Ευρώπη: ηρεμία πριν την καταιγίδα

Τα πράγματα ηρέμησαν στην Ε.Ε. Το πρόβλημα της Ελλάδας  μετατέθηκε για αργότερα, οι Βρετανοί ελπίζεται ότι θα μείνουν στην Ευρώπη (με το ένα πόδι, όπως πάντα) και το προσφυγικό είναι ακόμη υπό διαπραγμάτευση με την Τουρκία.

Στις Βρυξέλλες επικρατεί τώρα ανακούφιση και (τεχνητή;) αισιοδοξία.

Όμως τα πραγματικά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα της Ευρώπης είναι εδώ και λέγονται Ιταλία, Ισπανία και Γαλλία. Οι τρεις αυτές χώρες μαζί συνιστούν το μισό της οικονομίας της Ευρωζώνης, και τα υπόλοιπα μέλη δεν αναπτύσσονται ικανοποιητικά.

Η Ιταλία δεν μπορεί να μειώσει  το υπέρογκο χρέος της. Σήμερα το συνολικό Ιταλικό χρέος κράτους, επιχειρήσεων και νοικοκυριών είναι 259% του ΑΕΠ, αυξημένο κατά 55% από το 2007. Σε αυτό δεν συμπεριλαμβάνεται το χρέος των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων της, τα οποία έχουν ανομολόγητα καταρρεύσει αφού τα “κόκκινα” δάνεια φτάνουν πλέον το 25% του Ιταλικού ΑΕΠ.

Η Ιταλία δεν μπορεί να ελπίζει ότι θα βγει από τον φαύλο κύκλο, όσο το Ευρώ παραμένει υπερτιμημένο για αυτή περίπου 20%, και η κοινωνία μαζί με την κυβέρνηση της δεν δέχονται να κάνουν θυσίες όπως η Ελλάδα για να πετύχουν μια εσωτερική υποτίμηση (τα αποτελέσματα της οποίας είναι, όπως αποδείχτηκε, τουλάχιστον αμφιλεγόμενα).

Η περίπτωση της Γαλλίας είναι ακόμη πιο σύνθετη. Η γαλλική κοινωνία, τροφοδοτημένη από την εποχή του Ντε Γκωλ και μετά με την ιδέα ότι η Γαλλία είναι ειδική περίπτωση, διαφορετική από τον υπόλοιπο κόσμο, με το δικαίωμα να τα κάνει όλα διαφορετικά και να είναι Μεγάλη Δύναμη, δεν αποδέχθηκε ποτέ την παγκοσμιοποίηση. Δεν δέχθηκε ποτέ να μειωθούν τα μεγάλα πράγματι προνόμια της σε κοινωνική ασφάλιση, παιδεία, υγεία, μειωμένα ωράρια εργασίας και χρόνο συνταξιοδότησης.

Αποτέλεσμα ήταν η αδυναμία της χώρας να καλύψει τις δαπάνες της, το χρέος κράτους, νοικοκυριών και επιχειρήσεων να φτάσει το 280% του ΑΕΠ, αυξημένο κατά 66% από το 2007, χωρίς να προϋπολογίζονται οι αυξανόμενες υποχρεώσεις και δαπάνες. Οι προϋπολογισμοί είναι σοβαρά ελλειμματικοί και δεν υπάρχει προοπτική βελτίωσης. Η μάχη πού δίνουν τώρα τα συνδικάτα ενάντια σε μικρές περικοπές που προσπαθεί καθυστερημένα να επιβάλει η σοσιαλιστική κυβέρνησης, είναι απόδειξη της απροθυμίας της γαλλικής κοινωνίας για μεταρρυθμίσεις.

Η περίπτωση της Ισπανίας είναι ακόμη δυσκολότερη. Για έβδομη χρονιά δεν κατάφερε να φέρει το έλλειμμα της στο αποδεκτό 3% του ΑΕΠ της. Πέρυσι είχε υποσχεθεί 4.2% και έφερε 5.1%. Φέτος, με υπηρεσιακή κυβέρνηση  από τον Φεβρουάριο και επαναληπτικές εκλογές το καλοκαίρι, προβλέπει ότι δεν θα πετύχει τον στόχο της να είναι το έλλειμμα εντός του ορίου 3% του ΑΕΠ. Πόσο θα εκτραπεί είναι άγνωστο, αλλά οι οικονομολόγοι προβλέπουν ότι ούτε το 2017 θα πετύχει τον στόχο.

Το Ισπανικό κρατικό χρέος αυξάνεται κάθε χρόνο και ξεπέρασε το ΑΕΠ, φτάνοντας τα 1.05 τρις ευρώ. Η ανεργία είναι πάνω από το 20%.

Η Πορτογαλία, που ολοκλήρωσε το Μνημόνιο της, έχει τα δικά της προβλήματα, με το κρατικό χρέος της να φτάνει το 130% του ΑΕΠ και το έλλειμμα της πέρυσι ξεπέρασε το 4.4% του ΑΕΠ.

Οι αριθμοί αυτοί, που πολλοί υποψιάζονται ότι “καλλωπίζουν” την πραγματικότητα, ακόμη και αν είναι απολύτως ακριβείς, δεν αφήνουν κανένα περιθώριο αισιοδοξίας για το οικονομικό μέλλον της Ευρωζώνης.

Η ίδια η Γερμανία κρύβει το διαλυμένο τραπεζικό της σύστημα, επιμένει στο ξεπερασμένο μοντέλο των υπερεξαγωγών, που έχει τόσο ενοχλήσει τις ΗΠΑ και άλλες μεγάλες χώρες, και επιμένει δια του κ. Σόιμπλε, να επιβάλλει στην υπόλοιπη Ευρώπη έναν, οικονομικό αυτή την φορά, ολοκληρωτισμό, με νομισματική σκληρότητα, που τελικά θα καταστρέψει όλους.

Η πολιτική κατάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν είναι καλύτερη. Ήδη πολλές Ανατολικοευρωπαϊκές χώρες έχουν αποστασιοποιηθεί από τις Βρυξέλλες και επίσης από την γερμανική επιρροή- για παράδειγμα η Πολωνία και η Ουγγαρία. Τέτοιες χώρες, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, τυπικά μόνο συνεχίζουν να ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πολιτικά πλησιάζουν τις ΗΠΑ, τις οποίες θεωρούν τον μόνο εγγυητή της ασφάλειας τους και οικονομικά δεν επιθυμούν να προσχωρήσουν στο Ευρώ, αντιλαμβανόμενες το βάρος των δεσμεύσεων που θα προκύψει για τις οικονομίες τους.

Το μεγαλύτερο όμως ρήγμα συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης έγινε με το προσφυγικό. Εξ αιτίας του αθετήθηκαν Συνθήκες, Συμβάσεις και δεσμεύσεις της Ένωσης και πολλά κράτη ενεργούν κατά απολύτως εθνοκεντρικό τρόπο και εις βάρος του συνόλου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξαρτάται από τους εκβιασμούς του Ερντογάν και δεν έχει την θέληση να τον πειθαρχήσει με απειλή κυρώσεων που μπορούν να παραλύσουν την Τουρκία, αν έτσι αποφασίσει η ΕΕ.

Η ευημερούσα και αμέριμνη Ευρωπαϊκή Ένωση τελείωσε και δύσκολα θα αντέξει ενιαία, αφού οι ελίτ της δεν συνεργάζονται, υπό το συνδυασμένο οικονομικό, πολιτικό και προσφυγικό βάρος- ιδιαίτερα το 2017 όπου τα πράγματα θα χειροτερέψουν στην Μέση Ανατολή.

Δεν υπάρχει λόγος για ικανοποίηση ή αισιοδοξία λόγω της παρούσης ηρεμίας. Έρχονται δυσκολότερες μέρες. Φάγαμε την ουρά. Μας μένει να φάμε τον γάιδαρο.

* Περισσότερα άρθρα στο www.kassandros.gr