαλλικής ταινιοθήκης, Henri Langlois, “η Brooks, συγκέντρωσε ‘par excellence’ τα χαρακτηριστικά της μεσοπολεμικής γυναίκας”. Με το δικό της ξεχωριστό στυλ κατάφερε να καθηλώσει συνδυάζοντας ερμηνεία και εμφάνιση. Η ‘Λούλου’ έγινε είδωλο μιας ολόκληρης εποχής, κατορθώνοντας να πείσει τους μετρ της μόδας.

Όλοι θα θυμάστε την ηρωίδα της ταινίας Gone With The Wind (Όσα παίρνει ο άνεμος, 1939), τη θρυλική Scarlett O’ Hara, την οποία ενσάρκωσε με τεράστια επιτυχία η Vivienne Leigh. Η Leigh ήταν υπερβολικά σχολαστική στη δουλειά της, όπως ανέφερε συνεργάτης της, γι’ αυτό και κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων ανέφερε στον σύζυγό της Olivier: “Μισώ τα γυρίσματα των ταινιών. Τα μισώ τόσο ώστε να μη θέλω να γυρίσω άλλη ταινία”. Προφανώς και ήταν λόγια που είχε πει εν βρασμώ, προσπαθώντας να αποδώσει κάτι παραπάνω από το τέλειο, κάνοντας πολλές φορές ακόμη και ολοήμερες πρόβες. Η O’ Hara πέτυχε με το φόρεμά της σε αυτήν την ταινία να σαρώσει, ενώ η Irene Gibbons, σχεδιάστρια του φορέματος, τιτλοφορήθηκε ως η Coco Chanel της Αμερικής.

Το look της ηθοποιού αντιγράφηκε όσο κανένα άλλο εκείνη την εποχή, ενώ χάριν αυτού η Vogue επέστρεψε στα φορέματα με κρινολίνο και στη μόδα των νυφικών. Η Leigh θεωρείται ρετροσπεκτίβα και εξακολουθεί να απασχολεί, αν και ποτέ δεν είχε σκοπό να αναγνωριστεί στον τομέα της μόδας. Ακόμη και σήμερα παίρνει Οscar στην ιστορία της μόδας, καταφέρνοντας παράλληλα να ανοίγει νέους δρόμους για τους σχεδιαστές.

Διαχρονικό θηλυκό που δε θα μπορούσε να μη βρίσκεται ανάμεσα στις ηθοποιούς που άφησαν το στίγμα τους, η Rita Hayworth. H ηθοποιός ενσαρκώνει τη ‘Gilda’, έχοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην ομώνυμη ταινία του 1946. Στην ταινία αυτή, που γυρίστηκε αποκλειστικά και μόνο με σκοπό την επιστροφή της στη μεγάλη οθόνη, μετά από μακρά αποχή εξαιτίας της γέννησης της κόρης της, τα κοστούμια της σχεδιάζει ο Jean Louis.

Το μαύρο σατέν φόρεμα με το ευθύ ντεκολτέ, που αφήνει τους ώμους γυμνούς, σε συνδυασμό με ένα ζευγάρι μακριά γάντια, συντέλεσε στην διαμόρφωση του προτύπου γυναίκας “femme fatale”. Όπως ανέφερε μεταγενέστερα και ο Εμμάνουελ Λίβι, κριτικός κινηματογράφου, “η Gilda αποτελεί τη χρυσή τομή ανάμεσα στα σκληροπυρηνικά φιλμ νουάρ και στα μελοδράματα της δεκαετίας του ’40. Η ταινία που είναι εμποτισμένη με μοντέρνα αισθητική, πραγματεύεται με θαρραλέο τρόπο κρίσιμα σεξουαλικά προβλήματα”. Το συγκεκριμένο φόρεμα, αποτέλεσε έμπνευση για τους μεταγενέστερους, ενώ η Hayworth όσες φορές και να τη δούμε πάντα θα έχει κάτι καινούργιο να μας δώσει.

Η ταινία Rear Window ή αλλιώς ‘Σιωπηλός μάρτυρας’, είναι μία από αυτές που αξίζει να δει κανείς, λαμβάνοντας υπόψη ότι σκηνοθετεί ο Alfred Hitchcock. Πέραν τούτου όμως, πρωταγωνιστεί και η Grace Kelly. Κάτι που πιθανόν δεν είναι ευρέως γνωστό, είναι πως η ταινία αυτή πέρα από τις καλές κριτικές που απέσπασε για το cast και την πλοκή της, έγινε σταθμός στο χώρο της μόδας. Οι φουσκωτές φούστες της Grace και οι πέρλες της, ήταν σήμα κατατεθέν της βασιλικής κομψότητας. Στην ίδια ταινία εμφανίζεται με ‘Hermes’, τσάντα που κάθε γυναίκα θα λάτρευε να έχει στη συλλογή της.

Η Grace Kelly, εξακολουθεί να μονοπωλεί το ενδιαφέρον του χώρου της μόδας και το 1955 με την ταινία To Catch a Thief  (Το κυνήγι του κλέφτη). Μπορεί να μην συγκαταλέγεται ανάμεσα στις καλύτερες ταινίες του Hitchcock, ωστόσο αξίζει να τη δεις, γιατί ακόμη και σήμερα παραδίδει μαθήματα στυλ. Η απόλυτη ψυχρή καλλονή της δεκαετίας του ’50, αφήνεται στην Edith Head, διάσημη ενδυματολόγο του Hollywood, ιδιαίτερα γνωστή για την συνεργασία της με τον Hitchcock. Οι συγκλονιστικές εμφανίσεις της, με ασπρόμαυρο σύνολο για την πλαζ και γαλάζια στράπλες τουαλέτα με διαμαντένιο κολιέ το βράδυ, μας έχουν μείνει αξέχαστες.

Την ίδια χρονιά με το Rear Window (1955) η ταινία Rebel Without Cause (Επαναστάτης χωρίς αιτία) προβάλλει, αν όχι το πρώτο, ένα από τα πρώτα ανδρικά πρότυπα. Ο James Dean με την απαράμιλλη γοητεία του, εκφράζει μέσα από την ερμηνεία του την απογοήτευση και την κατήφεια των νέων της εποχής στις ΗΠΑ.

Η εμφάνισή του, αγροτικό δερμάτινο εφαρμοστό jacket, άσπρο T-shirt και μπότες, συζητήθηκε καθώς ξέφευγε από τα μέχρι τότε πρότυπα που επικρατούσαν στη μόδα. Επίσης, έκανε δημοφιλή τα γιλέκα και τα καουμπόικα καπέλα, δείχνοντας ότι περιφρονούσε την αίγλη της μεγαλούπολης. Με τις εμφανίσεις του διεύρυνε τους ορίζοντες που αφορούσαν στην μέχρι τότε ανδρική ένδυση.

Η Marilyn Monroe, ένα πρόσωπο-σύμβολο διαχρονικής ομορφιάς και σεξουαλικότητας, δε θα μπορούσε παρά να “είναι” μόδα. Στην ταινία Seven Years Itch ( Εφτά χρόνια φαγούρα, 1955) η Marilyn καταφέρνει να κάνει αισθητή την παρουσία της με το διάχυτο ερωτισμό που εκπέμπει, επισκιάζοντας για ακόμη μία φορά την ταινία και στρέφοντας όλα τα βλέμματα πάνω της.

Το περίφημο λευκό φόρεμα που δένει πίσω από το λαιμό δημιούργησε τάση, ενώ η εικόνα της καθώς το φόρεμα ανεμίζει πάνω από το μετρό της Times Square χαράχτηκε στη μνήμη ανδρών και γυναικών. Το εν λόγω φόρεμα, ψηφίστηκε ως το νούμερο ένα κινηματογραφικό φόρεμα όλων των εποχών.

* Συνεχίζεται…